طالبان صلح نمی‌کنند/ لجاجت‌هایی در برابر روند صلح وجود دارد
هم‌زمان با کشمکش‌های اخیر بین ارگ و شورای نامزدان ریاست جمهوری، معاون تیم انتخاباتی محمد حنیف اتمر، به نشست مسکو و گفت‌وگوها با طالبان اشاره کرد و گفت: برداشت من از نشست اخیر با طالبان این‌است که آن‌ها تمایلی به صلح ندارند و تلاش دارند تا برای خروج خارجی‌ها از کشور، با آنان هم‌صدا شویم.
محمد محقق معاون دوم تکت انتخاباتی محمد حنیف اتمر و یکی از چهره‌های سیاسی کشور در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری دید در کابل، گفت: نیاز است تا اجماعی به وجود بیاید تا یک حکومت سرپرست ایجاد شود، اما غنی می‌خواهد هم حکومت کند، هم انتخابات برگزار کند و هم تقلب راه‌اندازی کند تا یک دوره دیگر را برای خود زمینه‌سازی نماید.
محقق با اشاره به فساد‌های اخلاقی در ارگ، افزود: رشوت جنسی از موضوعاتی است که به تاز‌گی رونما شده و چوکی‌های انتخابی و انتصابی در بدل رشوت جنسی داده می‌شود که این تعرض صریح به مال، ناموس و حیثیت مردم است.
وی پیرامون تلاش‌های زلمی خلیلزاد در مورد صلح افغانستان تصریح کرد: ما از تلاش‌های خلیلزاد استقبال می‌کنیم، اما اینکه به کجا منجر می‌شود، با لجاجت‌هایی که در بین است، زیاد امیدواری باقی نمانده است.
××× مشروح گفت‌وگو با محمد محقق×××
دید: می‌خواهیم آغاز سخن را با اختلافات بین ارگ و شورای نامزدان ریاست جمهوری آغاز کنیم، اقدامات عملی شما برای کنار رفتن آقای غنی چیست؟
محقق: اختلافات بین ارگ و نامزدان ریاست جمهوری ناشی از این است که غنی می‌خواهد به گونه یکجانبه به حکومت غیر قانونی خود ادامه دهد، در حالیکه مطابق با ماده ۶۱ قانون اساسی موعد کاری حکومت در اول ماه جوزا تمام شده و باید انتخابات برگزار شود و اگر انتخابات بنابر دلایلی برگزار نشود، باید راه حلی پیدا شود که همه موافق باشند. حکومت فعلی می‌گوید که انتخابات برگزار نشده و من به کارم ادامه می‌دهم. سوال اینجاست که چرا انتخابات را برگزار نکردید؟
نیاز است تا اجماعی به وجود بیاید تا یک حکومت سرپرست ایجاد شود، اما غنی می‌خواهد هم حکومت کند، هم انتخابات برگزار کند و هم تقلب راه‌اندازی کند تا یک دوره دیگر را برای خود زمینه‌سازی نماید.
اقدامات عملی برای کنار رفتن غنی در حد مشوره‌ها و اعلامیه‌ها انجام شده، ولی اقدامات مدنی در روزهای آینده آغاز می‌شود.
دید: شورای نامزدان ریاست جمهوری تأکید دارد که آقای اشرف غنی باید کنار برود، در حالی که شماری از کارشناسان این دیدگاه را رد کرده و می‌گویند که در صورت عملی شدن آن، کشور یکبار دیگر به سوی جنگ‌های داخلی سوق داده خواهد شد. در این مورد چه نظری دارید؟
محقق: این دیدگاه پول‌بگیران و وابسته به حلقات ارگ است، در غیر آن کارشناسان مستقل، نامزدان و شخصیت‌های سیاسی می‌گویند که غنی از حکومت کنار برود. نظام باقی خواهد ماند، نمی‌گوییم که وزارت دفاع، داخله و امنیت ملی بروند، بلکه خود غنی باید کنار برود.
دید: شما و شورای نامزدان ریاست جمهوری از سیاست‌ها و نوعیت حکومت‌داری حکومت وحدت ملی مکرراً انتقاد کرده‌اید، نقاط ضعف حکومت‌داری آٌقای غنی را در چه مواردی می‌نگرید؟
محقق: یکی از نقاط ضعف غنی همین است که نتوانست امنیت را تأمین کند. امروز گروه‌های مخالف مسلح بر بیش از ۵۰ درصد خاک افغانستان یا تسلط دارند و یا نفوذ. و در بخش‌هایی که حکومت نفوذ دارد، همه روزه انفجار و انتحار انجام می‌شود. موضوع دوم ناکامی در حکومت‌داری است. هیچ پروژه‌ای در داخل و خارج از کشور بدون فساد انجام نمی‌شود، در حالی که گفته بود با فساد مبارزه می‌کنیم، ولی از بالا به پایین هر کدام به نوبه خود سهم دارند.
در تقرری‌ها چه انتصابی و چه انتخابی با مداخله حکومت و رشوت انجام می‌شود به گونه مثال نمایندگان کابل را کمیسیون انتخابات اعلام نکرد، بلکه تلویزیون ملی و مشاوران غنی اعلام کرد.
رشوت جنسی از موضوعاتی است که به تاز‌گی رونما شده و چوکی‌های انتخابی و انتصابی در بدل رشوت جنسی داده می‌شود که این تعرض صریح به مال، ناموس و حیثیت مردم است. کسی به ناموس مردم خود تجاوز کند، از دیگران چه گله.
بحث دیگر موضوع اقتصاد است که مردم از بی‌روزگاری یا مهاجرند و یا مهاجر می‌شوند. تعدادی به مواد مخدر رو آورده‌اند و تعدادی هم به فروش گوشت خر و سگ اقدام کرده‌اند که به همین وضع شاید چند وقت بعد آدم آدم را بخورد.
دید: در حالی که انتخابات ۤپارلمانی سال گذشته از پر چالش‌ترین انتخابات‌ها گفته می‌شود، به نظر شما کمیسیون‌های فعلی انتخاباتی استقلالیت کامل را برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری دارند؟
محقق: انتخابات در زیر سایه حکومت فعلی شفاف نخواهد بود، زیرا از حالا کمر را به تقلب بسته کرده‌اند. در تمام ولایات دفاتر کمپاینی باز کرده و از بودجه حکومت به کارمندان معاش می‌دهند و همه چوکی‌های کوچک و بزرگ دولتی را در بدل رشوت کمپاینی می‌دهند. در حالی که از ۶ ماه به این‌سو نباید دست به هیچ تقرری می‌زد، اما در روزهای اخیر چندین سفیر تعیین کرد و حتی نامزد وزیر را معرفی کرد که این‌ها خود فساد است.
دید: راهکار شما به عنوان معاون یکی از نامزدان ریاست جمهوری برای برون‌رفت از وضعیت کنونی چیست و اگر تیم شما در انتخابات پیروز شود، چه اصلاحاتی در اولویت کاری شما قرار خواهد داشت؟
محقق: این موارد در برنامه حکومت ما اعلام خواهد شد که ابراز خواهیم داشت و با مشاوره سیاسیون فعالیت‌های خود را انجام خواهیم داد.
دید: شرایط امنیتی موجود به شدت شکننده و بحرانی است، راهکار شما برای بهبود وضعیت امنیتی چیست؟
محقق: راهکار ما در حکومت جنبه عملی ندارد، زیرا آقای غنی با شریک خود مشوره نمی‌کند. نه خود شان می‌فهمند و نه خودشان امنیت را تأمین می‌توانند. اوضاع روز به روز بدتر شده است.
دید: گفت‌وگوهای صلح از مواردی است که در این اواخر با کنش و واکنش‌هایی همراه بوده و در حالی که چندین نشست پیرامون این موضوع در مسکو و کشورهای دیگر برگزارشده، در این اواخر رحمت‌الله نبیل به صراحت اعلام کرد که این نشست‌ها بیشتر به نفع طالبان بوده و به آن‌ها مشروعیت می‌دهد در این مورد چه نظری دارید و از دید شما با چه ترفندی می‌توان به صلح دست پیدا کرد؟
محقق: پروسه صلح موردی نیست که ما از نشست مسکو آن را آغاز کرده باشیم. این پروسه از چندین سال و از زمان حکومت آقای کرزی آغاز شده بود و در این راستا مشکلات زیادی را متحمل شدیم و میلیون‌ها دالر صرف این پروسه شد و به جایی نرسید، ولی آقای نبیل انتظار داشته باشد که ما در یک جلسه ختم کنیم بدون این که دیگران بفهمند. این اظهارات انتخاباتی در این روزها گفته می‌شود و هر کس حق دارد نظر خود را بگوید.
برای رسیدن به صلح به هر طریق ممکن باید تلاش خود را انجام دهیم که گفت‌وگوهای بین‌الافغانی یکی از این راه‌ها است. نشست اول مسکو یک گام مثبت بود که همه آمدند و زیر بیرق افغانستان نشستند و در نشست دوم هم در حاشیه برنامه دوستی افغانستان و روسیه جلسه‌ای را برگزار کردیم، اما از این دو جلسه توقع این را نباید کرد که همه چیز را ختم کنیم، اگر به طالبان مشروعیت داده، مداخلات قبلی حکومت داده است. آتش‌بس کردند، آیسکریم خوری کردند، زندانی‌ها و انتحاری‌ها را از زندان رها کردند و همین طور چندین دور مذاکره با امریکا در سطح جهان و ملل متحد برگزار شد که این موارد می‌تواند مشروعیت بدهد. ما رفتیم در حاشیه نشست دوستی افغانستان و روسیه با طالبان نشستیم، تنها همین مشروعیت داد؟
ما برای صلح تلاش داریم، ولی برداشتی را که من از طالبان در نشست اخیر کردم، آن‌ها تمایلی به صلح ندارند و تلاش‌شان به همین است که ما نیز با آن‌ها هم‌صدا شویم تا خارجی‌ها از افغانستان خارج شوند. اگر ثبات و امنیت باشد، ضرورتی به خارجی‌ها نداریم، اما در شرایط کنونی خارجی‌ها تعدیل کننده ثبات هستند که اگر بیدادی و جنگ‌ها تشدید شود، می‌توانند جلو آن را بگیرند، اما اگر آن‌ها از افغانستان خارج شوند، به اصطلاح ما «زور برابرک» می‌شود و آن‌زمان حکومت و طالبان و مجاهدین بین خود خواهند زد. اگر خارجی‌ها بروند خطر جنگ‌های داخلی وجود دارد.
طالبان دورنمای روشنی از صلح ندارند و فقط به همین تأکید دارند که خارجی‌ها باید بروند و در این وضعیت سوال خلق می‌شود که پیش از این که خارجی‌ها بیایند، شما چندین سال با مجاهدین جنگ داشتید، آن‌زمان بهانه شما چه بود؟
مشکلات از راه جنگ حل نمی‌شود ولی برخی ذهن‌ها طوریست که ساختار روانی‌شان با صلح سازگار نیست و نمی‌شود آن را تحمیل کرد.
باز هم باید تمام راه‌ها را برای برقراری صلح در افغانستان امتحان کنیم.
دید: زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان چندین بار با مقامات طالبان و برخی کشورهای منطقه دیدار داشت، آیا از دید شما امریکا می‌خواهد صلح در افغانستان برقرار شود؟
محقق: ما از تلاش‌های خلیلزاد استقبال می‌کنیم، اما اینکه به کجا منجر می‌شود، با لجاجت‌هایی که در بین است، زیاد امیدواری باقی نمانده است.
دید: ارتباط شما با طالبان چگونه است و دلیل صلح نپذیری آنان را در چه موردی می‌نگرید؟
محقق: ما ارتباط شخصی با طالبان نداریم، بلکه ارتباط ما ارتباط صلح و ملت است. با آن‌ها نشست‌هایی داشتیم و روی آتش‌بس دو هفته‌ای تأکید کردیم و در یک فضای دوستانه پیشنهاد کردیم که بیایید ما با هم کنار بیاییم و خارجی‌ها را بهانه نکنیم، زمانی که ما در کنار هم قرار گرفتیم خارجی‌ها خود می‌روند، ولی هیچ روزنه‌ای برای آتش‌بس به وجود نیامد.
پایان بخش اول….
