رویگردانی روسیه از طا-لبان؛ چرا و چگونه؟

ظاهر امر آن است که آنچه مانع دعوت روسیه از مقامات حکومت سرپرست برای شرکت در نشست مسکو می‌شود، پایان یافتن معافیت مقام‌‌های ارشد حکومت طا-لبان از جمله دیپلمات‌های مربوط به وزارت خارجه آن است، اما این صرفاً یک پوشش حقوقی انحرافی است که از پشت پرده، چیزی را برملا نمی‌کند

روسیه گفته که از نمایندگان حکومت سرپرست طا-لبان برای شرکت در نشستی منطقه‌ای درباره افغانستان در مسکو دعوت نخواهد شد.
وزارت خارجه حکومت سرپرست، در واکنش به این تصمیم اعلام کرده که نشست مسکو بدون حضور نمایندگان کابل «ناقص» است.
عبدالقهار بلخی سخنگوی این وزارت گفت که این وزارت، ادعای دبیر شورای امنیت ملی روسیه را رد می‌کند که ایجاد طا-لبان را به امریکا منسوب کرده ‌است.
ظاهر امر آن است که آنچه مانع دعوت روسیه از مقامات حکومت سرپرست برای شرکت در نشست مسکو می‌شود، پایان یافتن معافیت مقام‌‌های ارشد حکومت طا-لبان از جمله دیپلمات‌های مربوط به وزارت خارجه آن است، اما این صرفاً یک پوشش حقوقی انحرافی است که از پشت پرده، چیزی را برملا نمی‌کند.
به واقع همه‌چیز از حمله انتحاری به سفارت روسیه در کابل آغاز شد. در ۱۴ سنبله سال روان، سفارت روسیه در کابل، هدف یک حمله انتحاری قرار گرفت که طی آن، در کنار شماری از افغان‌هایی که برای سفر به روسیه به سفارت آن کشور در کابل مراجعه کرده بودند، دو دیپلمات ارشد روس نیز کشته شدند.
این رویداد، افزون بر آن که مایه نگرانی امنیتی عمیق روسیه از ناحیه افغانستان تحت کنترول طا-لبان شد، اراده طا-لبان برای مقابله با داعش را نیز به صورت پررنگی مورد تردید قرار داد.
این در حالی است که متحدان راهبردی مسکو در آسیای میانه نیز پیوسته نسبت به صدور تروریزم از افغانستان ابراز نگرانی می‌کنند. کشورهای تاجیکستان، ازبیکستان، قزاقستان، قرقیزستان و حتی ترکمنستان، به عنوان ممالکی که از نظر امنیتی عمیقا به روسیه وابسته هستند، در باره تهدیدات تروریستی از خاک افغانستان، نگرانی‌های عمیق و جدی دارند و این روسیه را در موقعیتی قرار می‌دهد که برای پاسداری از منافع استراتژیک خود در آسیای مرکزی و نیز برای مهار عواقب بالقوه خطرات ناشی از احتمال صدور تروریزم از ناحیه افغانستان به آسیای مرکزی، اقداماتی را روی دست بگیرد که منتهی به اطمینان متحدانش در این منطقه از آسیا شود.
از سوی دیگر در شرایطی که هر روز نگرانی‌های امنیتی روسیه و کشورهای آسیای مرکزی نسبت به افزایش خطرات تروریستی از خاک افغانستان، مضاعف و چندبرابر می‌شد، طا-لبان دور تازه‌ای از مذاکرات پیچیده و مبهمی را با نمایندگان امریکایی در دوحه قطر آغاز کردند که بیش از پیش مایه بی‌اعتمادی مسکو به کابل گردید. طا-لبان با تمام توان در تلاش است خود را به امریکا نزدیک کند. مذاکرات دوحه نیز با همین هدف آغاز شد و خروجی ملموس اما غیر رسمی آن امتیازات فوق‌العاده‌ای است که از سوی واشنگتن به کابل اعطا شده است: قطع حملات پهپادی امریکا در خاک افغانستان، عدم حمایت واشنگتن از جبهه مخالف طا-لبان، ارسال بسته‌های ۴۰ میلیون دالری کمک‌های بشردوستانه امریکا به افغانستان و اجازه چاپ و انتقال بانک‌نوت‌های جدید افغانستان، از امتیازات بسیار مهمی است که پس از دور جدید مذاکرات دوحه میان طا-لبان و امریکا به حکومت غیرمشروع طا-لبان داده شده است.
مسکو تمام این موارد و تغییر رویکرد طا-لبان و سنگین شدن وزنه واشنگتن در مناسبات با کابل را به مثابه تهدیدی جدی برای امنیت ملی خود می‌داند و به موجب آن بسیار طبیعی است که نشست منطقه‌ای آینده درباره افغانستان را بدون دعوت از نمایندگان طا-لبان برگزار کند، یا نیکلای پتروشیف دبیر شورای امنیت ملی روسیه حکومت سرپرست طا-لبان را پروژه‌ای امریکایی توصیف کند.
به این ترتیب، برگزاری فرمت مشورتی مسکو برای افغانستان در غیاب طا-لبان، به این معنا است که اگر طا-لبان به امریکا نزدیک شود، به خودی خود از روسیه دور خواهد شد و این مستلزم تجدید نظر مسکو در روابط و تعاملات خود با افغانستان تحت کنترول طا-لبان خواهد بود.