ظهور توقف ناپذیر ناسیونالیزم هندو: چگونه راست افراطی هند بر کاست ها و کشور غلبه می‌کند؟
بر اساس دکترین آن جریان شهروندان هند باید باور داشته باشند که کشورشان تنها سرزمین مادری آن‌ها نیست بلکه سرزمین مقدس آنان است تعریفی که برای کنار گذاشتن مسلمانان و مسیحیان طراحی شده و از این دیدگاه مقدس‌ترین اماکن آنان در نقاط دیگری قرار دارند
هارتوش سینگ بال
فارن افرز
یوگی آدیتیانات یک راهب رنگ زعفرانی‌پوش از حزب راستگرا و بنیادگرای هندو (بهاراتیا جاناتا) برای دومین دوره به عنوان وزیر ارشد ایالت اوتار پرادیش هند سوگند یاد کرد. به مدت دو ساعت صبح آن روز در مراسمی که به مناسبت این پیروزی در سراسر ایالت سازماندهی شده بود ناقوس‌های معبد به صدا درآمدند. این مطابق با تصویری بود که آدیتیانات به دنبال ارائه آن بود: وارث «نارندرا مودی» نخست وزیر هند و یک چهره برجسته در تلاش بهاراتیا جاناتا برای تبدیل هند به یک کشور ملی گرای هندو.
پیروزی آدیتیانات یک رویداد قابل توجه بود. او اولین وزیر ارشد ایالتی است که در ۳۰ سال گذشته مجدداً در انتخابات پیروز شده و علیرغم مدیریت نادرست فاجعه بار دولت‌اش در مقابله با شیوع کووید-۱۹ توانست انتخاب شود. این ایالت دارای نرخ مرگ و میر گسترده و کمتر گزارش شده است و برای هفته‌ها اجساد بر روی رودخانه گنگ شناور بوده‌اند.
بیماران برای کنار آمدن با تخت‌های بیمارستانی ناکافی و کمبود اکسیجن با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرده‌اند. با این وجود، بهاراتیا جاناتا ۲۵۵ کرسی از ۴۰۳ کرسی در مجلس قانونگذاری ایالتی را به دست آورد حاشیه‌ای که حتی از انتظارات آن حزب نیز فراتر بود.
اوتار پرادیش بزرگترین ایالت هند است که بیش از ۲۰۰ میلیون نفر جمعیت دارد و ۸۰ کرسی از ۵۴۳ کرسی پارلمان ملی را به خود اختصاص داده است. هنگامی که بهاراتیا جاناتا برای اولین بار پس از انتخابات ایالتی در سال ۲۰۱۷ میلادی آدیتیانات را به عنوان وزیر ارشد خود انتخاب کرد بسیاری از تحلیلگران شگفت زده شدند.
آدیتیانات به عنوان رییس یک مدرسه مذهبی هندو فعالیت کرده بود و به دلیل تهدید به خشونت علیه مسلمانان متهم شده بود. افراطگرایی آدیتیانات به حدی بود که زمانی مسلمانان را «حیوانات دو پا» نامید که «تولید» آنان باید متوقف شود.
نگرش آدیتیانات نشان دهنده برنامه‌های دولت مرکزی بود و او به تقویت دستور کار مودی کمک کرد. در اواخر سال ۲۰۱۹ میلادی هند قوانین جدید شهروندی را تصویب کرد که مسلمانان و مسیحیان را از افراد متعلق به مذاهب منشا هند یعنی هندوها، سیک‌ها و بودایی‌ها متمایز می‌کرد.
قوانینی که تهدید به سلب تابعیت از صد‌ها میلیون نفر می‌کند اعتراضات گسترده‌ای را برانگیخت. دولت ایالتی آدیتیانات با اقدامات سختی از جمله مصادره اموال تظاهرکنندگان (مجازاتی که توسط دادگاه عالی هند متوقف شد) به این موضوع پاسخ داد.
از زمان به قدرت رسیدن مودی، حملات علیه مسلمانان در سراسر هند افزایش یافته است آخرین مورد آن در جریان شیوع خشونت‌های جمعی در ۱۰ اپریل که همزمان با جشنواره هندوها بود رخ داد. با این وجود، این خیزش به ویژه در اوتار پرادیش شدید بوده است جایی که آدیتیانات یک کارزار پولیسی «نظم و قانون» را اجرا کرده است که مسلمانان را به طور نامتناسبی به قتل می‌رساند.
بسیاری از تحلیلگران انتخاب مجدد آدیتیانات را برای انتقال مستقیم وجوه نقد و تحویل غذا به فقرا در طول قرنطینه شدید هند مورد بررسی قرار داده‌اند. اما این استدلال چندان منطقی نیست. بهاراتیا جاناتا در برخی از مناطق فقیرتر ایالت بدترین عملکرد را داشت و برد آدیتیانات بخشی از یک روند گسترده‌تر است.
علیرغم یک اقتصاد ملی کند، بهاراتیا جاناتا سلسله پیروزی‌های قابل توجهی در سراسر کشور داشته است از جمله پیروزی مودی در سطح فدرال در سال ۲۰۱۴، انتخاب مجدد غافلگیرکننده او در سال ۲۰۱۹، و مجموعه‌ای از پیروزی‌های ایالتی دیگر که بسیاری از آن پیروزی‌ها در نقاطی رخ داده‌اند که ملی گرایان هندو حضور دارند و پیش‌تر هرگز در آن موفق نشده بودند. از شش رقابت ایالتی که در فبروری و مارچ امسال برگزار شد بهاراتیا جاناتا برنده پنج رقابت شد.
راز موفقیت‌های بهاراتیا جاناتا بسیار عمیق‌تر و تاریک‌تر از اقتصاد است. برای سالیان متمادی، ملی‌گرایان هندو تلاش کرده‌اند تا بخش‌های مختلف ایمان را در یک جنبش سیاسی واحد تثبیت کنند.
آنان هندو‌های طبقه بالا را با موفقیت سازماندهی کرده‌اند کسانی در راس سلسله مراتب دینی قرار دارند و بخش عمده نخبگان هندی را تشکیل می‌دهند. آن حزب توانسته با تاکید بر این که طبقات پایین‌تر نیز به هندوئیزم تعلق دارند و تقریباً برای همگی آنان در رده‌های پایین حزب نمایندگانی وجود دارند حمایت بسیاری از هندو‌های به حاشیه رانده شده و طبقه پایین را به دست آورد.
بهاراتیا جاناتا هم چنین اسلام هراسی را تا حد زیادی تقویت کرده و آن را به مثابه یک سلاح به کار برده و ۹۶۶ میلیون هندو را بیشتر متحد کرده و همزمان زندگی را برای نزدیک به ۲۰۰ میلیون مسلمان هند به طور فزاینده‌ای دشوار ساخته است.
این وضعیت دموکراسی چند لایه هند را سخت‌تر خواهد کرد. مسلمانان در عمل از حقوقی مشابه با سایر شهروندان برخوردار نیستند و مناطقی در مرز‌های هند مانند کشمیر شاهد استفاده فزاینده دولت هند از ارتش برای مهار مخالفان هستند. با افزایش قدرت بهاراتیا جاناتا هم تبعیض علیه مسلمانان و هم سرکوب مناطق دور افتاده احتمالاً بدتر می‌شود.
یک قرن ناسیونالیزم هندو در حال ساخته شدن: در سال ۱۹۲۵ میلادی، یک پزشک از مرکز هند به نام «کشاو بالیرام هدجوار» یک گروه شبه نظامی راست افراطی به نام «راشتریا سوایامسواک سانگ» (سپاهیان داوطلب ملی) را تاسیس کرد و هدف خود را ایجاد یک مذهب یکپارچه هندو اعلام کرده بود.
این گروه از بدو تاسیس مسلمانان و مسیحیان را تحقیر می‌کرد و معماران آن از فاشیست‌های اروپایی الهام می‌گرفتند. «مدهاو ساداشیو گلوالکار» رهبر آن گروه راست افراطی از سال ۱۹۴۰ تا ۱۹۷۳ میلادی (و تاکنون تاثیرگذارترین شخصیت آن جریان) راه حل نهایی آدولف هیتلر را به عنوان الگویی برای نحوه برخورد هند با مسلمانان آن کشور مورد تایید قرار داد. دولت هند در سال ۱۹۴۸ میلادی پس از ترور «مهاتما گاندی» توسط یکی از اعضای قدیمی آن سازمان برای مدت کوتاهی این سازمان را ممنوع اعلام کرد. با این وجود، در طول دهه‌های بعد راشتریا سوایامسواک سانگ مورد احترام قرار گرفت، زیرا شیوه‌های اندکی ظریف‌تر را برای تهدید مسلمانان پیدا کرد.
به عنوان مثال، در سال ۱۹۸۳ میلادی آن حزب از طریق یکی از سازمان‌های وابسته به خود کارزاری را برای تخریب یک مسجد معروف در شهر اوتار پرادیش در ایودیا و جایگزینی آن با یک معبد هندو راه اندازی کرد. سه سال پیش از آن، یک حزب سیاسی جدید یعنی بهاراتیا جاناتا به منظور رقابت و پیروزی در انتخابات توسط آن سازمان تاسیس شد.
آن حزب به زودی در سطح ایالتی نفوذ پیدا کرد و تا حدی از جنبش معبد آیودیا بهره برد و در سال ۱۹۹۱ میلادی، برای اولین بار در انتخابات اوتار پرادیش پیروز شد. یک سال بعد، نهاد‌های دولتی و پولیس کنار ایستادند و تماشاگر رخدادی بودند که در آن گروهی بزرگ تحت هدایت رهبران ارشد حزب بهاراتیا جاناتا به طور غیرقانونی مسجد را تخریب کردند.
این خشونت نتوانست هندو‌های طبقه بالا یعنی برهمن‌ها (کاست کشیش سنتی)، کشتریا‌ها (کاست جنگجو) و بانیا (کاست تجاری) را از تبدیل شدن به حامیان بهاراتیا جاناتا باز دارد.
آنان یک بلوک قدرتمند هستند. اگرچه این کاست‌ها کمتر از ۱۵ درصد از جمعیت هند را تشکیل می‌دهند، اما بخش عمده حوزه فکری و امور مالی آن کشور را تحت کنترول خود دارند و پیام بهاراتیا جاناتا مبنی بر عظمت هندوها که برای این طبقات جذاب بوده است. کاست‌های ذکر شده با اسلام هراسی آن حزب همراه شده‌اند. بسیاری هم چنین بهاراتیا جاناتا را سنگری در برابر احزاب مختلف کوچک‌تر قلمداد می‌کنند که از گروه‌های طبقه پایین حمایت می‌کردند.
با این وجود، راشتریا سوایامسواک سانگ کسب حمایت در میان کاست‌های صنعت‌گر پایین هندو و حتی در میان دالیت‌های به طور سنتی تحت ستم قرار گرفته که نجس خوانده می‌شدند را نیز آغاز کرد. آن جریان این کار را با بهره گیری از سلسله مراتب تقریباً بی‌نهایت طبقه بندی شده انجام داده است و تلاش می‌کند تا از گروه‌های هندو رای جذب کند گروه‌هایی که احزاب سیاسی هند به خوبی آنان را نمایندگی نمی‌کنند.
این وضعیت به بهاراتیا جاناتا اجازه داد تا با افراد از طبقات مختلف تماس گرفته و آنان را جلب کند. اگرچه هر یک از این اقشار از نظر کمی بسیار بزرگ نبودند با این وجود، با انباشته شدن حمایت بسیاری از آنان، بهاراتیا جاناتا توانست یک پایگاه سیاسی قابل توجه برای خود ایجاد کند.
در واقع، حتی جوامعی که خارج از شاخه هندوئیزم برهمنی قرار دارند مانند بیش از ۷۵ میلیون آدیواسی هند افرادی که به گروه‌های بومی این کشور تعلق دارند طی سه دهه گذشته به طور گسترده شروع به حمایت از بهاراتیا جاناتا کرده‌اند. این باز هم بخشی از تلاش‌های راشتریا سوایامسواک سانگ بوده است. راشتریا سوایامسواک سانگ از طریق زیرمجموعه‌های خود صد‌ها مدرسه را در میان آدیواسی‌ها بازگشایی کرده و تلاش کرده تا اخلاق هندو را در مناطقی که عمدتاً غایب بود القا کند.
این سازمان هم چنین با تبلیغات تلاش کرده است تا خدایان مختلف آدیواسی را با اعضای پانتئون وسیع خدایان هندو مطابقت دهد و مراسم مذهبی سنتی آدیواسی را به مظهر هندوئیزم تبدیل کند. نکته قابل توجه آن که راشتریا سوایامسواک سانگ از استفاده از اصطلاح آدیواسی خودداری می‌کند، زیرا این اصطلاح به ساکنان اصلی اشاره می‌کند و این سازمان اصرار دارد که اولین مردم شبه قاره هند هندو بوده‌اند.
امروزه راشتریا سوایامسواک سانگ ده‌ها میلیون عضو دارد که شاید آن را به بزرگترین سازمان غیردولتی در جهان تبدیل کند و مطمئناً یکی از قدرتمندترین هاست. راشتریا سوایامسواک سانگ در مرکز شبکه گسترده‌ای از گروه‌ها از جمله یکی از بزرگترین اتحادیه‌های کارگری هند قرار دارد. این انجمن دارای یک انجمن دانشجویان، یک شاخه معلمان، یک شاخه زنان و یک انجمن وکلا است. بهاراتیا جاناتا اکنون بیش از پنج برابر رقیب سیاسی اصلی خود درآمد سالانه دارد و به طور گسترده از سوی رسانه‌ها حمایت می‌شود.
با این وجود، حتی با رشد آن سازمان هسته ایدئولوژیک راشتریا سوایامسواک سانگ بدون تغییر باقی مانده است. بر اساس دکترین آن جریان شهروندان هند باید باور داشته باشند که کشورشان تنها سرزمین مادری آن‌ها نیست بلکه سرزمین مقدس آنان است تعریفی که برای کنار گذاشتن مسلمانان و مسیحیان طراحی شده و از این دیدگاه مقدس‌ترین اماکن آنان در نقاط دیگری قرار دارند.
راشتریا سوایامسواک سانگ در بسیاری از برجسته‌ترین موارد، خشونت اوباش که هر دو گروه مذهبی را هدف قرار می‌دهند مورد حمایت قرار داده است. در سال ۲۰۰۲ میلادی آن سازمان به اجرای یک قتل عام خشونت‌آمیز علیه مسلمانان در ایالت گجرات کمک کرد. در آن زمان مودی وزیر ارشد ایالت مذکور بود.
خشونت باعث شده تا راشتریا سوایامسواک سانگ قدرتمندتر شود. مودی با بازی در مورد خشونت علیه مسلمانان در گجرات مجدداً انتخاب شد و از اردوگاه‌های امدادی برای قربانیان مسلمان قتل عام گجرات تحت عنوان «کارخانه‌های تولید بچه» یاد کرد.
او با ایجاد ترس درباره ورود مسلمانان از بنگلادش به هند بار دیگر به عنوان نخست وزیر انتخاب شد. با انتخاب او برای رهبری اوتار پرادیش آدیتیانات این رقابت را به عنوان نبرد بین ۸۰ درصد و ۲۰ درصد توصیف کرده بود: اشاره‌ای واضح به ۴۰ میلیون مسلمان این ایالت که تقریبا ۲۰ درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند.
گفتمان «۸۰ در مقابل ۲۰» آدیتیانات هم چنین استراتژی انتخاباتی ملی حزب او را نشان می‌دهد. بخش اعظم جمعیت هند مانند اکثر مناطق اوتار پرادیش هندو هستند. بنابراین، اگر بهاراتیا جاناتا بتواند کشور را در امتداد خطوط مذهبی منظم قطبی کند به راحتی می‌تواند قدرت را کسب کند.
این استراتژی به نظر می‌رسد موفق بوده است. از زمان روی کار آمدن مودی، اقتصاد هند به طور قابل توجهی کندتر از دوره قبلی او رشد کرده است و در سطح بین‌المللی این کشور در عصر ایده‌ها حرفی برای گفتن ندارد. چین هم چنان هند را در امتداد مرز طولانی و بد تعریف شده دو کشور تحت فشار قرار می‌دهد. وابستگی مداوم هند به تسلیحات کهنه روسی علیرغم اظهارات مکرر مودی مبنی بر اینکه هند باید به خود متکی باشد آن کشور را ناتوان از اتخاذ موضع روشن در مورد جنگ اوکراین ساخته است.
در همین حال، آدیتیانات رشدی کم نظیر داشته و یک فاجعه انسانی را رهبری کرده است. با این وجود، برای کسانی که از این دو رهبر حمایت می‌کنند چنین موضوعاتی در درجه دوم نتایج واقعی آن جریان قرار دارند. همان طور که راشتریا سوایامسواک سانگ برای جشن صدمین سالگرد خود در سال ۲۰۲۵ میلادی آماده می‌شود چشم‌انداز آن جریان از یک کشور هندو ملموس‌تر از همیشه است. مودی خودمختاری و حقوق کشمیر تنها ایالت با اکثریت مسلمان هند را زیر پا گذاشته است.
قوانین شهروندی او صد‌ها میلیون غیر هندو را به حاشیه رانده است. آدیتیانات جمعیت مسلمان ایالت خود را نیز به شدت مورد آزار و اذیت قرار داده است. اکنون که او پس از گذشت صدمین سالگرد راشتریا سوایامسواک سانگ بر اوتار پرادیش حکومت خواهد کرد به نظر می‌رسد که این سازمان سرانجام معبدی عظیم در آیودیا خواهد ساخت دقیقا در محلی که مسجد در آنجا به طور غیرقانونی تخریب شد.
آیا می‌توان راشتریا سوایامسواک سانگ را متوقف ساخت؟ پروژه فرهنگی آن جریان قطعاً محدودیت‌هایی دارد. اگرچه بهاراتیا جاناتا با اکثریت قاطع در آخرین انتخابات ایالتی پیروز شد، اما ایالت پنجاب در شمال غربی هند را با اکثریت قاطع از دست داد و تنها دو کرسی از ۱۱۷ کرسی خود را از آن خود کرد. دلیل آن نیز روشن و هم گویا است: بیش از ۶۰ درصد از ساکنان پنجاب سیک‌ها هستند که وعده یک ملت هندو «پاک شده» و «خالص» جذابیت چندانی برای‌شان ندارد.
بهاراتیا جاناتا همچنین در عمل در ایالت جنوبی کرالا جایی که بیش از ۴۰ درصد از جمعیت آن دارای اعتقادات متفاوتی هستند موفقیتی کسب نکرد. هم چنین، آن حزب نتوانست در تامیل نادو جنوبی‌ترین ایالت هند نفوذ کند. وضعیت تامیل نادو جالب است، زیرا در میان مناطقی که خارج از دسترس بهاراتیا جاناتا قرار دارند این تنها منطقه‌ای است که اکثریت جمعیت آن هندو هستند.
با این وجود، مانند کرالا هندو‌های تامیل نادو برای خود هویت فرهنگی قوی‌ای قائل هستند و خود را در چارچوب دیدگاه برهمنی راشتریا سوایامسواک سانگ قرار نمی‌دهند. با این حال، این ایالت‌ها همگی در حاشیه هند قرار می‌گیرند. در هر جای دیگری، بهاراتیا جاناتا یا در قدرت است و یا نه چندان دور از قدرت قرار دارد.
بهاراتیا جاناتا حتی در مناطقی که به طور سنتی تصوری سمی از آن وجود داشته نیز دست بالا را پیدا کرده است. به عنوان مثال، در مارچ ۲۰۲۱ میلادی بهاراتیا جاناتا در ایالت شرقی بنگال غربی که به طور سنتی به چپ گرایش دارد و جمعیت مسلمانی نزدیک به ۳۰ درصد دارد در رتبه دوم قرار گرفت.
این دستاوردی برای آن حزب است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. پیش از سال ۲۰۲۱ میلادی، این حزب هرگز بیش از سه کرسی در مجلس ۲۹۴ نفری را کسب نکرده و بیش از ۱۱.۴ درصد آرا را کسب نکرده بود. در سال ۲۰۲۱ میلادی آن حزب به ترتیب ۷۷ کرسی و ۳۸ درصد آرا را به دست آورد.
در واقع، تسلط بهاراتیا جاناتا بر قدرت در هند به قدری امن به نظر می‌رسد و چنان در حال رشد بوده که بعید است ایدئولوژی آن حتی توسط احزاب سیاسی مخالف به چالش کشیده شود. بنابراین، به نظر محتمل است که راشتریا سوایامسواک سانگ سرانجام در تحمیل دیدگاه خود بر مخالفان چه آنانی که در ایالت‌های مرکزی قرار دارند مانند مسلمانان اوتار پرادیش و چه کسانی که در خارج از آن قرار دارند مانند سیک‌ها و تامیل‌ها موفق شود. نتیجه آن ظلم و ستم در مقیاس عظیم خواهد بود.
بیش از ۴۰۰ میلیون نفر یا به هندوئیزم تعلق ندارند و یا آن گونه از هندوئیزم را که راشتریا سوایامسواک سانگ ایدئولوژی برتر می‌داند نمی‌پذیرند. با این وجود، آنان مشمول پروژه‌ای خواهند بود که در نهایت یک پروژه امپراتوری است که تلاش می‌کند تا جمعیت هندو را همگن کند و در عین حال تضمین کند که مسلمانان و مسیحیان هند به شهروندان درجه دو تنزل داده می‌شوند.
برای مناطق پیرامونی، این به معنای تهدید دائمی همسان‌سازی فرهنگی اجباری خواهد بود. به عنوان مثال، وزیر کشور هند اعلام کرده که زبان هندی تا کلاس دهم در شمال شرق کشور اجباری خواهد شد که البته هیچ پیوند واقعی‌ای با زبان بومی و محلی آن منطقه ندارد.
هم چنین، این به معنای خطر دائمی مواجهه با استثمار اقتصادی خواهد بود. کرالا، پنجاب و تامیل نادو تقریباً در تمام شاخص‌های توسعه عملکرد بسیار بهتری از هسته اصلی هند دارند، اما با وضعیت فعلی ثروت و منابع ایالت‌ها به مناطقی انتقال خواهند یافت که بهاراتیا جاناتا در آن قدرت گرفته است.
برای مسلمانان وضعیت بدتر خواهد شد. آنان با به حاشیه رانده شدن فزاینده سیاسی و اقتصادی، تهدید مداوم خشونت اوباش و تهدید دائمی خشونت دولتی مواجه خواهند شد. نتیجه نهایی این وضعیت ناتوانی کامل آنان خواهد بود. برای بهاراتیا جاناتا ناتوانی مسلمانان هم هدف و هم وسیله است.
کل پروژه یک ملت هندو اگر در مقابل تهدید اسلامی و دشمن قلمداد کردن مسلمانان قرار نگیرد معنای چندانی نخواهد داشت. این بدان معناست که حتی در حالی که بهاراتیا جاناتا به دنبال دستیابی به دالیت‌ها دست نیافتنی‌ها و نجس قلمداد شدگان سابق است و آنان را در دامن هندوئیزم قرار می‌دهد در ایجاد مجموعه جدیدی از غیرقابل لمس‌ها و نجس قلمدادشدگان تازه موفق خواهد شد: مسلمانان هند.
