سرنوشت افغانستان؛ ایستادن بر سر پای خود

حقیقت این است که از سال ۲۰۱۴ به این طرف، نیروهای خارجی و امریکایی، عملا از صحنه جنگ در افغانستان کنار کشیدند و در این بازه زمانی خونین و پرماجرا، این نیروهای مسلح افغانستان بودند که شجاعانه و فداکارانه از امنیت مردم، نظام جمهوریت، قانون اساسی و تمامیت ارضی کشور دفاع کردند

جو بایدن رییس جمهور امریکا با اشرف غنی رییس جمهور دولت جمهوری اسلامی افغانستان، در نخستین تماس تیلفونی از زمان رسیدن به کاخ سفید، از خروج تمام نیروهای امریکایی از افغانستان خبر داده است.

به دنبال آن، آقای بایدن در یک سخنرانی اعلام کرد که نیروهای باقی‌‌مانده امریکایی در جنگ «همیشگی» افغانستان را به خانه بر می‌گرداند و حملات تروریستی یازدهم سپتامبر دیگر بهانه‌ای برای مردن نیروهای امریکایی در طولانی‌ترین جنگ تاریخ این کشور نخواهد بود.

پس از سخنرانی جو بایدن، ینس استولتنبرگ، دبیرکل پیمان اتلانتیک شمالی (ناتو) نیز در بروکسل تایید کرد که کشورهای عضو این پیمان توافق کرده‌اند که ۷ هزار نیروی باقی‌مانده خود در افغانستان را همگام با امریکا از این کشور خارج کنند و شروع روند خروج در روز نخست ماه می کلید خواهد خورد.

آقای بایدن گفت: «ما نمی‌توانیم چرخه تمدید یا گسترش حضور نظامی خود را در افغانستان به امید ایجاد شرایط ایده‌آل ادامه دهیم و انتظار نتیجه متفاوتی را داشته باشیم».

معنای این سخن آن است که امریکا هیچ تعهدی به سیاست اعلامی خود در بیست سال پیش نسبت به افغانستان ندارد. این ابرقدرت، در سال ۲۰۰۱ با شعار ایجاد شرایط ایده آل در افغانستان، وارد کشور شد، اما تنها کاری که در بیست سال گذشته انجام داد، شرایط افغانستان را برای هسته‌گذاری و تقویت جریان‌های تروریستی ایده آل کرد؛ به گونه‌ای که افزون بر القاعده و طالبان، هم‌اکنون بیش از ۲۰ گروه تروریستی در افغانستان فعال‌اند و مطمئناً با خروج نیروهای امریکایی از کشور، وارد فعالیت‌های بنیان‌برانداز تروریستی خواهند شد.

در این طرف، رییس جمهور غنی نیز گفته است که نیروهای امنیتی و دفاعی کشور کاملاً آماده‌اند که مسئولیت تامین امنیت کشور را به عهده بگیرند.

ارگ ریاست جمهوری در بیانیه‌ای می‌گوید: «دولت جمهوری اسلامی افغانستان به تصمیم اخیر رییس جمهور بایدن در مورد خروج نیروهای آن کشور از افغانستان تا ماه سپتمبر سال روان احترام می‌گذارد و در راستای انجام این روند همکاری لازم خواهد نمود».

لوید آستین وزیر دفاع امریکا هم روز چهارشنبه در سفری به بروکسل مقر ناتو، گفت که ایالات متحده برای ادامه تامین مالی توانایی های مهم نیروهای امنیتی افغانستان تلاش خواهد کرد.

خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، هنوز هم برای بسیاری از کارشناسان، باورپذیر نیست؛ زیرا این ابرقدرت نه برای افغانستان آمده بود، نه برای ثبات و پیشرفت افغانستان کار انجام داد و نه به خاطر افغانستان اینجا را ترک می‌کند. لشکرکشی امریکا به افغانستان، متضمن پیگیری اهداف و برنامه‌های بسیار کلان راهبردی ایالات متحده در منطقه بود؛ اهداف و برنامه‌هایی که همچنان به قوت خود باقی است و حتی بسیاری از آن‌ها در بیست سال گذشته، محقق نشده است.

به همین دلیل است که اگر به منافع و اهداف امریکا، ديد آينده‌نگر و راهبردى داشته باشيم، نمی‌توانیم دليل قانع‌كننده‌اى بیابیم که ما را نسبت به خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان، مجاب كند.

در این میان، بر فرض خروج تمامی نظامیان امریکایی از کشور، تنها موضوعی که چشم‌پوشی تصمیم‌گیران سیاست خارجی ایالات متحده از منافع راهبردی این ابرقدرت از قِبَل حضور نظامی در افغانستان را توجیه‌پذیر می‌سازد، تسلیم شدن آنان در برابر اراده افکار عمومی جامعه امریکا است؛ چیزی که در دنیای مدرن، خود بخشی از منافع ملی است.

در همین حال، برخی گمانه‌ها حاکی از کنار آمدن امریکا با طالبان بر سر حضور محدود نظامی ایالات متحده در افغانستان، در ازای واگذاری بخش اعظم قدرت به طالبان است.

اما برخی آگاهان، از جمله رحمت الله نبیل رییس پیشین امنیت ملی افغانستان، به این باورند که احتمالا بخش‌هایی از افغانستان به عنوان منطقه امن اعلام می‌شود تا طالبان مراکز خود را در آنجا فعال کنند. چنین چیزی به معنای تجزیه افغانستان خواهد بود و این روند با خروج نیروهای خارجی از کشور و سر برآوردن نیروهای تازه و ناشناخته مسلح، سرعت مهارناپذیری خواهد یافت.

اما توجه به کارنامه درخشان نیروهای امنیتی از سال ۲۰۱۴ تاکنون، بر همه این داوری‌های پادرهوا مهر بطلان می‌زند.

حقیقت این است که از سال ۲۰۱۴ به این طرف، نیروهای خارجی و امریکایی، عملا از صحنه جنگ در افغانستان کنار کشیدند و در این بازه زمانی خونین و پرماجرا، این نیروهای مسلح افغانستان بودند که شجاعانه و فداکارانه از امنیت مردم، نظام جمهوریت، قانون اساسی و تمامیت ارضی کشور دفاع کردند. پس از خروج کامل نیروهای خارجی نیز باز هم همین نیروها با همان انگیزه نیرومند و خلل‌ناپذیر وطن‌دوستانه، از تمام آنچه مربوط به مردم افغانستان و نظام جمهوریت مورد تأیید آنان است، دفاع و حمایت خواهند کرد.

موضوع دیگر این است که نظام و تفکر طالبانی برای مردم افغانستان بیگانه و ناآشنا نیست تا آنان به امید بهتر شدن اوضاع، به جمهوریت پشت کنند و به امارت روی بیاورند. افغانستان ۲۰۲۱ غیر از افغانستان دهه ۹۰ میلادی است. این مردم هم طعم تلخ امارت طالبانی را چشیده‌اند و هم تنفس در فضای آزاد و آکنده از خودارادیت دموکراسی و جمهوریت را با ریه‌های روان آزادی‌خواه خود تجربه کرده‌اند و در هیچ شرایطی به تحمیل امارت طالبانی، چه از مجرای صلح تحمیلی و چه از طریق خروج غیر مسئولانه نیروهای بیگانه از کشور، تمکین نخواهند کرد.