رویکرد محاسبه‌شده هند نسبت به امارت اسلامی طا-لبان در افغانستان
هند با توجه به نگرانی‌های متعدد و اهرم فشار محدود، نسبت به از سرگیری گفت‌وگوهای مستقیم دوجانبه با طا-لبان قاطع نیست و سیاست انتظار و نظاره‌گری را پیشه کرده است
نویسنده: آنیمش راول
منبع: بنیاد جیمزتاون
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
بیش از یک ماه از یورش نیروهای طا-لبان به افغانستان می‌گذرد، اما تا کنون نتواسته رسمیت سیاسی بین‌المللی را به دست آورد. چشم‌ها به ذینفعان اصلی توافق‌نامه ۲۹ فبروری که زمینه را برای پیروزی نهایی طا-لبان مساعد کرد، دوخته شده است. هرچند سر و صدای به رسمیت شناختن طا-لبان تحت هدایت پاکستان در حال قوت‌گیری است، هند که بازی‌گر اصلی بازسازی افغانستان جنگ‌زده طی دو دهه گذشته بوده، سکوت محاسبه‌شده‌ای را حفظ کرده است؛ نشسته و منتظر تکرار سریع «بازی بزرگ» در افغانستان است.
هند قبل از تصرف کابل از سوی طالبان در ماه اگست، خواستار یک حکومت همه‌شمول در افغانستان بود که از تمام بخش‌های جامعه این کشور نمایندگی کند. دهلی‌نو به اشتراک محدود طا-لبان در ساختار دولت آینده تمایل داشت؛ دولتی که خواهان اصول دموکراتیک باشد و به چالش‌های تروریزم فرامرزی، حقوق زنان، کودکان و اقلیت‌ها رسیدگی کند. با این حال، رهبری طا-لبان اظهارات متناقض در مورد امنیت و حقوق بشر بیان می‌کنند که تمایل هند را برای به رسمیت شناختن حکومت جدید در افغانستان با مشکل روبرو می‌کند.
نگرانی‌های هند
وضعیت فعلی در افغانستان یادآور تجربه هند از تعامل با حکومت قبلی طا-لبان (۱۹۹۶-۲۰۰۱) است. در زمانی که طا-لبان تسلط قابل توجهی در افغانستان داشت، هند از برقراری ارتباط با طا-لبان اطمینان نداشت. در حال حاضر، هند نگران شکنندگی وضعیت افغانستان تحت اداره طا-لبان و امکان ظهور تهدید ناشی از این کشور است.
به عنوان یک همسایه نزدیک و شریک دیرینه منطقه‌ای در توسعه افغانستان، درک امنیتی هند از این کشور روی چهار عامل استوار است.
نخست، هراس از استفاده شدن خاک افغانستان به عنوان پناه‌گاه و برای آموزش گروه‌های تروریستی علیه هند؛ گروه‌هایی مانند جیش محمد، لشکر طیبه، وابسته‌های القاعده و داعش.
دومین نگرانی هند، موضوع بحث برانگیز کشمیر است. سهیل شاهین سخنگوی طا-لبان در مصاحبه‌ای اوایل ماه سپتمبر گفت که «به عنوان یک مسلمان، (طا-لبان) هر نوع حقی دارد تا صدای مسلمانان کشمیر، هند یا هر کشوری» باشد. اظهارات شاهین مغایر موضع قبلی طا-لبان نسبت به کشمیر است، وقتی انس حقانی با تأکید گفته بود که کشمیر «یک موضوع دوجانبه و داخلی» است.
گروه‌های تروریستی مانند القاعده پیرزوی طا-لبان را تبریک گفتتند و اعلان کردند که «راه جهاد تنها راهی است که به پیروزی و توانمندی منجر می‌شود» القاعده همچنان خواستار «آزادی کشمیر» و سایر سرزمین‌های اسلامی زیر سلطه دشمنان اسلام است.
سوم، هند نگران چالش‌های افراط‌گرایی داخلی است، چنانچه طا-لبان به «جنگجویان آزادی» علیه قدرت‌های غرب افتخار می‌کند و به غم‌خوار آن‌ها تبدیل شده است.
هند اکنون برای این‌که یک بازی‌گر اصلی در افغانستان باشد، گزینه‌های محدودی دارد در حالی که رقیبش چین بیشترین نفع را برده است. تعامل دیرینه هند برای بازسازی یک افغانستان توسعه‌یافته و دموکراتیک به ارزش ۳ میلیارد دالر سرمایه‌گذاری کرده است.
نتیجه‌گیری
هند با توجه به نگرانی‌های متعدد و اهرم فشار محدود، نسبت به از سرگیری گفت‌وگوهای مستقیم دوجانبه با طا-لبان قاطع نیست و سیاست انتظار و نظاره‌گری را پیشه کرده است. هند از ارایه بیانیه‌های رسمی در باره موضع خود نسبت به حکومت جدید طا-لبان خودداری کرده است. در حالی که هند معتقد است تغییر قدرت در افغانستان همه‌شمول و فراگیر نبوده و انتقال آن به زور بوده است. هند هنوز هم به دنبال یافتن یک راه مناسب، شاید از طریق شورای امنیت سازمان ملل متحد است تا با طا-لبان تعامل کند.
