غنی باید از نامزدی کنار برود/ آدرس طالبان پاکستان است/ انتخابات قربانی مذاکرات صلح نشود

شیدا محمد ابدالی با تأکید به محدود شدن صلاحیت‌های اشرف غنی، اظهار داشت که در مقایسه بین انتخابات و صلح، صلح را ترجیح می‌دهیم، اما مشروط بر این که قبل از انتخابات صلح در افغانستان برقرار شود.

شیدا محمد ابدالی با تأکید به محدود شدن صلاحیت‌های اشرف غنی، اظهار داشت که در مقایسه بین انتخابات و صلح، صلح را ترجیح می‌دهیم، اما مشروط بر این که قبل از انتخابات صلح در افغانستان برقرار شود.

شیدا محمد ابدالی نامزد انتخابات ریاست جمهوری و سفیر پیشین افغانستان در هند در گفت‌وگوی ویژه با خبرگزاری دید به موضوعات مختلف اشاره کرد و در مورد گفت‌وگوهای صلح گفت: طبیعی است که اگر دو پروسه انتخابات و صلح را مقایسه کنیم، صلح را ترجیح می‌دهیم، اما مشروط بر اینکه ما واقعاً صلح را قبل از انتخابات ببینیم و ترس ما این است که نشود ما به امید صلح، انتخابات را هم از دست بدهیم.

ابدالی پیرامون ادامه کار اشرف غنی افزود: زمان حکومت وحدت ملی اول جوزا پایان یافت و امروز این حکومت به گونه غیر قانونی به پیش می‌رود و در کنار آن استفاده از امکانات دولتی برای این که برای بار دوم پیروز شوند، ادامه دارد.

وی همچنان در مورد انتخابات تصریح کرد: متأسفانه حکومت مداخلات جدی در امورات کمیسیون‌های انتخابات دارد و اما ما هشدار داده‌ایم و می دهیم که انتظار این را نداشته باشید که یک حکومت مصلحتی را از راه تقلب به وجود بیاورید و مردم آن را بپذیرد.

این نامزد انتخابات ریاست جمهوری در ادامه به دستاوردهای سفر غنی به پاکستان اشاره کرد و گفت: ما چیز تازه‌ای از این سفر نشنیدیم، ولی حمله خونین روز دوشنبه را می‌توان نتیجه سفر اشرف غنی به پاکستان دانست و دیگر هیچ دستاوردی نداشته است.

*** مشروح گفت‌وگو***

دید: می‌خواهیم سخن را از اختلافات بین ارگ و شورای نامزدان آغاز کنیم، نامزدان تأکید به کنار رفتن غنی دارند، اما غنی همچنان بر کرسی تکیه زده است، راهکار شما برای کاهش تنش‌ها و یا کنار رفتن آقای غنی چیست؟

ابدالی: متأسفانه در داخل افغانستان مشکلات زیاد وجود دارد، خصوصاً در بخش ادامه حکومت و دیدگاه حکومت در مورد انتخابات و پروسه صلح که عامل اصلی این اختلافات می‌باشد. زمان حکومت وحدت ملی اول جوزا پایان یافت و امروز این حکومت به گونه غیر قانونی به پیش می‌رود و در کنار آن استفاده از امکانات دولتی برای اینکه برای بار دوم پیروز شوند، ادامه دارد. ما مخالف ادامه کار اشرف غنی هستیم، اما در عین حال نمی‌خواهیم دستاورد‌های هژده ساله را از دست بدهیم، با وجود اینکه پیشنهاداتی مبنی بر نظارت از کارکردهای این حکومت مطرح شده، اما حکومت همچنان به فعالیت غیر قانونی خود ادامه می‌دهد و اگر مشکلاتی به وجود بیاید و کشور به بحران برود، مسئولیت آن به‌دوش حکومت خواهد بود، در حالیکه این حکومت مسئولیت یک پروسه بزرگ را بر عهده دارند تا مردم بتوانند زعیم آینده افغانستان را انتخاب کنند.

دید: برخی کارشناسان و سیاسیون بدین باور هستند که اگر غنی از حکومت کنار برود، افغانستان به جنگ‌های داخلی بر می‌گردد، آیا این موضوع از دید شما تحقق‌پذیر است؟

ابدالی: نظر من در این مورد متفاوت‌تر از برخی کاندیدان است، ما نمی‌خواهیم بخاطر یک شخص، نظام را از دست بدهیم. این نظام نه از غنی است و نه از سیاسیون، بلکه به قیمت خون هزاران افغان به‌دست آمده و به همین دلیل راهی را در پیش نگیریم که نظام از هم بپاشد. پیشنهاد من از اول همین بود که باید بعد از اول جوزا نظارت دقیق توسط یک کمیسیون از فعالیت‌های حکومت انجام شود تا از مداخلات در کار کمیسیون‌های انتخاباتی و استفاده از امکانات دولتی جلوگیری شود. تا زمانیکه یک طرح بدیل و چهار چوکات منظم وجود نداشته باشد، کنار رفتن غنی مناسب نیست.

طرح سرپرست حکومت را من شامل نیستم، شکی نیست که بعد از اول جوزا حکومت نامشروع است و موافق طرحی هستم که حکومت نتواند از امکانات دولتی سوءاستفاده کند، اما موضوعی که می‌تواند به خیر مردم افغانستان باشد، اینکه خود غنی از کاندیداتوری بگذرد و این حالت را مدیریت کند، ولی جاگزین اشرف غنی در شرایط امروزی ممکن نیست، زیرا حکومت وحدت ملی نیز از اول نامشروع بود و به عنوان یک حکومت سرپرست تلقی می‌شود و نمی‌شود که یک حکومت سرپرست را جاگزین حکومت سرپرست دیگر کنیم و بهترین راه همین است که از فعالیت‌های غنی نظارت صورت بگیرد و در سایه کمیسیون‌های فعلی انتخابات و برگزاری انتخابات بتوانیم حکومتی را به‌وجود بیاوریم که بدیل حکومت فعلی باشد.

دید: در حالی که انتخابات پارلمانی سال گذشته از پرچالش‌ترین انتخابات‌ها گفته می‌شود، از دید شما کمیسیون‌های انتخابات استقلالیت کامل برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری به طور شفاف را دارد؟

ابدالی: متأسفانه حکومت مداخلات جدی در امورات کمیسیون‌های انتخابات دارد و اما ما هشدار داده‌ایم و می‌دهیم که انتظار این را نداشته باشید که یک حکومت مصلحتی را از راه تقلب به وجود بیاورید و مردم آنرا بپذیرند. مردم حکومت انتخابی می‌خواهند نه انتصابی، زیرا حکومت وحدت ملی بر اساس یک توافق به میان آمد و نتیجه آن هم بحران موجود در کشور است و امید داریم که این اشتباه را تکرار نکنند.

ما یک حکومت غیر نورمال و یک حالت اضطرار داریم. در اول جوزا کار حکومت پایان یافت، اما به خاطر جلوگیری از بحران نمی‌خواهیم ارگ خالی از شخص شود و این خالیگاه منجر به بحران شود، چون ما در گذشته گروه‌هایی را داشتیم که بخاطر ارگ طوری مبارزه کردند که مردم قربانی آن شدند و تکرار آن را نمی‌خواهیم و به همین دلیل تأکید داریم که صلاحیت‌های رییس جمهور محدود شود و از آن نظارت صورت بگیرد تا از امکانات دولتی استفاده نکند و انتخابات را به صورت شفاف برگزار کند، اگر این موارد را انجام ندادند، تشویش ما همین است که ممکن انتخابات به بحران برود و مردم به زور آن‌ها را از ارگ بیرون کنند که مسئولیتش به دوش خود حکومت خواهد بود. ما بخاطر منافع ملی حوصله می‌کنیم و بخاطر یک شخص نمی‌خواهیم نظام خود را از دست بدهیم.

دید: شما اگر رییس جمهور افغانستان شوید، چه اصلاحاتی را در اولویت کاری خود قرار می‌دهید؟

ابدالی: تهداب‌گذاری برای یک حکومت سالم. امروز یک حکومتی حاکم است که تهداب آن بر اساس ملحوظات سیاسی، حزبی و گروهی ساخته شده و حکومتی است که سر مردم نه، بلکه بالای جهت ها تقسیم شده و نمایندگی مردم در آن وجود ندارد.

حکومت پنجاه پنجاه تقسیم شد و امروز چوکی‌هایی که داده می‌‌شود در بدل همکاری برای انتخابات است، زیرا حکومتی نداریم که بر اساس معیارها خدمات به مردم عرضه کند، لهذا تهداب‌گذاری یک اصلاحی که حکومتی داشته باشیم که به اساس روحیه وحدت ملی دور از احزابی که همیشه امتیاز در حکومت می‌پالند و شخصیت‌هایی که تیکه‌داری سیاست در افغانستان به‌دوش دارند. حکومتی داشته باشیم که تهداب‌گذاری آن معیاری باشد، حق و عدالت و شفافیت باشد و این از اصول اساسی حکومت من خواهد بود. امروز نهادهای امنیتی ما سیاسی شده و ۷۰ درصد وزارت‌ها توسط سرپرست اداره می‌شود و به همین گونه اکثر چوکی‌ها در بدل فساد و پول داده می‌شود. این مملکت با خون هزاران مردم افغانستان ساخته شده، اما امتیازات آن به کسانی داده می‌شود که نه در این کشور بودند و نه علاقه زندگی در این مملکت را دارند، اما چوکی را صاحب شده‌اند که به همین دلیل افغانستان در بحران کنونی بسر می‌برد.

دید: وضعیت امنیتی به شدت شکننده و بحرانی است، راهکار شما برای بهبود این وضعیت چیست؟

ابدالی: ما در افغانستان برای بهبود وضعیت یک آدرس داریم و آن آدرس حکومت‌داری خوب است، نا امنی امروز بدون دلیل نیست، اگر ادارات با تشکیلات معیاری می‌داشتیم این روز را نمی‌داشتیم. شما می‌بینید که در یک روز ۳۰ مقرری را که در آن پولیس و اردو زیادتر مطرح می‌باشد، انجام می‌شود و دست آنها در غصب و این و آن دخیل است و اما ۵ سال آنها را در چوکی های گوناگون نگه‌میدارند و وقتی ادارات ما وسیله سیاسی قرار می‌گیرند که از آنها در بدل چوکی همکاری می‌خواهند، انتظار امنیت خوب را نداشته باشیم. کدام وزیری را می‌شناسید که معیار وزارت داشته باشد؟ یک دگروال را در یک ماه به مقام سترجنرالی می‌رسانند و بعد وزیرش می‌کنند، در حالیکه یک جنرالی که ۳۰ سال زحمت می‌کشد و به مقام جنرالی می‌رسد، زیر دست یک دگروال قرارش می‌دهند که با این وضع روحیه عسکر وطن را چگونه زنده نگه‌میدارند تا آنها با یک انگیزه ملی و قوی برای دفاع از وطن بجنگند. در ۱۸ سال اخیر بیش از ۷۰ درصد اشخاصی هستند که از یک چوکی به چوکی دیگر می‌روند و آنرا اشغال کرده‌اند، در حالیکه ما جوانان ورزیده و مسلکی را داریم که می‌توانند در ادارات اجرای وظیفه کنند. بناءً یگانه راه بهبود وضعیت که راه دور و درازی است، نخستین گام آن حکومت داری خوب است و نظام باید به فرد فرد این کشور تقسیم شود روی همین مورد شعار ما تغییر مثبت است.

دید: نماینده ویژه امریکا آقای زلمی خلیلزاد هفت دور با مقامات طالبان نشست و گفت‌وگو کرد و تلاش‌هایی نیز در این مورد صورت گرفت، از دید شما آیا امریکا می‌خواهد در افغانستان صلح برقرار شود؟

ابدالی: مشکلات افغانستان ابعاد مختلف دارد، اما بُعد داخلی خیلی مهم است و ما باید اول خانه خود را بسازیم و حکومت سالم در داخل مملکت داشته باشیم و بعد به بُعد خارجی و کشورهای منطقه و جهان بپردازیم. دیدگاهی که درازمدت باشد، نه تاکتیکی. شما دیدید که دیدگاه و پالیسی حکومت غنی در ۵ سال گذشته تاکتیکی بوده و ادامه نداشته است و امروز هم کوشش دارند تا از راه تاکتیکی دوباره به قدرت برسند و روی همین موضوع اگر ما یک دیدگاه دوامدار برای حل مشکلات افغانستان و منافع ملی و منافع متقابل کشورها برای خود داشته باشیم.

امریکا یک کشور متحد نزدیک افغانستان بوده و باید به آنها هم از نگاه دراز مدت که یک دیدگاه داشته باشد، پیش برویم، ولی بر اساس منافع ملی افغانستان، زیرا هیچ کشور بدون اینکه منافع خود را در نظر نگیرد، نیامده‌اند. ما تلاش‌های کشورهای جهان به ویژه امریکا را به فال نیک می‌گیریم، اما به امید اینکه در داخل افغانستان ما یک اجماع ملی داشته باشیم، بتوانیم اجماعی داشته باشیم که همه افغان‌ها زیر یک سقف بنشینند و به مشکلات رسیدگی کنند، ولی متأسفانه امروز مشکلاتی پیرامون این موضوع وجود دارد و مسئول آن حکومت است که چرا نتوانست به درستی مدیریت کند تا بزرگان افغانستان همراه با امریکا در پروسه صلح شامل شوند تا بتوانیم یک راه‌حل دایمی پیدا کنیم.

 امید که دور هفتم مذاکرات امریکا با طالبان که یک دور سرنوشت‌ساز است به نتیجه برسد. در اینجا ما دو پروسه را که انتخابات و صلح است، به پیش می‌بریم. طبیعی است که اگر این دو پروسه را مقایسه کنیم، صلح را ترجیح می‌دهیم، اما مشروط بر اینکه ما واقعاً صلح را قبل از انتخابات ببینیم و ترس ما این است که نشود ما به امید صلح، انتخابات را هم از دست بدهیم. اگر دور هفتم مذاکرات به نتیجه برسد که خوب، اگر نتیجه ندهد، نیاز است به انتخابات بیشتر توجه شود تا ما بتوانیم از طریق یک رییس جمهور منتخب مردم به دنیا نشان دهیم و به مشکلات رسیدگی کنیم.

دید: ارتباط شما با طالبان چگونه است و از دید شما آنها چه می‌خواهند؟

ابدالی: آدرس طالبان معلوم است که از آغاز تحریک طالبان از سوی پاکستان حمایت می‌شدند تا به امروز که اکثریت شان در پاکستان زندگی می‌کنند و خانه‌های شان در پاکستان است، اما تعدادی از آنها در افغانستان هستند و به دلایل مختلفی به مخالفت پرداخته اند، اما آدرس اصلی طالبان پاکستان است. با این حال کشورهای دیگر منطقه و جهان با طالبان تماس دارند و امید داریم که این تماس‌ها به خیر افغانستان باشد و ترس ما این است که این تماس‌ها هماهنگ نشود، ما شاهد جنگ‌های نیابتی که قبلاً داشتیم، نباشیم و امید داریم که این کشورها بیشتر به طالبان مشروعیت ندهند و پروسه کنونی را به نتیجه برسانند.

دید: بررسی شما از سفر اخیر اشرف غنی به پاکستان چیست و در حالیکه محور این سفر موضوع اقتصادی گفته شده بود، فکر می‌کنید چه موارد در این سفر به بحث گرفته شده است؟

ابدالی: ما چیز تازه‌ای از این سفر نشنیدیم، ولی حمله خونین روز دوشنبه را می‌توان نتیجه سفر اشرف غنی به پاکستان دانست و دیگر هیچ دستاوردی نداشته است. این سفرها باید به نمایندگی از تمام مردم افغانستان انجام شود، نه اینکه برای موضوعات شخصی و سیاسی بحث کنند و یکبار دیگر خود را بالای مردم تحمیل نمایند.

دید: شما پیش از این سفیر افغانستان در هند بودید، دلیل استعفای تان چه بود؟

ابدالی: زمانیکه من برای این پست به هند می‌رفتم، قصد داشتم به مدت دو سال به‌حیث سفیر در آن کشور باشم، اما بعد از حکومت آقای کرزی زمانیکه استعفای خود را به آقای اشرف غنی پیش کردم، پذیرفته نشد و این تلاش‌ها مکرراً انجام شد، اما استعفایم پذیرفته نشد و من مدت شش و نیم سال در این مقام باقی ماندم، در حالیکه یک سفیر باید سه سال وظیفه اجرا کند، اما اصرار حکومت بود.

با این حال، با گذشت بیش از دو و نیم سال از حکومت وحدت ملی با مشوره دوستان تصمیم گرفتیم که باید وارد سیاست داخل افغانستان شویم و برای یک تغییر دست به‌کار شویم و روی همین مورد آمدیم و وارد سیاست شدیم و همچنان به خواست دوستان خود را نامزد ریاست جمهوری کردم.