زلزله‌ای که نتوانست حقوق بشر را تکان دهد
همچنان که پیش از این استندردهای دوگانه حقوق بشر در خصوص تروریزم و پناهندگی، آشکارا خودش را نشان داده بود، اینک در حوادث طبیعی و به ویژه در زمین‌لرزه فاجعه‌بار ترکیه و سوریه نیز تبارز یافت
تعداد کشته‌های زلزله در ترکیه و سوریه به مرز ۳۰ هزار نفر نزدیک شده است. از این مجموعه حدوداً ۵۳۰۰ نفر شهروندان سوری هستند. این تعداد کشته نتیجه فروریختن حداقل شش هزار ساختمان در ترکیه و شمار زیادی ساختمان در سوریه است که در اثر زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۷/۷، معادل ۵۰۰ بمب اتمی با خاک یک‌سان شده است.
با گذشت چند روز از زلزله ۷.۷ ریشتری در مناطق جنوبی ترکیه و شمال سوریه، با تشدید آواربرداری مناطق زلزله‌زده، آمار قربانیان این حادثه غم‌انگیز، همچنان روبهافزایش است و انتظار می‌رود، آمار قربانیان این زلزله مرگبار، بیشتر از آنچه باشد که تاکنون اعلام شده است.
در باب چرایی این زلزله عظیم نمی‌توان چیزی گفت؛ این که آیا زمین‌لرزه‌ای این‌چنین فاجعه‌بار، خشم خدا بر بندگان گناهکار خود است، یا خشم طبیعت بر انسان، یا خشم هردو. اما از این حقیقت تلخ و تکان‌دهنده نمی‌توان چشم پوشید که بشر همان موجود ظَلوم و جَهولی است که حتی در مواجهه با این‌گونه رویدادهای مرگبار و عبرت‌آموز، نمی‌تواند بر تمایلات منحط و پلید سیاسی خود غلبه کند و قربانیان چنین بلایایی را فارغ از مرزکشی‌های غیرانسانی سیاسی، از یک چشم ببیند.
در حالی که انسانیت و حقوق بشر ایجاب می‌کند که مردمان جنوب ترکیه و شمال سوریه، بدون تبعیض و دسته‌بندی ضد حقوق بشری، همزمان و توأمان از کمک‌های اضطراری جهانی برخوردار شوند، اما واقعیت امر این است که سیل کمک‌های بین‌المللی، به سمت ترکیه سرازیر می‌شود و نهادهای امدادرسان جهانی نسبت به شرایط رقت‌بار مردمان زلزله‌زده شمال سوریه بی‌اعتنا هستند. این همان دوگانه‌رفتاری غربی در باب بشر و حقوق بشر است که پیش از این نیز بارها خودش را در موارد و میدان‌های دیگر نشان داده است.
همچنان که پیش از این استندردهای دوگانه حقوق بشر در خصوص تروریزم و پناهندگی، آشکارا خودش را نشان داده بود، اینک در حوادث طبیعی و به ویژه در زمین‌لرزه فاجعه‌بار ترکیه و سوریه نیز تبارز یافت.
پس از وقوع زلزله، اعضای پیمان اتلانتیک شمالی (ناتو) از جمله سویدن و فنلند بیش از ۱۴۰۰ امدادگر خدمات اضطراری را برای کمک و مقابله با عواقب زمین‌لرزه‌های مرگبار به ترکیه اعزام کردند و با انتشار بیانیه‌ای، اعلام کرد که کمک‌های این پیمان به ترکیه شامل انواع مختلفی از اقدامات پشتیبانی از جمله تیم‌های نجات با سگ‌های نجات، آتش‌نشانان و تیم‌های مهندسی سازه، پرسونل و تجهیزات پزشکی و کارشناسان زلزله است.
این کمک‌های به ظاهر انسانی، تا جایی ادامه یافت که رییس مرکز مدیریت حوادث اضطراری ترکیه (آفاد) اعلام کرد ۶۵ کشور جهان در حال ارسال کمک به این کشور هستند.
وی شمار نیروهای اعزامی از خارج برای امدادرسانی به زلزله‌زدگان ترکیه را ۱۶ هزار و ۴۰۰ نفر نیروی آماده و آموزش‌دیده ذکر کرده و گفته که تهیه سرپناه برای زلزله‌زدگان در اولویت قرار گرفته و تاکنون حدود ۶۵ هزار خیمه و بیش از ۳۰۰ هزار پتو و سایر اقلام از جمله بخاری، به مناطق حادثه‌دیده ارسال شده است.
اما در مقابل، کمک‌های ارسال‌شده به زلزله‌زدگان سوری، به اندازه‌ای ناچیز است که باید آن را به صورت لکه ننگی بر پیشانی بشر مدرن و مدافع حقوق بشر امروز دید.
به گفته رئیس سازمان هواپیمایی سوریه فقط ۴ هواپیما حامل کمک‌های بشردوستانه از طرف ایران، امارات متحده عربی، روسیه و هند به همراه ۲ هواپیما از طرف عراق به سوریه اعزام شده است.
متعاقباً افغانستان هم به جمع کمک‌کنندگان به آسیبدیدگان از زلزله در سوریه اضافه شد تا در مجموع، یاری‌رسان‌ها به زلزله‌زدگان سوری به ۶ کشور افزایش یابد.
در این میان، افغانستان در حالی به یاری زلزله‌زدگان سوری شتافته است که خود به ویژه پس از فروپاشی نظام جمهوری، قطع کمک‌های خارجی، انسداد نزدیک به ده میلیارد دالر دارایی ارزی بانک مرکزی کشور توسط امریکا، فروپاشی ساختار اقتصادی، فقر فراگیر، بیکاری افغانستان‌شمول و نیاز ۲۸ میلیون نفر از شهروندان کشور به کمک‌های جهانی، در بدترین وضعیت قابل تصور اقتصادی قرار دارد.
با وجود این، سهم افغانستان از کمک انسان‌دوستانه به زلزله‌زدگان ترکی و سوری، مبلغ ۱۵ میلیون افغانی (حدود ۱۶۷ هزار دالر بود و وزارت خارجه طا-لبان با انتشار بیانیه‌ای نوشت: بر مبنای همدردی بشری و اخوت اسلامی، کمک ۱۰ میلیون افغانی (۱۱۱ هزار دالر) به ترکیه و پنج میلیون افغانی (۵۶ هزار دالر) به سوریه اختصاص یافته است.
این در حالی است که افغانستان به دلیل قربانی شدن بیش از دو صد تن از شهروندان مهاجرش در زلزله ترکیه، خود نیازمند یاری و همیاری جهانی است، اما برخوردی که با مهاجران افغانستانی قربانی این زمین‌لرزه مدهش و مرگبار شده است، شرم‌آور و غیر انسانی است.
شماری از افغان‌های مقیم ترکیه گفته‌اند برخی از جان‌باختگان زلزله روز دوشنبه هفته گذشته در این کشور که از مهاجران افغانستان هستند در «گور‌های دسته‌جمعی» دفن شده‌اند.
همچنین این افراد، از بی‌توجهی دولت ترکیه شاکی‌اند و می‌گویند به زخمی‌های شان در شفاخانه‌ها رسیدگی کافی نشده است. به همین جهت، از دولت طا-لبان انتظار می‌رود که در کنار پیشگامی در امر امدادرسانی به زلزله‌زدگان ترکیه و سوریه، نسبت به سرنوشت قربانیان این حادثه بی‌تفاوت نباشد و ضمن تلاش برای نجات جان زیرآوارماندگان، در خصوص انتقال اجساد قربانیان به کابل و تعامل با دولت ترکیه برای حفظ کرامت انسانی آنان، از مجاری دیپلماتیک تلاش پیوسته و نتیجه‌بخش انجام دهد.
