طالبان تشیع را افتخار افغانستان می‌دانند/ در حضور خارجی‌ها با دولت مذاکره نمی‌کنند
«آنان تشیع را افتخار اسلام و افغانستان خواندند و افزودند که ما طرفدار نظام اسلامی در افغانستان، با حضور همه اتباع کشور بدون تبعیض هستیم و نباید اتباع افغانستان در سرنوشت کشورشان نادیده گرفته شوند و ما مخالف طرح بحث اکثریت و اقلیت هستیم»
سفر اخیر من و همراهانم در دوحه قطر پیرامون ختم جنگ و ضرورت صلح با ترکیبی از تفریح و سیاست صورت گرفت؛ خاطرات سفرم را با جذابیت‌هایی که داشت، سعی می‌کنم از تجربه اقامت هفت روزه خود در شهر دوحه قطر آغاز کنم و نکات مهم آن را در دو بخش؛ یکی نشست بین‌الافغانی(با مسئولین دفتر سیاسی تحریک طالبان) و دوم، دیدن از بزرگ‌ترین مراکز عبادی، علمی و فرهنگی شهر دوحه که در برهه تحولات مهم سیاسی افغانستان و منطقه انجام شده بود، بنگارم. البته پیش از آن لازم می‌دانم کمی به عقب بر گردم و منباب مقدمه چند نکته‌ای را بیان نمایم.
الف- نشست بین‌الافغانی اخیر در شهر دوحه قطر
نشست بین‌الافغانی در زمان حیات مرحوم آیت‌الله العظمی محسنی مطرح بود، آیت‌الله محسنی برای جلوگیری از اختلافات به نام مذاهب اسلامی و حفظ ارزش‌های دینی و دستاوردهای جهادی اهل تشیع در افغانستان تلاش‌های فراوان نمود، در طی چندین نشستی که در این مورد با آن مرحوم صورت گرفت، همواره تأکید می‌نمود که برای پایان دادن به جنگ و صلح عزت‌مند برای مردم افغانستان نشست میان‌افغانی اشد ضرورت است و باید توجه جدی در این زمینه نمود و نیز تأکید داشت که جهت حضور پیروان مذاهب اسلامی در به صورت عادلانه در قدرت رایزنی صورت گیرد و به همین منظور از مدت‌ها در نظر بود که دغدغه و تشویش‌های اهل تشیع به دفتر سیاسی طالبان در قطر ابلاغ گردد.
بر اساس دعوت وزارت خارجه کشور قطر، صبح سه شنبه ۱۷ جدی ۱۳۹۸ خورشیدی از میدان هوایی بین‌المللی کابل همراه دو نفر دیگر از دوستان(ذکر نام شان را لازم ندانستم) برای بحث پیرامون پایان جنگ و بازگشت صلح و امنیت با مسئولین دفتر سیاسی طالبان در دوحه پایتخت کشور قطر، کابل را به مقصد دهلی نو ترک نمودیم و شام سه‌شنبه وارد میدان هوایی بین‌المللی حمد دوحه شدیم.
روز پنج‌شنبه (۱۹ جدی) اولین نشست بین‌الافغانی با نمایندگان طالبان آغاز شد و به روزهای پنج‌شنبه، جمعه و یکشنبه به میزبانی وزارت خارجه قطر در هوتل ۵ ستاره موونپیک دوحه برگزار شد، در این نشست نگارنده(سید جعفرعادلی حسینی)، حجت‌الاسلام داکتر محمد حسین جعفری قندوزی و سه تن از اعضای اجماع ملی حضور داشتند که شاید راضی به ذکر اسامی خود نباشند و از جانب طالبان ۷ تن از حضور داشت که البته همه اعضای تیم سیاسی طالبان در قطر بودند ( شیر محمد عباس استانکزی سابق معین وزارت امور خارجه و معین وزارت صحت عامه طالبان، مولوی شهاب‌الدین دلاور دیپلمات پیشین طالبان و رییس سابق محکمۀ تميز در قندهار، قاری دین‌محمد حنیف در زمان طالبان وزیر پلان و تحصیلات عالی، سهیل شاهین سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر و سفیر سابق طالبان در پاکستان، ملا نورالله نوری والی سابق طالبان در بلخ، شيخ‌الحديث سید رسول حلیم سابق رييس شوراى پشاور طالبان، مولوی ضیأالرحمن مدنی سابق والی لوگر، داکتر مزارگل صالح عضو دفتر سیاسی طالبان در قطر)
آجندای این دیدار و سفر، خاتمه جنگ ۴۱ ساله افغانستان، تضمین امنیت تمامی اتباع افغانستان و ادامه گفت‌وگوهای صلح بود که توسط اشتراک کننده‌های دو جانب تأکید صورت گرفت و این نشست بین‌الافغانی یک گام مثبت در روند صلح افغانستان خوانده شد، در این نشست‌ها مسئولیت گفت‌وگوی روزهای اول و دوم را از سوی طالبان، شیرمحمد عباس استانکزی و روز سوم را مولوی شهاب‌الدین دلاور به عهده داشت.
سه نشست در دوحه قطر پشت درهای بسته انجام شد، در آغاز نشست روز اول، با خوش آمدگویی، معرفی اعضای حاضر دفتر سیاسی طالبان در قطر، از علل و انگیزه‌‌های شکل گیری طالبان و خلاصه گزارش از روند مذاکرات آنان با امریکایی‌ها و مجموعه‌های افغانی از آغاز تا کنون توسط شیر محمد عباس استانکزی ارائه شده و پیدایش این گروه را جنگ‌های داخلی خواند.
استانکزی گفت: اگر گفت‌وگو بر سر موضوعات مطرح شده با امریکایی‌ها نتیجه داد، نشست‌های بین‌الافغانی با مردم افغانستان و مشارکت طالبان و دولت موجود درباره صلح آغاز می‌شود، هرچند امریکایی‌ها تاکید دارند که عملی شدن توافقات آن‌ها با طالبان مشروط به آتش‌بس و گفت‌وگوهای بین‌الافغانی است و برعکس طالبان مدعی هستند تا زمانی که نیروهای امریکایی از افغانستان خارج نشوند، آتش‌بس نمی‌کنند.
تیم ما که از افغانستان رفته بودیم، نگرانی و مسایل مورد نظر را چنین شریک ساختیم: گرچه مردم افغانستان با چالش‌های بی شماری روبرو هستند که در این نشست پرداختن به همه موارد کار مشکل و دشواریست، آنچه که به عنوان اولویت می‌خواهیم در این نشست مطرح نماییم، مصالح عمومی و دغدغه‌های شهروندان افغانستان، مخصوصاً جمعیت هشت میلیونی اهل تشیع این کشور است و نه منافع شخصی و اگر حاکمان و سیاست‌مداران کشور از دوران حاکمیت مجاهدین بدینسو دنبال منافع شخصی خود بوده‌اند و منافع و مصلحت عمومی را قربانی نموده‌اند، باید به صورت جدی به این مسئله تفکر کرد که با چه میکانیزم می‌توان جلو سوء استفاده سیاسیون حرفه‌‌ای را از احساسات پاک مردم گرفت و مصلحت عمومی را چگونه می‌توان محور سیاست و قدرت قرار داد. امروزه این مسئله باید مهمترین مسئله و دغدغه برای نهادهای دینی، مذهبی، مدنی، اندیشمندان و نخبگان علمی کشور قرار بگیرد.
همچنین نگارنده و داکتر جعفری قندوزی مواردی را به صورت مشخص بیان کردیم که به شرح زیر است:
- حفظ رسمیت مذهب جعفری در قانون اساسی کشور
- حفظ و مصئونیت قانون احوال شخصیه اهل تشیع افغانستان
- حضور مردم تشیع به تناسبت نفوس، لیاقت و شایستگی در ساختار قدرت
- تأمین امنیت مراکز مذهبی، علمی، فرهنگی و آموزشی اهل تشیع
- حقوق انسانی اتباع افغانستان و از جمله زنان و جایگاه جامعه مدنی با معیارهای دینی و بین‌المللی در این کشور.
- همچنین با یاد آوری از کارکردهای ۱۵ ساله شورای اخوت اسلامی به مهمترین اهداف آن تقویت مشترکات و معذور دانستن همدیگر از اختلافات فقهی و حل منازعات، یاد و خاطره آن عده از موسسین که رحلت نمودند صورت گرفت.
و نیز گفته شد که قانون اساسی هر کشور عاليیترين سند حقوقی يک کشور هست و قوانين ديگر براساس اين قانون نگاشته مي‌شوند، در قانون اساسی علاوه بر تعریف اصول سياسی، تعیین ساختار، سلسله مراتب، جايگاه و حدود قدرت سياسی دولت، حقوق شهروندان يک کشور تعيين و تضمين می‌شود، در این موارد نیز خواهان دیدگاه طالبان شدیم.
از جانب اعضای دفتر سیاسی طالبان در قطر، پیرامون موارد فوق به شرحی که مطرح می‌شود بیان شد: تاکنون کسانی که به ما مراجعه نمودند متقاضی منافع شخصی و شریک در قدرت بودند، اما خواسته‌های شما مصالح عمومی و حقوق جمع زیادی از مردم تشیع را شامل می‌شود، در زمان حاکمیت امارات اسلامی اکثراً در مراسم عزاداری و مذهبی اهل تشیع شرکت می‌کردیم و ما در مسائل مذهبی مشکل و اختلاف نداریم، ما پیشنهادات شما را برای رهبران ما منتقل نموده و آن را حق طبیعی شما می‌دانیم.
آنان تشیع را افتخار اسلام و افغانستان خواندند و افزودند که ما طرفدار نظام اسلامی در افغانستان، شمول حضور همه اتباع کشور بدون تبعیض هستیم و نباید اتباع افغانستان در سرنوشت کشورشان نادیده گرفته شوند و ما مخالف طرح بحث اکثریت و اقلیت هستیم، پیشنهادات و دغدغه‌های شما به رهبران ما منتقل می‌شود و در زمینه با شما و شورای اخوت اسلامی که آرزوی دیرینه مردم افغانستان هست و در راستای عملی شدن ختم جنگ و تأمین صلح و امنیت در کشور همکار هستیم و باید نشست و گفت‌وگوها پیرامون صلح با نهادهای بی‌طرف و از جمله شورای اخوت اسلامی ادامه یابد.
آنان در پاسخ به دیدگاه داکتر جعفری که گفت، زنان افغانستان همواره نگران هستند که عدم حضور زنان در مراکز آموزشی و ممنوع شدن کار برای آنان در خارج از خانه به معنی مخالفت طالبان با آموزش و کار زنان است، در حالی که اسلام برای زنان حقوق و ارزش فوق‌العاده قائل بوده، آنان در این مورد پاسخ دادند که طالبان متعهد به دادن حق آموزش و کار و تمام حقوق زنان به غیر از سِمت قضایی و ریاست جمهوری، بر اساس قانون اسلام و فرهنگ افغانستان هستند و دین اسلام، به مراتب بیشتر از مسیحیت و ادیان دیگر، مخصوصاً غرب که از زن به عنوان کالای تبلیغاتی استفاده می‌کند و ارزش‌آن‌ها را پایین آورده‌اند، زن غربی مظهر مصرف، آرایش، جلوه‌گری در مقابل مردان و وسیله هیجان جنسیِ مرد است و آن‌ها زن را، بلکه انسان را کالا می‌بینند و امروز در غرب، زن و حقوق زنان به عصر جاهلیت بازگشته و اما اسلام در مورد حقوق و آزادی‌های زن مانند: مالکیت خصوصی زن، مهریه، ارث، دریافت هزینه زندگی از شوهر سابق پس از طلاق و امتیازات بسیار دیگر سخن گفته است.
در بخش دیگری از اظهارات اعضای دفتر سیاسی طالبان در قطر گفته شد؛ به باور ما ۱۹ سال حضور امریکا برمشکلات مردم ما افزود و ما جنگ را در افغانستان راه حل نمی‌دانیم، از دوران اوباما تا هم اکنون که ترامپ رییس جمهور این کشور است، حدود دو سال با خلیلزاد نماینده وزارت خارجه امریکا گفت‌وگو داریم و نیز تاکنون با امور زنان، جامعه مدنی، شخصیت‌های مهم سیاسی و اجتماعی مستقل دیدار داشتیم؛ پس از امضاء توافق‌نامه تیم مذاکرات بین‌الافغانی ۱۷ نفر از طالبان، ۳ نفر از حکومت و بقیه از جانب مردم خواهد بود.
و نیز گفتند که قانون اساسی جدید با معیارهای اسلامی و ارزش‌های افغانی پس از خروج کامل نیروهای خارجی تدوین می‌گردد، در قانون اساسی بر مبنای دین اسلام، ارزش‌های افغانی، عدالت اجتماعی و افتخارات تاریخی، حقوق بشراسلامی، کرامت انسانی و ارزش‌های ملی و تضمین‌کننده تمامیت ارضی و عدالت اجتماعی خواهد بود و یک حکومت قوی مرکزی مبنی بر مشارکت عادلانه همه اقوام افغانستان شکل خواهد گرفت و در برابر منازعات منطقه‌ای و جهانی بی‌طرف می‌ماند.
مواردی که بیشتر مورد بحث قرار گرفت؛ ختم اشغال، پایان جنگ، صلح و امنیت عمومی و استقرار نظام اسلامی بود.
در این نشست یکی از اعضای اجماع ملی افزود: برای ما دین مهم‌تر از مذهب است و ما معتقد به امت واحده و اخوت اسلامی هستیم، از چهار سال بدینسو جمعی تحت عنوان اجماع ملی برای صلح، با شعار انسانیت، اسلامیت و افغانیت فعالیت داریم؛ یکی از اعضای دفتر سیاسی طالبان در پیوند با این شعارها گفت؛ شما شعار می‌دهید و ما در عمل برای آن قربانی دادیم.
گفتنی است کسانی که تاکنون به صورت مستقیم و یا اعزام نمایندگان شان با اعضای دفتر سیاسی طالبان در قطر ارتباط داشتند، متشکل از حامد کرزی رییس جمهور پیشین، محمد کریم خلیلی معاون دوم پیشین رییس جمهور، محمد یونس قانونی معاون اول پیشین رییس جمهور، داکتر عبدالله رییس اجرایی، محمد محقق معاون دوم ریاست اجرایی، محمد اسماعیل خان عضو رهبری جمعیت اسلامی افغانستان، محمد حنیف اتمر مشاور پیشین شورای امنیت، فوزیه کوفی عضو مجلس نمایندگان، جعفر مهدوی عضو پیشین مجلس نمایندگان و شماری دیگر از رهبران سیاسی کشور بودند.
ب) مکان‌های دیدنی برتر دوحه
قطر کشور امیرنشین و پایتخت آن دوحه است و استقلال آن کشور، ۱۲ قوس ۱۳۵۲ خورشیدی(۳ سپتامبر ۱۹۷۳ میلادی) از انگلستان گرفته شد؛ قطر شبه جزیره کوچکی در منطقه‌ی خاورمیانه و آسیا، از شمال شرق عربستان به داخل خلیج فارس گسترده شده و دارای آب و هوای گرم و مرطوب، با میانگین دمای ۳۷ درجه سانتی گراد و میزان بارش سالانه ۶ سانتی متر می‌باشد و به منظور کشت میوه و سبزیجات به مقدار مصرف داخلی، سیستم‌های آب‌یاری مصنوعی در این کشور ایجاد شده و منبع در آمد ارزی قطر، صادرات نفت و گاز می‌باشد.
۹۵ درصد مردم قطر مسلمان و جمعیت آن به نُه‌صد هزار نفر می‌رسد، آداب و رسوم جامعه با مقداری تفاوت، شبیه یکدیگر بوده و از این جهت جامعه مذهبی و سنتی قطر بر بقیه آداب و رسوم موجود در این کشور غلبه دارد؛ فرهنگ بومی قطر طی دهه‌های اخیر متأثر از فرهنگ غربی است و زبان رسمی مردم عربی و از زبان انگلیسی معمولاً به عنوان زبان دوم استفاده می‌کنند، مهاجرین از نژاد و قومیت‌های مختلف حدود یک میلیون و پنجصد هزار نفر جمعیت تخمین زده شده که در شهرهای مهم: دوحه، ام سعید، دوخان، الخور… دارای اقامت و مشغول کار هستند.
شبکه خبری ۲۴ ساعته الجزیره در قطر واقع است؛ این شبکه در سال ۱۹۹۶ میلادی(۱۳۷۵ خورشیدی) تاسیس شد و در ابتدا تنها اخبار را به زبان عربی پخش می‌کرد، اما در۱۳۸۵ خورشیدی(۲۰۰۶ میلادی) الجزیره انگلیسی نیز راه‌اندازی شد.
این کشور روابط دوجانبه با کشورهای مختلف دارد و از جمله میزبان یک پایگاه هوایی مشترک امریکایی و بریتانیایی به نام پایگاه هوایی العدید است و همچنان در مذاکرات صلح افغانستان درگیر است و به طالبان اجازه تأسیس دفتر سیاسی در دوحه داده است.
قطر تا پیش از کودتای نظامی مصر که محمد مرسی رییس جمهور منتخب بود، از طریق دیپلماتیک و همچنین از طریق شبکه دولتی الجزیره از او حمایت کرد؛ همچنین در دوره کوتاه زمامداری محمد مرسی، قطر پیشنهاد وام هفت و نیم میلیارد دالری به مصر داد.
قطر که به دلیل میهمان نوازی مردمانش و غذاهای لذیذی که ترکیبی از غذاهای بین‌المللی و محلی است، معروف است و در هوتل‌های آن امکاناتی مانند وای فای رایگان، رستورانت، کافه، آب گرم، سالون ورزشی، وان داخلی، امکانات تجاری، و مکانی برای فعالیت‌های مناسب کودکان هم برای میهمانان خود فراهم می‌کند.
دوحه پایتخت قطر، سرزمینی غنی از مناظر دیدنی با شهرت جهانی و معماری قابل توجه‌اش، جایی است که باید آن را از نزدیک دید تا باورش کرد. آسمان‌خراش‌ها، مساجد، مراکز علمی، فرهنگی، آموزشی، موزیم‌ها، بازارها و بیابان‌ها، تنها بخشی از جاهای دیدنی شهر دوحه کشور قطر است.
در مجموع می‌توان گفت که شهر دوحه دارای نشانه‌های مذهبی و اسلامی فراوان و از جمله مسجد مدرن که انگار متعلق به سیاره‌‌ای دیگر است و این مسجد از بیرون شبیه به سفین‌های فضایی است و مناره‌های آن در آسمان بالا رفته و به طرف مکه متمایل است، حیاط خلوت وسط مسجد آیه‌های قرآن کریم با خوشنویسی، حکاکی و اشکال هندسی تزیین شده و این مسجد پنج ستون دارد که نماد پنج ستون اسلام است و در اطراف هرکدام چهار جوی آب در جریان است. این چهار جوی نماد چهارجوی در بهشت است و همچنین سقف مرتفع، دارای صدها نقطه کوچک و درخشان که ستاره‌های چشمک زن آسمان شب را تداعی می‌کند و با احتساب بخش‌های داخلی و حیاط بیرونی، در کل توانایی میزبانی ۱٫۸۰۰ نمازگزار را دار است.
در این مسجد، محل نمازخانه مردان در طبقه اول و نمازخانه بانوان در طبقه دوم قرار گرفته و این بخش به وسیله دیواری بلند از نمازخانه اصلی مجزا و زمینه جدا شدن نمازگزاران زن و مرد را از یکدیگر فراهم نموده است.
درست در کنار مسجد، ساختمان دانشگاه قرار دارد و دارای بخش‌های اداری، کتابخانه و فضاهای مطالعاتی و کتابخانه دانشگاه در طبقه اول واقع شده، ظرفیت نگهداری و ارائه صد هزار عنوان کتاب را داراست و كتابخانه دانشگاه در دو ساختمان جدا از هم برای زنان و مردان بنا شده و از امور خدماتی متعدد برخور دار است.
همچنین در کنار ساختمان دانشگاه، کتابخانه عمومی با بیش از یک میلیون کتاب و پنجصد هزار نسخه دیجیتال، در مساحت ۴۲ هزار متر مربع، کارمندانی از ۳۹ کشور مختلف و ۱۴۴ هزار عضو فعال، بزرگ‌ترین کتابخانه موجود در خاورمیانه محسوب می‌شود و این کتابخانه به عنوان یک اتاق تک که هر دو، مردم و کتاب‌ها را در بر می‌گیرد؛ لبه‌های ساختمان از زمین خارج می‌شوند و یک فضای سه بعدی محصور را تشکیل می‌دهند، در این پیکربندی راهروها به عنوان یک توپوگرافی قفسه بندی طراحی شده‌اند که با فضاهای خواندن، اجتماعی شدن و غیره مرور می‌شوند. قفسه‌ها به معنای بخشی از ساختمان هستند که به لحاظ با اهمیت بودن– آن‌ها از همان سنگ مرمر سفید به عنوان کف و از زیرساخت‌ها ساخته شده‌اند – نورپردازی مصنوعی، تهویه و سیستم بازگشت کتاب را شامل است.
یکی از ویژگی‌های مهم این کتابخانه این است که کودکان می‌توانند بین ردیف‌های شیب‌دار قفسه‌های کتابخانه آزادانه حرکت کنند یا روی نشیمن‌ها راحت بنشینند، کتاب‌ها را ورق بزنند یا آن‌ها را به امانت بگیرند؛ ۱۲۰صندلی در سالون اصلی کتابخانه ملی قطر وجود دارد و بین آن‌ها فضای خاص برای رویدادهای ویژه با نور طبیعی روشن شده که فضایی شبیه فرودگاه‌های مدرن را ایجاد کرده که برخلاف دیگر کتابخانه‌های ملی همه کتاب‌های موجود در این کتابخانه می‌تواند توسط کاربران به امانت گرفته شود؛ به‌طوری که بیش از یک میلیون کتاب تا به حال توسط اعضا به امانت گرفته شده است.
اين كتابخانه با موضوعات ادبی، اجتماعی، اخلاقی، اقتصادی، مذهبی، تاريخی، تصوف، فرهنگی، جغرافيا، حقوق، تربيت بدنی، طب، سياست، علوم زيستی و جانوری، منطق، دايره المعارف و مجلات مختلف است.
کتابخانه ملی قطر قصد داشته با ارائه مکان و فضایی خلاقانه اهمیت تعامل را بین مردم، دانشجویان و عشاق مطالعه نشان دهد و بتواند مرکزی باشد تا مردم را از صفحه‌های تبلت یا مانیتور در مکانی دوست داشتنی گرد آورد. به خصوص این که مکانی با یک میلیون جلد کتاب(و نسخه‌های خطی نادر خاورمیانه که در دنیا نظیرشان نیست) و موزیم ملی به اندازه کافی منحصربه فرد است تا هر شخصی را به چنین کتابخانه‌ای جذب کند.
