طالبان و عدم ثبات در مذاکرات صلح
میزان بیثباتی در مورد موضوعات مرتبط به صلح به خصوص از سوی طالبان آنقدر جدی است که حتا بر جدیترین گفتهها در این زمینه نمیشود اعتماد کرد. توافق یا عدم توافق بر سر آتشبس به عنوان پیششرط اصلی گفتوگوهای صلح، موضوع جنجالی روزهای اخیر بوده است.
طالبان صلح نمیخواهند یا راه صلح را نمیدانند؟ این موضوع میتواند پرسش اصلی مذاکراتی باشد که این روزها سرخط خبرهای مربوط به افغانستان را هم در رسانههای داخلی و هم در رسانههای خارجی به خود اختصاص داده است.
میزان بیثباتی در مورد موضوعات مرتبط به صلح به خصوص از سوی طالبان آنقدر جدی است که حتا بر جدیترین گفتهها در این زمینه نمیشود اعتماد کرد. توافق یا عدم توافق بر سر آتشبس به عنوان پیششرط اصلی گفتوگوهای صلح، موضوع جنجالی روزهای اخیر بوده است. درحالی که طرف امریکایی و دیگر مقامات بینالمللی از نزدیکی مواضع دو طرف مذاکره کننده در این زمینه سخن میگویند، طالبان اما همواره آن را تکذیب میکنند.
چند روز قبل نماینده خاص روسیه برای افغانستان گفته بود که احتمالاً به زودی دو طرف مذاکره کننده بر سر یک آتشبس موقت توافق خواهند کرد و مقامات چندین کشور نیز به عنوان شاهد در مراسم امضای این توافقنامه حضور خواهند داشت. روز گذشته نیز یک رسانه معتبر بینالمللی از توافق رهبران طالبان بر سر آتشبس خبر داد، اما در آخرین لحظات سخنگوی طالبان تمامی نقشهها در این زمینه را نقش بر آب کرد و گفت که هیچ توافقی در این زمینه به دست نیامده است.
تنها موضوع روشن در این زمینه این است که تا زمان امضای عملی این توافقنامه نمیتوان به هیچ گفتهای در مورد آن اعتماد کرد. نه تنها دلیلی برای اعتماد به این گفتهها وجود ندارد، بلکه دلایل زیادی وجود دارد که طالبان حتا با آتشبس موقت هرگز موافقت نکنند.
تنها ابزار و اهرم فشار طالبان برای امتیاز گرفتن بیشتر از مذاکرات صلح، همین جنگ و ادامه خشونت است، منطقی به نظر نمیرسد که آنها تنها ابزار شان را کنار بگذارند و در جریان مذاکرات و گفتوگوها با خلع سلاح کامل به میدان تعامل با رقیبان خود بیایند. نبود یک صف واحد در رهبری طالبان نیز از مشکلات جدی این گروه برای رسیدن به یک توافق جامع با طرفهای مقابل است. در کنار این مسایل، گوناگونی تمویل کنندگان طالبان که دارای منافع متضاد و متقابل در جنگ افغانستان میباشند نیز، از موانع جدی طالبان برای اتخاذ یک موقف واحد و قطعی میباشد.
اضافه بر اینکه، راه انتخابی طالبان برای ورود به پروسه سیاسی در افغانستان اساسا اشتباه بوده و این گروه با یک محاسبه متناقض با واقعیتهای جنگ در افغانستان، دست به دامن قدرتهای بیرونی شده است. در حالی که قربانیان اصلی جنگ جاری مردم افغانستان است و حرف نهایی در این زمینه را نیز مردم افغانستان خواهد گفت، مذاکره با ایالات متحده و یا هر کشور دیگری، رفتن به بیراهه است و به صلح در افغانستان ختم نخواهد گردید.
طالبان به جای التماس و تضرع به پیشگاه کاخ سفید یا کاخ کرملین، میبایست با نماینده رسمی مردم افغانستان؛ یعنی دولت افغانستان گفتوگو کند. این تنها راه اصلی ورود به پروسه سیاسی در افغانستان است و تنها راه مطمئن ختم جنگ در کشور نیز میباشد.
در کنار این مسایل، توقف جنگ علیه مردم افغانستان و پایان دادن به قتل و کشتار شهروندان کشور، اصل اساسی است که طالبان میبایست به آن تن دهند و با قبول آتشبس دوامدار، خود را برای گفتوگوهای پیچیده با حکومت افغانستان آماده سازند.