آخرین اخبارافغانستانتحلیلسیاستگزارش
سال ۲۰۲۲؛ امنیت و افغانستان
سال ۲۰۲۲ برای افغانستان، از منظرگاه‌های گوناگون، بدترین سال در دو دهه پسین بود. این بازه زمانی، همراه با رویدادهای منفی و مرگبار امنیتی بود که شدیداً با وضعیتی که در دوره جمهوری جریان داشت، شباهت و همگونی دارد.
به رغم ادعای طا-لبان در بدو ورود به کابل، امنیت همچنان به عنوان یک رؤیای دست‌نیافتنی برای مردم افغانستان باقی ماند. طا-لبان همواره تأکید می‌کردند که امنیت را در سراسر کشور مستقر کرده‌اند، اما رویدادهای امنیتی مرگبار در هشت ماهه دوم سال ۲۰۲۲، به اوج خود رسید و بر ادعای امنیتی طا-لبان، خط بطلان کشید. در زیر، به مهم‌ترین موارد رویدادهای امنیتی رخ‌داده در این بازه زمانی، اشاره می‌شود:
- روز يکشنبه ۱۴ حمل، انفجار در سرای شاهزاده بزرگترین بازار ارز کشور، ۸۲ تن زخمی شدند. انفجار در کابل تنها دو روز پس از یک انفجار خونین دیگر در شهرک جبرئیل هرات رخ داد که در آن دست کم چهار نفر کشته و ۲۹ نفر دیگر زخمی شدند.
- روز سه شنبه ۳۰ حمل، غرب کابل صحنه سه انفجار پی در پی مهیب و مرگبار بود. آموزشگاه ممتاز و مکتب عبدالرحیم شهید، هدف انفجارهایی قرار گرفت و بیش از ۱۰۰ نفر کشته و زخمی بر جای گذاشت.
- اول ثور، روز خونینی برای افغانستان بود. مقامات حکومت تایید کردند که در این روز دهها نفر در چهار بمبگذاری در سراسر کشور کشته شدند، اما عمده قربانیان این انفجارها، نمازگزاران شیعه بلخی در مسجد سه دکان مزار شریف و همینطور نمازگزاران اهل سنت در مسجدی در کندز بودند.
ظهر پنجشنبه اول ثور، بیش از ۵۰ نمازگزار در بزرگترین مسجد شیعیان در شهر مزار شریف شهید و بیش از ۹۰ نفر دیگر زخمی شدند.
همچنین در انفجاری دیگر در مسجد مولوی سکندر در کندز که روز جمعه ۲ ثور رخ داد، ۵۰ نفر شهید و بیش از ۵۰ نفر دیگر زخمی شدند. امام جماعت این مسجد به رویترز گفت که ۵۰ نفر در پی این انفجار جان باخته‌اند. - نهم ثور، انفجار در مسجد «خلیفه صاحب» در منطقه علاءالدین کابل، دهها کشته و زخمی بر جای گذاشت.
- روز یکشنبه اول جوزا در حالی که رهبران ارشد حکومت در مراسم ششمین سالروز ترور ملا اخترمحمد منصور رهبر پیشین خود جمع شده بودند، این گردهمایی مورد حمله قرار گرفت.
دقایقی بعد از انفجار، مسئولیت آن را جبهه آزادگان افغانستان بر عهده گرفت اما یک روز پس از آن، داعش با انتشار اعلامیهای گفت: حمله به این مراسم، کار افراد وابسته به این گروه بوده است. - روز شنبه ۲۸ جوزا حمله به عبادتگاه اقلیت سیکها در کابل دستکم ۲ کشته و ۷ زخمی به جا گذاشت.
این عبادتگاه، در اوایل صبح و زمانی که بیش از ۳۰ شهروند هندوباور داخل آن بودند، هدف یک بمب قرار گرفت. مسئولیت این حمله را گروه داعش خراسان بر عهده گرفت. - نشست سه روزه علمای حکومت که پنجشنبه ۹ سرطان در تالار لویه جرگه برگزار شد، بعد از ظهر شنبه ۱۱ سرطان با صدور قطعنامه‌ای ۱۱ مادهای به پایان رسید.
با آن که نشست علما، تحت تدابیر شدید امنیتی برگزار شده بود، اما این گردهمایی بزرگ از حملات موشکی و درگیری‌های شدید مسلحانه در امان نماند.
حدود ساعت ۱۲ ظهر روز پنجشنبه ۹ سرطان و چند ساعت پس از آغاز نشست علمای حکومت، دو مهاجم مسلح، به محل برگزاری این نشست در ساختمان لویه جرگه حمله کردند.
در دومین روز این نشست نیز برخورد سه موشک در اطراف محل لویه جرگه، شرکت‌کنندگان را فراری داد و گفته می‌شود تلفاتی نیز بر جا گذاشته است، اما آنچه این حملات را مهم می‌سازد، نه تلفات برجای مانده، بلکه آسیب‌پذیری امنیتی حکومت و ناتوانی آن در تأمین امنیت مهم‌ترین گردهمایی خود برای کسب مشروعیت ملی و بین‌المللی است. این در حالی است که مقامات ارشد حکومت، در همین گردهمایی بزرگ مدعی برقراری امنیت سرتاسری در کشور شدند. - جو بایدن رییس جمهور امریکا بامداد سه‌شنبه ۱۱ اسد، در تشریح عملیات ضد تروریزم امریکا علیه القاعده در افغانستان تایید کرد ایمن الظواهری، رهبر این گروه در کابل کشته شده است.
پیشتر نیویار‌ک‌تایمز و آسوشیتدپرس از عملیات نیروهای امریکایی علیه ایمن الظواهری خبر داده بودند. به گزارش این خبرگزاری‌های امریکایی، در این حمله به خانه‌ای که رهبر القاعده در محله مرفه‌نشین کابل در آن حضور داشت، از هواپیمای بدون سرنشین استفاده شد.
مقام‌ها گفتند که ظواهری روی بالکن محل اختفای خود در کابل بود که پهپاد امریکایی دو موشک به طرف او شلیک کرد.
آنها گفتند که سایر اعضای خانواده هم حضور داشتند اما آنها آسیبی ندیدند و فقط ظواهری کشته شد.
- عصر روز جمعه ۱۴ اسد، در غرب کابل انفجاری عزاداران محرم را هدف قرار داد و دهها نفر عمدتا عزادار حسینی را به خاک و خون کشاند. فرماندهی پولیس طا-لبان در کابل گفت که این انفجار ناشی از مواد انفجاری کارگذاری‌شده در یک کراچی دستی بوده است. بر اساس آمار این فرماندهی، در این انفجار هشت نفر کشته و بیش از ۱۸ نفر زخمی شدند. در بازه زمانی و در نزدیک به یک هفته، ۵ انفجار مرگبار در کابل روی داد که نشان‌دهنده آسیب‌پذیری جدی حکومت از ناحیه اقدامات تروریستی گروه داعش است.
- روز جمعه ۱۱ سنبله حوالی ساعت ۱۱ قبل از ظهر، انفجار مرگباری در منطقه گازرگاه شهر هرات رخ داد که در اثر آن دهها هموطن ما به خاک و خون غلتیدند.
محمود شاه رسولی، سخنگوی فرماندهی پولیس حکومت سرپرست در ولایت هرات آمار کشتگان را ۱۳ نفر اعلام کرد، اما منابع محلی، این آمار را بالای بیست نفر گزارش دادند.
آنچه در مسجد گازرگاه هرات رخ داد به وضوح نشان داد که آتش افراط، دشمن مشترک مردم مسلمان افغانستان با هر باور مذهبی و وابستگی نژادی است و از هر فرصتی برای به خاک و خون کشیدن آنان، استفاده خواهد کرد. - روز پنجشنبه ۲۰ اسد، حمله انتحاری در یک «مدرسه دینی» رحیم الله حقانی یک روحانی مهم طرفدار حکومت طا-لبان را هدف قرار داد و کشت. به جز او البته گفته می‌شود ۱۰ نفر دیگر نیز کشته شدند.
- در نتیجه انفجاری «انتحاری» در نزدیک سفارت روسیه، روز دوشنبه ۱۴ سنبله، چندین شهروند افغانستان با دست کم دو کارمند این سفارت کشته و چندین نفر دیگر زخمی شدند. پولیس حکومت سرپرست گفت در این رویداد، چهار شهروند افغانستان کشته شده‌اند.
اما داعش که مسئولیت این «حمله انتحاری» را برعهده گرفته، مدعی شده که ۲۵ نفر را در آن حمله کشته است.
از نظر تحلیلگران، حکومت سرپرست طا-لبان کنترول و مدیریت خود بر وضعیت امنیتی کشور را از دست داده و تروریستهای مخالف آن هر هدفی را که اراده کنند آزادانه آماج قرار می‌دهند.
حمله به سفارت روسیه، موجب توقف موقت خدمات قنسولی این سفارت شد. - روز جمعه ۸ میزان، تروریستهای وحشی و خون‌آشام بار دیگر مرکز آموزشی کاج را در غرب کابل بیرحمانه هدف قرار دادند و دهها دختر و پسر بیگناه را به خاک و خون کشاندند.
آخرین آماری که یوناما، نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان از شهدا و زخمیان این حمله مرگبار منتشر کرده ۵۳ شهید و ۱۱۰ زخمی است، اما منابع مردمی شمار تلفات را بیشتر از این میدانند.
این فاجعه مرگبار تمام افغانستان را در سوگ و اندوه فرو برد و سبب همدلی گسترده مردم مسلمان کشور با خانواده‌های شهدا و زخمیان این جنایت هولناک شد. - عبیدالرحمان نظامانی سفیر پاکستان در کابل، روز جمعه ۱۱ قوس هدف تیراندازی یک فرد مسلح قرار گرفت. اگرچه او خود از این حمله جان سالم به در برد، اما محافظش به شدت زخمی شد. مسئولیت این حمله را داعش بر عهده گرفت و ذبیح ا… مجاهد سخنگوی حکومت سرپرست هم از بازداشت فرد مهاجم بر سفارت پاکستان خبر داد.
این حمله چند روز پس از سفر هیئت دیپلماتیک پاکستان به کابل به ریاست حنا ربانی کهر، معاون وزارت خارجه پاکستان صورت گرفت و پذیرش مسئولیت آن از سوی داعش، مایه حیرت مقامات رژیم اسلامآباد شد. - بعد از ظهر روز دوشنبه، ۲۱ قوس، منطقه «شهر نو» در کابل، پایتخت برای چند ساعت صحنه انفجار و تیراندازی بود. مردان مسلح، مهمانخانه‌ای را که غالباً شهروندان و تاجران چینی در آن اقامت دارند هدف حمله سنگین قرار دادند و در اثر آن دستکم سه نفر کشته و ۱۸ نفر زخمی شدند.
مسئولیت این حمله را گروه تروریستی داعش بر عهده گرفت و نشان داد که برخلاف ادعاهای حکومت سرپرست مبنی بر نابودی این گروه، عملگرایی تروریستی داعش، از دانشگاه و آموزشگاه و عبادتگاه فراتر رفته و هدفمندتر، تاثیرگذارتر و ویرانگرتر شده است.
