طا-لبان و پاکستان؛ از ماه عسل تا فصل جدایی
اسلام‌آباد در همدستی با امریکا و فراهم‌سازی بستر پرواز هواپیماهای بی‌سرنشین ایالات متحده از خاک خود برای ورود به فضای افغانستان، در صدد به صدا درآوردن زنگ هشدار برای طا-لبان است تا از بلندپروازی‌های استقلال‌طلبانه دست بکشد و در برابر مطالبات واشنگتن و اسلام‌آباد تمکین کند.
روز یکشنبه ۶ سنبله ملا یعقوب مجاهد وزیر دفاع طالبان از پاکستان خواست که اجازه ندهد هواپیماهای بدون سرنشین امریکایی از حریم هوایی این کشور گذشته و به خاک افغانستان حمله کنند.
او گفت: «امریکایی‌ها هنگام خروج سیستم رادار ما را از کار انداخته و از بین بردند، اما اطلاعات ما نشان می‌دهد که آنها [پهپادهای امریکایی] از طریق پاکستان وارد افغانستان می‌شوند و از حریم هوایی پاکستان استفاده می‌کنند. ما از پاکستان می‌خواهیم از حریم هوایی‌اش علیه ما استفاده نشود.»
او حملات پهپادی امریکا را «تجاوز آشکار» خواند و گفت که از کانال‌های دیپلماتیک این موضوع پیگیری شده و «اعتراض» خود را به اطلاع امریکا رسانده‌ایم.
در مقابل اما اسلام‌آباد از حکومت طا-لبان خواسته که به ترویزم اجازه ندهد از خاک افغانستان استفاده کند.
وزارت خارجه پاکستان در پاسخ به اظهارات ملا یعقوب، در اعلامیه مطبوعاتی گفت: «ما از مقام‌های اداره موقت افغانستان (طا-لبان) می‌خواهیم تا در راستای اجرای تعهدات بین‌المللی افغانستان اطمینان بدهند که اجازه استفاده از خاک خود را برای تروریزم علیه هیچ کشوری نمی‌دهند.»
این در حالی است که جو بایدن سه روز پیش تاکید کرد: «حالا ما فشار علیه تهدیدات تروریستی را حفظ می‌کنیم بدون اینکه هزاران سرباز (امریکایی) را در افغانستان در معرض آسیب قرار دهیم.»
همزمان، رحمت‌الله نبیل رییس سابق ریاست عمومی امنیت ملی افغانستان می‌گوید از چند روز پیش عملیات نظامی پاکستان علیه تحریک طا-لبان پاکستانی در خاک افغانستان آغاز شده است.
آقای نبیل در حالی از آغاز عملیات نظامی پاکستان در خاک افغانستان سخن می‌گوید که مقامات پاکستانی از شکست مذاکرات صلح میان دولت این کشور و تحریک طا-لبان پاکستان خبر داده‌اند و وزارت خارجه پاکستان به طور بی‌سابقه‌ای از طا-لبان به علت حضور گروه‌های تروریستی در افغانستان انتقاد کرده است.
در کنار هم قرار دادن اجزای پراکنده این پازل پریشان، ما را به نتایج وحشتناکی می‌رساند. یکی از آن نتایج، خط بطلانی است که با دخالت‌های آشکار و پنهان پاکستان و امریکا در افغانستان، بر استقلال مورد ادعای طا-لبان کشیده می‌شود و از همین رهگذر، آنچه در عمل رخ می‌دهد تداوم همدستی اسلام‌آباد با واشنگتن برای حفظ سیطره خود بر افغانستان است. به واقع پاکستان به خود حق می‌دهد در امور افغانستان تحت کنترول طا-لبان، به مثابه یک ارباب یا کارفرما دست‌درازی کند. اسلام‌آباد در پی دست یافتن به پاداش حمایت سی ساله خود از گروه طا-لبان است. از نظر پاکستان طا-لبان باید مجاری مداخله در افغانستان را برای این کشور، باز و بدون مانع بسازد؛ زیرا بخشی بزرگ از سرمایه‌های پاکستان صرف به قدرت رسیدن طا-لبان شده و ناسپاسی است اگر حکومت تازه‌تأسیس طا-لبان، هم‌پیمانی پنهان استراتژیک خود را با اسلام‌آباد نقض کنند و نادیده انگارند. اما به نظر می‌رسد چنین چیزی برای حکومت طا-لبان غیر قابل قبول و نابرتافتنی است. طا-لبان مشق استقلال می‌کنند و مدعی رهایی از زنجیر بردگی و وابستگی به شرق و غرب هستند. در مقابل اما اسلام‌آباد در همدستی با امریکا و فراهم‌سازی بستر پرواز هواپیماهای بی‌سرنشین ایالات متحده از خاک خود برای ورود به فضای افغانستان، در صدد به صدا درآوردن زنگ هشدار برای طا-لبان است تا از بلندپروازی‌های استقلال‌طلبانه دست بکشد و در برابر مطالبات واشنگتن و اسلام‌آباد تمکین کند.
احتمالاً برای مقامات طا-لبان هم این موضوع به روشنی قابل درک است که قدرت کنونی این گروه، هدیه بادآورده امریکا و پاکستان است و اگر از آنچه آن دو حامی طا-لبان می‌خواهند، سرپیچی کند، با تکرار رویدادهای سال ۲۰۰۱ مواجه خواهد شد.
بایدن با اطمینان گفت که بدون به خطر انداختن جان هزاران سرباز، یا صرف هزینه‌های هنگفت، قادر است تروریست‌ها را در هر نقطه‌ای که باشند تعقیب کند و هدف قرار دهد. این اتفاق در عمل هم افتاد. ترور ایمن الظواهری در همسایگی خانه خلیفه حقانی‌ها یکی از مهم‌ترین مواردی بود که به متواری شدن مقامات عالی‌رتبه طا-لبان از کابل انجامید و آنان را بیش از اندازه کافی، ترساند و لرزاند؛ زیرا آن اقدام متضمن این پیام بود که اگر امریکا اراده کند، بلایی را که بر سر ایمن الظواهری آورد، بر سر یکایک رهبران و سکانداران طا-لبان هم می‌آورد.
از سوی دیگر، آغاز عملیات گسترده نظامی پاکستان علیه اعضای تی تی پی یا تحریک طا-لبان پاکستانی هم در خاک افغانستان، آشکارا نقض حاکمیت ملی افغانستان و استقلال سیاسی طا-لبان است.
با این حال، کسانی با سطحی‌نگری و ساده‌سازی صورت مسئله، اذعان می‌کنند که دوران طلایی سیطره
اسلام‌آباد بر سرنوشت همسایه شمالی‌اش فرارسیده است، اما واقعیت چیز دیگری است؛ زیرا حتی اگر طا-لبان هم پس از ماه عسل یک ساله تصاحب قدرت در افغانستان، آهنگ جدایی از پاکستان داشته باشند، با موانع زیادی روبر هستند. یکی از آن موانع، به دولت پسا عمران خان برمی‌گردد که پاکستان را به سکوی پرواز پرنده‌های مرگبار امریکایی تبدیل کرده و طا-لبان و متحدانش در تیررس این پرنده‌های مرگ هستند.
عمران خان پس از سرنگونی، جای خود را به دولتی داد که طرفدار واشنگتن در اسلام‌آباد است و به اندازه سلف خود به طا-لبان نزدیک نیست. چنین چیزی به معنای جدایی دولت جدید پاکستان از طا-لبان نیست، بلکه مبتنی بر توسعه تسلط خود بر حکومت این گروه است و اجازه نمی‌دهد که مقامات کابل، خواب استقلال ببینند.
یادداشت: خبرگزاری دید به عنوان یک رسانه بی‌طرف تلاش می‌کند تا نظرات متفاوت را بازتاب دهد، این نظرات الزاماً دیدگاه و پالیسی خبرگزاری دید و اعضای آن نیست و به نویسندگان بر می‌گردد.
