زبان صلح، زبان زور است!

اگر تاکتیک خشونت علیه خشونت حکومت، طالبان را وادار به انعطاف و دست کشیدن از خشونت کند، به صورت طبیعی به تقویت موضع حکومت در مذاکرات صلح منتهی خواهد شد؛ چیزی که توانایی تحمیل شرایط حکومت بر طالبان را در جریان این مذاکرات افزایش می‌دهد.

هیچ نشانه‌ای از آغاز مذاکرات بین‌الافغانی صلح، در آینده‌ نزدیک مشاهده نمی‌شود. هم طالبان دامنه خشونت‌های خود را افزایش داده و هم حکومت برای آزادی زندانیان باقی‌مانده از فهرست پنج هزار نفری مندرج در توافقنامه صلح این گروه با امریکا، تعلل می‌کند.
فراتر از این اخیراً حکومت دو کنشگری مخاطره‌آمیز دیگر نیز داشته است که می‌‎‌تواند طالبان را از دست یافتن به آرزوهای خود از مجرای تشدید خشونت‌آفرینی، ناامید کند: حمله هوایی به تجمع بزرگ رهبران این گروه در روستای کته‌قلعه ولسوالی سوزمه‌قلعه ولایت سرپل و هشدار سرور دانش معاون دوم ریاست جمهوری مبنی بر این‌که در صورت ادامه دادن طالبان به کشتار مردم بی‌گناه، حکومت از هر گزینه‌ای برای دفاع از کشور و حمایت از مردم استفاده خواهد کرد.
حمله هوایی به گردهمایی رهبران طالبان در ولایت سرپل هشدار سخت‌افزاری بود و تهدید آقای دانش هشدار نرم‌افزاری برخوردار از پشتوانه عملیاتی هشدار سخت‌افزاری. یعنی این‌که حکومت در مواجهه با طالبان و برای سرکوب این گروه، صرفاً به رجزخوانی بی‌‌بنیاد و پادرهوا متوسل نمی‌شود، بلکه در میدان عمل نیز توانایی اجرای هشدارهای خود را دارد.
از سوی دیگر حکومت به درستی دریافته است که با آزادی همه پنج هزار زندانی طالبان بر پایه آنچه در توافقنامه صلح قطر گنجانده شده است، دستش در مذاکرات مستقیم با این گروه از هرگونه ابزار فشار سیاسی خالی می‌شود و به همین جهت، در زمینه آزادی حدود یک هزار زندانی دیگر طالبان، تعلل می‌کند تا در خرید زمان نیز زیان نکرده باشد.
اکنون با توجه به سه مؤلفه فوق در تاکتیک‌های حکومت، یعنی سرکوب تجمع سران طالبان در سرپل، هشدار سرور دانش برای توسل به هر گزینه‌ بازدارنده از خشونت‌افزایی این گروه و خودداری حکومت از آزادی همه زندانیان آن، طالبان در قلمرو رویکردهای مبتنی بر خشونت خود، تنها با دو گزینه مواجه است: یکی افزایش بیشتر خشونت‌ها و تشدید اقدامات تلافی‌جویانه علیه مردم و حکومت و دیگری انعطاف و نرمش و روی آوردن به زبان نرم متناسب با ذات صلح.
در هر دو صورت، برگ برنده از آن حکومت خواهد بود؛ زیرا ادامه رویکرد طالبان برای خشونت‌آفرینی بیشتر، برایندی جز خارج شدن صلح از مدار خود ندارد و به واقع، آنچه موجب خروج این روند از مدار خود می‌شود، تاکتیک خشونت‌آمیز حکومت در برابر خشونت‌های طالبانی است. حمله به گردهمایی سران طالبان در شمال که گفته می‌شود معاون وزارت دفاع خودخوانده این گروه نیز در آن حضور داشته است، بیش از آن‌که به قصد ضربه زدن به این گروه در آن تجمع انجام شده باشد، حاوی و حامل پیام مهم حکومت به طالبان مبنی بر توانایی آن به وارد کردن ضربات سنگین و مهلک بر این گروه است؛ چیزی که به نظر می‌رسد برای امریکا نیز مسجل شده و فشارهای مایک پمپئو وزیر خارجه امریکا در گفت‌وگو با ملا برادر، معاون سیاسی دفتر طالبان در قطر، برای کاهش خشونت‌ها ناشی از آگاهی واشنگتن از اراده حکومت افغانستان در تغییر تاکتیک مواجهه با طالبان است.
این وضعیت برای امریکای دونالد ترامپ خوشایند نیست. ترامپ بیش از طالبان برای به سرانجام رسیدن مذاکرات صلح، عجله دارد؛ زیرا نگاه او به صلح با طالبان، نگاه ابزاری برای بهره‌برداری در انتخابات ماه نوامبر است. ترامپ می‌خواهد از صلح با طالبان که برایند عملیاتی آن برای او بازگرداندن سربازان امریکایی از افغانستان به خانه خود است، به مثابت مؤلفه‌ای رأی‌آور استفاده کند و با استناد به آن، شهروندان رأی‌دهنده امریکایی را به نفع خود به پای صندوق‌های رأی بکشاند، اما ادامه خشونت‌های طالبانی که به واکنش خشونت‌آمیز متقابل حکومت منتهی می‌شود، هم طالبان را از دست یافتن به صلح مسلحانه و فاتحانه بازمی‌دارد و هم حربه انتخاباتی ترامپ را از دستش خارج می‌کند.
برعکس، حکومت افغانستان اما از آن سود بسیار و سرشار می‌برد؛ زیرا به هر میزانی که روند صلح مورد نظر دونالد ترامپ با تأخیر عملیاتی مواجه شود، حکومت افغانستان نیز در خرید زمان تا پس از انتخابات امریکا دست باز پیدا می‌کند. این، از آن جهت برای حکومت مقرون به صرفه است که احتمال پیروزی دوباره دونالد ترامپ در انتخابات پیش روی امریکا، با توجه به تحولات اخیر ایالات متحده، بسیار ضعیف است و شکست ترامپ در انتخابات می‌تواند متضمن شکست صلح او با طالبان نیز باشد.
اما اگر تاکتیک خشونت علیه خشونت حکومت، طالبان را وادار به انعطاف و دست کشیدن از خشونت کند، به صورت طبیعی به تقویت موضع حکومت در مذاکرات صلح منتهی خواهد شد؛ چیزی که توانایی تحمیل شرایط حکومت بر طالبان را در جریان این مذاکرات افزایش می‌دهد و خواب صلح مسلحانه و ورود فاتحانه به شهرها را از چشمان طالبان خواهد ربود و چه چیزی بهتر از این؟