سفر تازه خلیلزاد؛ طالبان به تعهدات برخواهند گشت؟
تنظیم مجدد رویکرد واشنگتن بدون اختلال رخ نخواهد داد. طالبان احتمالاً ایالات متحده را به نقض وعده‌های آقای ترامپ متهم خواهند کرد. با این حال، در طولانی‌مدت برای آقای بایدن اصلاح این پیش‌فرض غلط که می‌توان صلح را بدون دولت افغانستان به دست آورد، بسیار مهم‌تر است.
زلمی خلیلزاد نماینده ویژه امریکا در امور روند صلح افغانستان به کابل و سایر پایتخت‌های کشورهای منطقه سفر کرده است تا بحث‌ها را با مقامات افغانستان، نمایندگان طالبان در قطر و دیگران از سر بگیرد. هدف وی پس از انتصابش به این سمت در سال ۲۰۱۸، ایجاد «توافق سیاسی عادلانه و پایدار» و آتش‌بس دایمی است.
آقای خلیلزاد امیدوار است سیاست خارجی امریکا تحت ریاست رییس جمهور جدید، ماه‌ها ناامیدی در گفت‌وگوهای صلح افغانستان را بشکند. برای دولت قبلی ایالات متحده، خروج سریع از افغانستان بیش از هر چیزی اهمیت داشت؛ تا جایی که در ماه فبروری سال گذشته، واشنگتن توافق‌نامه دوجانبه‌ای را با طالبان امضا کرد. توافقی که دولت افغانستان شامل آن نبود. این توافق منوط به شرایط «کاهش خشونت» نامشخص از جانب طالبان و آغاز مذاکرات میان‌افغانی بود.
از زمان امضای این توافق‌نامه، سربازان امریکایی در افغانستان ایمن‌تر بوده‌اند، اما طالبان به هر اندازه که خشونت‌ها را علیه نیروهای خارجی کاهش دادند، به همان اندازه علیه نیروهای امنیتی و افراد ملکی افغانستان افزایش یافت. به بیان سخاوتمندانه، گفت‌وگوهای میان‌افغانی متزلزل شد، زیرا هیچ یک از طرفین روی موضوعات اختلافی به توافق نرسیدند.
اگر ماموریت حل و فصل مسالمت‌آمیز تحقق یابد، اداره‌ای که آقای خلیلزاد برای آن کار می‌کند باید منطق ایالات متحده را نسبت به افغانستان تجدید کند. از زمان امضای توافق‌نامه امریکا-طالبان، این گروه شبه‌نظامی با استفاده از فرصت تعلیق اقدامات نیروهای امریکایی، برای گسترش اهرم فشار خود در برابر کابل، مذاکره‌کنندگان امریکایی را در قبضۀ خود گرفتند. در ۲۰۲۰، این گروه آزادی هزاران شبه‌نظامی‌اش را از زندان‌ها به دست آورد. در همین سال، طالبان حدود ۳ هزار افغان را کشت و بیش از ۵ هزار تن دیگر را مجروح کرد.
در ۲۰۲۱، آقای بایدن فرصتی یافت تا به طالبان نشان دهد که از بازی آن‌ها آگاه است. تجدید نظر و تأخیر خروج برنامه‌ریزی شده نظامیان امریکایی از این کشور، گام حیاتی در توقف احساس مصئونیت از مجازات در میان صفوف طالبان است.
آقای بایدن همچنین باید نشان دهد که دو دهه سرمایه‌گذاری در جامعه متنوع، آزاد و برابر افغانستان بی‌فایده نبوده است. این امر به دولت بایدن متکی است که با دولت کابل به عنوان یک شریک واقعی رفتار کند و اطمینان حاصل کند که صدای بلندی در گفت‌وگوهای وسیع بین ایالات متحده و طالبان دارد.
تنظیم مجدد رویکرد واشنگتن بدون اختلال رخ نخواهد داد. طالبان احتمالاً ایالات متحده را به نقض وعده‌های آقای ترامپ متهم خواهند کرد. با این حال، در طولانی‌مدت برای آقای بایدن اصلاح این پیش‌فرض غلط که می‌توان صلح را بدون دولت افغانستان به دست آورد، بسیار مهم‌تر است. با مشارکت دولت افغانستان، ایالات متحده می‌تواند نقش صحیح و موثر خود را به عنوان تسهیل‌کننده گفت‌وگوها و به عنوان یک طرف مصمم در صلح و ثبات افغانستان، ایفا کند.
اصل استراتژی طالبان اتکا به امریکای‌هایی خسته است که سرانجام از مردم افغانستان منصرف می‌شوند. این احساس قابل درک و حتی قابل توجیه است، اما نمی‌توان آن را با خستگی ناامید‌کننده‌ای که نه تنها در افغانستان، بلکه در سراسر جهان احساس می‌شود، مقایسه کرد – در صورتی که طالبان یک بار دیگر کنترول زندگی مردم افغانستان را به دست گیرند.
