طالبان در پی حکومت کردن هستند/ شیعه را افتخار اسلام و افغانستان دانستند

آن‌ها می‌گفتند تشیع افتخار اسلام و افغانستان است. همین‌طور عدم توجه و نادیده گرفتن مردم افغانستان نادیده گرفتن اعتقادات مردم افغانستان. آن‌ها می‌گفتند ما ناگزیر هستیم حتی یک پیره زن هم نباید ازما ناراضی باشد چه برسد به اقشار مختلف مردم در ولسوالی‌ها که از خود ناراضی نگه داریم.

گفت‌وگو از ظاهر شکوهمند- خبرگزاری دید
حجت‌الاسلام سید جعفر عادلی حسینی رییس سازمان جهاد فرهنگی و رییس کمیسیون فرهنگی شورای اخوت اسلامی اخیراً در سفری به دوحه با مسئولین دفتر سیاسی گروه طالبان دیداری داشت. او و همراهانش در این دیدار با برخی اعضای دفتر سیاسی طالبان در قطر ضمن رایزنی بر سر مسایل پسا-صلح، در مورد حضور جامعه اهل تشیع در ساختار قدرت و دیدگاه‌های طالبان در این خصوص با آنان بحث کرده است.
به سلسله انجام گفت‌وگو با شخصیت‌های سیاسی و مدنی، خبرگزاری دید در گفت‌وگویی ویژه با آقای عادلی حسینی پرسش‌هایی را در مورد این سفر و برداشت شخصی ایشان از دیدگاه‌های طالبان نسبت به حکومت، جامعه تشیع و نوع نظام آینده کشور مطرح کرده است.
مشروح مصاحبه:
خبرگزاری دید: سفر اخیر شما به دوحه و دیدارتان با مسئولین دفتر سیاسی طالبان چگونه بود. در کل برای ما یک روشنی بیندازید که در پرتو آن سوالات خودرا شروع کنیم.
عادلی حسینی: حدود دو سال قبل یک سری انتحاری‌هایی صورت گرفت، مخصوصاً در غرب کابل. این یک نگرانی‌هایی را به میان آورد. نگرانی هم این بود که گویا در افغانستان بر اثر تعصبات مذهبی، جنگ‌ها را به سوی جنگ‌های مذهبی می‌کشانید. بعد مجموعه‌ای از دوستان آمده بودند صحبت‌هایی داشتند. آیت‌الله محسنی هم صحبت‌هایی داشتند که یک وقتی از این جنگ‌ها و بلاخره از این مشکلات تاهنوز در افغانستان به حمدالله نبوده که تبدیل به یک جنگ مذهبی شود. جلساتی داشتیم که از جمله بعضی از اعضای شورای لوی قندهار بودند. باز در نهایت فیصله بر همین شد که این‌ها محکوم شوند و هیچ‌گونه ربطی به مسایل مذهبی داده نشود در این کشور. آنچه وجود نداشته، جنگ مذهبی بوده است. یکی از نگرانی‌های مرحوم آیت‌الله محسنی هم همین بود که باید خون این مردم حفظ شود. باز صحبت‌ها و رایزنی‌ها زیاد شد، یکی از کسانی که در پیوند با صلح و انیستیتوت صلح و یا اجماع ملی و در زمینه‌ای سفرما تلاش مضاعف نمود، استاد عطاالله صادق شاه‌آغاسی بود؛ قرار بود قبل از این‌که ترامپ بیاید واکنش نشان بدهد،(اشاره به توییت ترامپ و توقف مذاکرات) قرار بود که ما یک سفر داشته باشیم. در این سفر هم که رفتیم دوتا گروه؛ بود ۴ موضوع اصلی بود دوتا موضوع فرعی. اینها مطرح شد. در سه دوره گفتگو با اعضای دفتر سیاسی طالبان در قطر که حدود ۱۲ ساعت انجامید، دو روز اول تیم مذاکره کننده مقابل، استانکزی که اصالتاً از بره‌کی لوگر و معین وزارت خارجه گروه طالبان و فعلا رئیس تیم مذاکره کننده با امریکایی‌ها است و ۶ نفر از اعضای دفتر سیاسی گروه طالبان در قطر بود.
باز روز سوم در راس مذاکره کنندگان مولوی شهاب‌الدین دلاور که اصالتاً از قندهار است و دیپلمات گروه طالبان و سفیر بوده در اسلام آباد و عربستان، در نتیجه ۵ یا ۶ موضوعی که بود تقریباً خیلی اختلاف نظر نداشتیم فقط تنها چیزی که برای آن‌ها جالب بود این که ما منافع ملی را در نظر داشتیم. ما می‌گفتیم هیچ ادعایی نسبت به خودمان نداریم، اگر نگرانی‌ها و دغدغه های مردم رفع نشود یقیناً تعهدی سپرده نمی‌توانیم، نباید جمعی از مردم، مخصوصاً ۸ میلیون جمعیت شیعه به اپوزیسیون تبدیل شود. لذا یگانه همکاری این است که ما امیدوار هستیم جان و مال مردم حفظ شود.
خبرگزاری دید: چهار موضوع اصلی و دو موضوع فرعی را کمی توضیح بدهید.
عادلی حسینی: چهار موضوع اصلی مربوط ما می‌شد. یکی در رابطه با قانون اساسی بود؛ قانون اساسی افغانستان می‌تواند در کشورهای منطقه ادعا کند بهترین قانون، و قانون اسلامی هم است مخصوصاً ماده سوم. بالآخره این را مطالعه کرده‌ایم قوانینی که در کشور برگرفته شده از همین قانون اساسی است. لذا روی قانون اساسی زحمت زیاد کشیده شده است و ما طرفدار تغییر نیستیم و آن‌ها(طالبان) دلایل خود را داشتند. یکی از دلایل آن‌ها این بود که قانون اساسی تحت اشغال تنظیم شده است. ما گفتیم که قانون ممکن است بی‌عیب نباشد آنچه که متاسفانه امروز در کشور تطبیق نمی‌شود قانون است. این که کسی عمل نمی‌کند به قانون، این یک بحث جداست. همچنان ما مطرح کردیم که اگر بنا شد که که به هر دلیل تغییر هم بکند، رسمیت مذهب جعفری خط سرخ این مردم خواهد بود و همین طور دیگر خطوط سرخ را مطرح کردیم، گفتیم مردم ما گوش به فرمان مراجع و علمای شان هستند و نباید به آن بی‌توجهی صورت گیرد.
خبرگزاری دید:حرف و موضع طالبان در این رابطه چه بود.

عادلی حسینی: آن‌ها می‌گفتند تشیع افتخار اسلام و افغانستان است. همین‌طور عدم توجه و نادیده گرفتن مردم افغانستان نادیده گرفتن اعتقادات مردم افغانستان. آن‌ها می‌گفتند ما ناگزیر هستیم حتی یک پیره زن هم نباید ازما ناراضی باشد چه برسد به اقشار مختلف مردم در ولسوالی‌ها که از خود ناراضی نگه داریم. حکومت کردن سخت است چه برسد به ۸ میلیون جمعیت که نادیده بگیریم و آن‌ها ادعا داشتند که جنگ‌هایی که صورت گرفته بود هیچ گونه وجه مذهبی نداشته. سال‌های زیاد می‌گذرد جنگ‌هایی صورت گرفته، تلفاتی هم که داده شده بر اساس همان موضع‌گیری‌های جناح‌های سیاسی بوده. نهایتاً مردم هم گوشت دم توپ شدند.
خبرگزاری دید: سوالی که اینجا….
عادلی حسینی: اجازه بدهید که یکی دو موضوع اساسی را بیان کنم تا یادم نرفته.
خبرگزاری دید: البته. بفرمایید!
عادلی حسینی: مورد دوم احوال شخصیه اهل تشیع است. در قانون احوال شخصیه زحمت زیادی کشیده شده است که به نفع همه مسلمان‌ها بوده است. زمانی که قانون احوال شخصیه رسمیت داده می‌شد، آیت‌الله محسنی پرس کنفرانسی گرفته بود، خیلی از علمای اهل سنت آمدند در آنجا کنارش ایستادند و صحبت کردند و آن‌ها موضع روشن داشتند، چون به نفع اسلام می‌دانستند بعد از آن (طالبان) به شوخی یا به جدی مطرح کردند که شامل همه می‌شود؟ گفتیم نه! نه حنفی، نه مالکی، نه شافعی، حتی اسماعلیه، زیدیه و این‌ها را هم شامل نمی‌شود فقط شامل پیروان مذهب امامیه اثناعشری. گفتیم در خیلی مسائل اختلافات فقهی وجود دارد، به طور مثال در فقه در موضوع طلاق تفاوت‌هایی هست و بلآخره در محاکم که تحت نفوذ یا پیروان مذهب جعفری باشد، باید طبق همان فقه خودشان عمل شود. (طالبان) گفتند این که چیزی بدی نیست. این خواست شما قانونی و منطقی است و ما اصلاً با این حرفی نداریم.
خبرگزاری دید: و موضوع سوم؟
عادلی حسینی: موضوع سوم این بود که ما در آینده می‌خواهیم که بر اساس لیاقت و شایستگی و نفوس و جمعیت، جامعه تشیع حضور خود را داشته باشند. خانواده‌های ریشه‌داری در این کشور بوده. و در معرفی درست تشیع واقعی زحمات زیادی کشیدند، علمای زیادی از اهل تشیع توسط کمونیست‌ها زندانی و به شهادت رسیدند، متاسفانه در این تحولات سیاسی چنده دهه‌ی گذشته به گونه‌ای شد که خیلی از شخصیت‌ها از چهره های مستقل بی‌طرف و خدوم کشور نادیده گرفته شده‌اند. ما می‌خواهیم که هم از لحاظ جمعیت هم از لحاظ لیاقت و شایستگی، آن‌ها به دور از تبعیض از حقوق شهروندی برخور دار باشند؛ ما گفتیم مخالف تبعیض هستیم و طالبان هم با این قضیه مخالفت نشان ندادند.
خبرگزاری دید: البته دیدگاه‌های طالبان واقعاً جالب است. و مبحث چهارم؟
عادلی حسینی :چهارم این بود که تامین امنیت مراکز دینی، مذهبی، علمی، فرهنگی، آموزشی، رسانه‌ای و این‌ها هر کدام تعریف مشخص خودشان را داشتند که مراکز فرهنگی و آموزشی مثل دانشگاه‌ها، تکایا و مساجد، حوزه‌های علمیه و مراکزی که مربوط یکسری نهادهای مدنی می‌شود. بلآخره این بحث‌ها صورت گرفت. این چهار تا موضوع چون با شغل و حرفه ما ارتباط داشت ما خیلی هم تاکید داشتیم.
خبرگزاری دید: شما دیدگاه اصلی طالبان را در مورد قانون اساسی چگونه یافتید، با توجه به این که پیشتر گفتید ملاحظه آنان این است که این قانون اساسی در وضعیت اشغال تصویب شده است. آن‌ها واقعا چه می‌خواهند؟
عادلی حسینی: البته در آنجا در این مورد چیزی اظهار نشد، اما این برداشت ماست که بعضی عبارات یا مثلاً چیز‌هایی که کلیشه‌ای، یا به اصطلاح به همان فرهنگ غربی نزدیک است مانند دموکراسی و امثال آن و من احتمال می‌دهم که شاید این‌گونه مواردی باشد. چون ما در مورد این که بند سوم قانون اساسی کل قضایا را حل کرده در ماده سوم گفته شده که هیچ قانون نمی‌تواند خارج از دستورات اسلام پیاده شود. من فکر می‌کنم که آن‌ها احتمال دارد روی برخی موارد وارداتی ملاحظاتی داشته باشند، ولی نکته‌ی خاصی را در این موضوع اظهاری نکرده‌اند.
خبرگزاری دید: برداشت شما چه است؟
عادلی حسینی: برداشت ما، احتمالاً روی این گونه کلمات که حالا من دقیقاً نمی‌توانم مثالی بیاورم.
خبرگزاری دید: باز هم روی قانون اساسی کمی می‌پیچیم. چون قانون اساسی با اصل نظام که جمهوریت است ربط دارد. با نوع زندگی مردم ربط دارد. شما چگونه یافتید، آیا طالبان جمهوریت را می‌پذیرند یا در پی امارت هستند؟
عادلی حسینی: نه در این رابطه هیچ نظری که در رابطه با نوع نظام باشد گفته نشد. طالبان فقط می‌گفتند که ما فقط روی کلمه اسلامی بحث داریم. برداشت من این بوده که آنان روی «امارت» هم تاکید نکردند خیلی. به خاطر این که می‌گفتند نوع نظام اسلامی باشد. ما هم که همین را می‌خواهیم، ما هم که مخالف اسلام نیستیم ۹۹ درصد مردم افغانستان مسلمان هستند و نظام اسلامی را می‌خواهند و باید به این عنوان ارزشی به درستی عمل شود.
خبرگزاری دید:چه نوع نظام اسلامی؟

عادلی حسینی: در آن قسمت‌هایش زیاد تشریح نشد چون ما حرف زدیم تا بیشتر خطوط سرخ خودمان را مطرح کنیم ولی با آن جزئیات بحث نشد.
خبرگزاری دید: نه منظور من این است که برداشت شما چی بود؛ یعنی طالبان در پی چه هستند واقعاً، تغییر نظام می‌خواهند؟ امارت اسلامی می‌خواهند؟ تعدیل قانون اساسی که می‌خواهند ولی چه نوع تعدیلی؟ یعنی برداشت شما که دیدید از نزدیک چه بود.
عادلی: برداشت که نه، اصلاً برداشت نمی‌شود گفت به خاطر این که آنها واضح گفتند که ما روی نوع نظام بحث می‌کنیم. بلآخره مشوره می‌گیریم اما فقط قید اسلامی باشد و زیاد روی امارت تکیه نکرده بودند.
خبرگزاری دید: گفتند روی نوع نظام بحث می‌کنیم. بحث امارت را هم زیاد مطرح نساختند. عدم مطرح کردن بحث امارت به نظر شما نمی‌تواند یک نوع انعطاف در سیاست‌های طالبان باشد؟
عادلی حسینی: یا انعطاف باشد یا تاکتیک یا بلآخره هرچیز دیگر، خیلی از مسائل چناچه در سیاست یک ظاهری یک باطنی است. ممکن تصامیم چیز دیگری باشد. آقای استانکزی در ابتدا می‌خواست همکارهای خود را معرفی کند. بعد یک مرور کوتاه روی ایجاد تحریک اسلامی(گروه طالبان) داشت و آن این بود که بلآخره احزاب جهادی نتوانستند حکومت کنند. اختلافات زیاد شد. جنگ بسیار شدید شد. وضعیت خیلی خراب شد. در همچنین یک وضعیت، این‌ها(گروه طالبان) به وجود آمد. بعد این روند را آورد، آورد تا به قسمت سقوط خودشان، تا به این که باز دوباره در قطر زمینه برای شان فراهم شد. باز آمدند مراحل مذاکرات را یک توضیح مفصل داد باز تا به اینجا رسید که اشتباهات و عجله‌ای که مجاهدین داشتند. تدبیری که این‌ها نداشتند و اشتباهاتی که رُخ داد، ما هم(طالبان) در دوران حکومت خود اشتباهاتی داشتیم. استانکزی گفت که البته این‌ها عبرت‌هایی است که ما باید سبک و سنگین کنیم چون همان موقع که آمده بودیم (دوره حاکمیت طالبان) بسیار با عجله یکسری موضع‌گیری یا آن چیزهایی هم که داشتیم یقیناً در این موارد تیم‌هایی هستند که کار می‌کنند و تجدید نظر صورت خواهد گرفت، این حرف را در ابتدای صحبت های خود داشت.
خبرگزاری دید: شما گفتید که طالبان امارت اسلامی می‌خواهند؟ در پی ایجاد امارت اسلامی مجدداً هستند؟
عادلی حسینی: سوء تعبیر رُخ داده، من گفتم این‌ها در پی ایجاد حکومت هستند.
خبرگزاری دید: البته این موضوع را روز پیشتر که با شما صحبت داشتیم بیان کردید، ولی به هر حال بفرمایید!
عادلی حسینی: خیلی‌ها را نام بردند. از مجموعه تشیع هم دو سه تا جریان را نام بردند. از اهل سنت هم خیلی شخصیت‌ها را نام بردند که آن‌ها به قطر رفتند، صحبت کردند. (طالبان گفتند) اینها تقاضا داشتند که سهم ما چه می‌شود در قدرت. گفتیم(طالبان) ما حکومت اشتراکی نمی‌خواهیم، کسانی را می‌خواهیم که مسئولیت پذیر باشند وکسانی که واقعاً از بار مسئولیت سنگین حکومت داری بیرون آید، خودما اقدام می‌کنیم که چه‌گونه افراد و اشخاص را بیاریم، ما خودمان می‌آوریم. منتها در قدرت، در حکومت بله مصمم بودند.
خبرگزاری دید: از چه کسانی نام بردند؟
عادلی حسینی: من فکر می‌کنم آن‌ها سیاست‌مدارتر از خیلی حضرات که چه از اینجا و چه از جاهای دیگر رفته بودند هستند. خیلی حرف‌ها را هم نمی‌زنند، ولی در کلیات بیشتر بحث می‌کنند و می‌خواهند جزئیات را و برداشت‌های ارباب رجوع را بفهمند.
خبرگزاری دید: یعنی رهبرانی که رفته بودند با آن‌ها دیدند، مثلاً در دوحه، دو سه بار هم در مسکو، ایشان اشتراک در قدرت را خواسته بودند؟
عادلی حسینی: وقتی ما این موارد را مطرح کردیم که ما منافع عمومی مردم را می‌خواهیم و هیچ گونه سهمی برای خود نمی‌خواهیم، آن‌ها به ما گفتند شما مارا غافلگیر کردید. تا هنوز کسانی که آمدند، خواست‌شان این بود که سهم ما چه می‌شود؟ منتها این را هم گفتند که ما در جامعه هزاره یا در جامعه شیعه، تاجیک‌ها، پشتون‌ها و ازبیک‌ها یقیناً از دروازه تیکه‌دارها وارد نمی‌شویم. حالا شاید برای ما هم درست نباشد اخلاقاً که از افراد و اشخاصی که در آن جلسه نام برده شد، نام ببریم.
دید: نام برده شد؟
عادلی حسینی: بله نام برده شد.
دید: شما از حملاتی که در یکی دو سال اخیر بالای مراکز مذهبی و فرهنگی اهل تشیع به ویژه، صورت گرفت یاد کردید. حملات انتحاری و انفجاری که تلفات زیادی هم در پی داشت و معمولاً مسئولیتش را داعش به عهده می‌گرفت. طالبان در این مورد چه می‌گفتند؟
عادلی حسینی: اتفاقاً ما ارائه کردیم. گفتیم شما وقتی خود را مسلمان می‌دانید. شما به اصطلاح خود را مدافع ارزش‌ها می‌دانید، بسیاری از حملات در مساجد و مذهبی، فرهنگی و آموزشی صورت گرفت و این کشتارها بر خلاف ارزش‌های دینی ما مسلمانان بود و آن‌ها را به شما ربط می‌دهند، آن‌ها گفتند ما در آن موارد هیچ سهیم نبودیم. ما فقط مواردی را که خودمان تایید کردیم قبول داریم. مواردی که خود ما کرده باشیم پذیرفتیم و اعلامیه دادیم.

خبرگزاری دید: پیرو این سوال این هم مطرح می‌شود که نظر طالبان را در مورد گروه داعش و بعضی فعالیت‌های مشکوکی که روسیه و ایران را هم نگران ساخته بدانیم. در مورد انتقال داعش، در مورد نسج‌گیری داعش، در این مسائل چه می‌گفتند؟
عادلی: در این مسائل اتفاقاً چند مثال زدند از جلال‌آباد. یکی دو مورد دیگر هم در چند ولسوالی مثال زدند. گفتند ما با داعش درگیر شدیم، بلآخره آن‌ها در محاصره قرار گرفتند، امریکایی‌های خبیث -همین تعبیر خبیث را داشتند- آمدند و از داعش حمایت کردند و ما بسیار تلفات دادیم.
خبرگزاری دید: یک موضوع که ارتباط داره با خود افغانستان مسئله انتخابات و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در همین سال روان است. طالبان چه می‌گفتند. در مورد انتخابات نظرشان چه بود؟ و بلآخره با همین میکانیزم سازگار خواهد شدند؟
عادلی حسینی: آنچه دیدگاه آن‌ها است به صورت عموم که آن‌ها نسبت به انتخابات هیچ باور ندارند و در این رابطه خود را خیلی دخیل هم نمی‌سازند و اصلاً درگیر نمی‌کنند. به طور مثال گفتند امریکایی‌ها قبلاً به ما گفته بودند ما حکومت را به شما می‌دهیم، شما آن را تسلیم شوید. ما گفتیم چه فرقی می‌کند حکومت فعلاً هم یک دست نشانده است و با این کار ما هم یک دست نشانده می‌شویم، وقتی که شما بروید و اشغال پایان یافت ما افغان‌ها بین خودمان جور می‌آییم.
خبرگزاری دید: یک موضوع بسیار مهم دیگر هم مذاکره با امریکایی‌ها است. طالبان چیزی بیشتر از یک سال می‌شود که با امریکایی‌ها مذاکره دارند و ظاهراً تا حال به نتیجه نرسیده‌اند. چی می‌گفتند در رابطه به امریکایی‌ها. احتمالاً حرف‌هایی داشتند که با شما شریک ساخته‌اند؟
عادلی حسینی: در رابطه به امریکایی‌ها بحث کلی داشتند. گفتنند امریکایی‌ها فقط روی تخفیف خشونت تاکید دارند که آن را بپذیریم، ولی ما خروج بدون قید و شرطش را خواهان شدیم وبعد از آن به مواردی که گفته می‌شود به توافق می‌رسیم.
دید: آیا اعتماد بین طرفین وجود دارد؟
عادلی حسینی: نه! اتفاقاً «برجام» رامثال می‌زدند که هیچ ارتباطی نه به کشور ما دارد نه جای دیگری مثلاً در خیلی کشورهای دیگر مثل عراق و غیره که این‌ها تعهد ندارند. این‌ها دروغ می‌گویند. به این‌ها خیلی نمی‌شود باور کرد، ولی باید با احتیاط گام برداشت و تا به یک نتیجه نرسیدیم به هیچ حرف این‌ها نمی‌شود باور کرد.
خبرگزاری دید: احتمالاً با آتش‌بس موافقت نمی‌کنند؟
عادلی حسینی: نه
خبرگزاری دید: اکنون می‌شود که دو موضوع فرعی را که در اول تذکر دادید، هم بگویید؟
عادلی حسینی: یکی موضوع حقوق زنان بود. برای ما جالب بود که حرف‌شان این بود که ما برای زنان حقوقی را قائل هستیم، زن مادر و خواهر ماست. زن حقوقی دارد، حقوقی که اسلام به زن قائل شده که در هیچ دین و مکتب دیگر به حد اسلام به آن اهمیت نداده است و بحث آموزش هم مطرح شد. دیدگاه آنان این بود که زنان از حقوقی برخور دارند و می‌توانند آن‌ها یاد بگیرند و یاد دهند و از راه‌های قانونی امرار معاش و زندگی نمایند، بیرون از خانه کار می‌توانند بکنند فقط قاضی و رییس جمهور نمی‌توانند بشوند، زن می‌توانند با حفظ حجاب و عفت اسلامی آموزش ببینند، کار وامرار معاش کنند.
خبرگزاری دید: و مورد دوم؟
عادلی حسینی: مورد دوم هم جامعه مدنی بود.
خبرگزاری دید: طالبان میکانیزمی را به شما مطرح نساختند که با چه میکانیزم زن‌ها می‌توانند تحصیل کنند، کار کنند و در جامعه حضور داشته باشند.
عادلی حسینی: طالبان گفتند جایگاه زن در اسلام بر خلاف غربی‌ها که حقوق آن‌ها نادیده گرفته شده و در حد کالات شخصیت زن را پایین آورده، زنان مسلمان می‌توانند که با حفظ حجاب اسلامی در امور فرهنگی، آموزشی، سیاسی و اجتاعی فعالیت داشته باشند.
خبرگزاری دید: با پسوند اسلامی؟
عادلی حسینی: بله با پسوند اسلامی.
خبرگزاری دید: در مورد آزادی بیان هم حرف ایشان همین بود؟
عادلی حسینی: در مورد آزادی بیان بله، البته تاکید داشتند که باید حرمت ها نگه‌داشته شود، یعنی آزادی بیان با شرایط و محدودیت‌های آن.
خبرگزاری دید: یک موضوع دیگر مسئله منطقه‌ای است، مسئله روند صلح افغانستان، نقش پاکستان، ایران، چین و بقیه کشورهای دور و بری که وجود دارند. مثل هند، آسیای میانه و روسیه، نظر طالبان در رابطه به دو کشور ایران و پاکستان در روند صلح چه بود؟
عادلی حسینی: در این رابطه هم نظر داشتند که ما رابطه خود را با کشورهای منطقه و همسایه حفظ می‌کنیم و هیچ گاه نمی‌خواهیم که کشورهای دور دست به خاطر منافع خویش بخواهد که از خاک افغانستان علیه کشورهای همسایه استفاده بکند و برای ما قابل قبول نیست. نسبت به همسایه‌ها با همه گلایه‌هایی داشتند ولی گفتند که در عین حال نقش همسایه هارا نباید در قضایای افغانستان نادیده گرفت و روابط باید نیک باشد و همین‌طور آن‌ها از خاک و مرزهای افغانستان خطر هم احساس نکنند.
خبرگزاری دید: در مورد سلیمانی چه نظر داشتند؟

عادلی حسینی: در رابطه با سلیمانی یک اظهار اندوه داشتند. گفتند او مسلمان و آدم توانمند و شخصیت موثر در منطقه بود، ولی در عین حال شخصیت سلیمانی را یک شخصیت تاثیرگذار در کشورهای منطقه و کشورهای اسلامی می‌دانستند و ترور او یک کار تروریستی بوده است.
خبرگزاری دید: در یک جمع بندی کوتاه به ما بگویید بلآخره حرف آخر طالبان چیست؟
عادلی حسینی: آخرین حرف طالبان ختم اشغال، پایان جنگ، صلح و امنیت عمومی و استقرار نظام اسلامی بود و آن‌ها مدعی بودند که اگر در زمان حکومت ما فیر و انفجاری صورت گیرد، ما مسئولیت آن را می‌پذیریم و اقدام عملی نموده و شانه از زیر بار مسئولیت خالی نمی‌کنیم، آنان گفتند که ما می‌خواهیم در مورد گذشته که داشتیم، تجدید نظر کنیم و افغانستان شمول باشیم و رضایت همه مردم افغانستان را داشته باشیم. البته این‌ها حرف ایشان بود یک جمع دیگر بودند که می‌گفتند شعار ما (انسانیت،اسلامیت،افغانیت) است و بعد شيخ الحديث سید رسول حلیم، سابق قاضی‌القضات گروه طالبان گفت: شما شعار می‌دهید، ما برای آن قربانی دادیم.
خبرگزاری دید: تشکر از شما
عادلی حسینی: از شما نیز تشکر می‌کنم.