پس از لغو مذاکرات؛ چه جریان دارد؟
به نظر می‌رسد در صورتی که روند مذاکرات دوباره آغاز شود، قطع رابطه با گروه القاعده و تن دادن به آتش‌بس سراسری دو پیش‌شرط امریکا برای طالبان باشد.
بامداد روز یک‌شنبه( ۱۷ سنبله) مذاکرات صلح میان ایالات متحده امریکا و گروه طالبان از جانب دونالد ترامپ لغو شد. بنابر توییت رییس جمهور امریکا، علت لغو مذاکرات، کشته شدن یک سرباز امریکایی در حمله انتحاری «شش‌درک» کابل و فصل تازه‌ای از حملات گروه طالبان در بخش‌های گوناگون افغانستان است. پس از متوقف شدن مذاکرات، می‌توان گفت که راه برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در ششم ماه میزان سال روان هموار‌تر شد.
حکومت افغانستان عصر روز شنبه( ۲۳ سنبله) مذاکرات صلح را تا بعد از گزاری انتخابات ریاست جمهوری متوقف کرد. پیش از این نیز موضع حکومت افغانستان و شخص آقای محمد اشرف غنی این بود که مذاکرات میان‌افغانی پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری انجام شود. غنی روی مذاکرات دولت‌محور با گروه طلبان تاکید دارد و برای همین برگزاری انتخابات را مقدم‌تر از مذاکرات صلح می‌خواند. حکومت افغانستان بارها تاکید کرد که برگزاری انتخابات« خط سرخ» جمهوری اسلامی افغانستان است. پیشتر مذاکرات صلح و رویکرد شتاب‌زده امریکا برای رسیدن به یک توافق سیاسی با طالبان و خروج نیرو‌های امریکا از افغانستان، روند انتخابات را سخت تهدید کرده بود. به حدی که شماری از جریان‌های سیاسی و نامزدان انتخابات تحرکات انتخاباتی شان را اصلاً آغاز نکردند و چشم به راه مذاکرات میان‌افغانی و حتا روی کارآمدن حکومت موقت بودند. با توجه به شکست مذاکرات صلح، تاخیر در برگزاری انتخابات و شکل‌گیری حکومت موقت در افغانستان، بسیار محال به نظر می‌رسد، هر چند که زمزمه‌های حکومت موقت در همان آغاز هم یک بحث خام معلوم می‌شد.
توقف مذاکرات پیش از نهایی شدن توافق‌نامه صلح میان امریکا و طالبان در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان، به مشروعیت حقوقی و سیاسی حکومت کابل کمک کرد. حال با توقف مذاکرات صلح از سوی ارگ، به نظر می‌رسد که حکومت افغانستان تمام آماد‌گی هایش را روی برگزاری انتخابات متمرکز خواهد کرد. کمتر از دو هفته دیگر شاهد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری خواهیم بود. انتخاباتی که ناامنی و بی‌اعتمادی از جدی‌ترین چالش‌های این پروسه پنداشته می‌شود. پس از لغو گفت‌وگوها، بسیاری از نامزدان انتخابات ریاست جمهوری اندکی نسبت به برگزاری انتخابات امید‌وار‌تر شدند. همزمان با این، برخی از چهره‌های سیاسی برگزاری انتخابات را فاجعه می‌دانند و روی آغاز دوباره مذاکرات صلح تاکید می‌کنند.
آقای غنی در چند روز پسین روی برگزاری انتخابات تاکید کرده و گفته که حکومت افغانستان حاضر است با گروه طلبان بر اساس اصول مذاکره کند و همچنان اذعان داشته که هیچ‌کس نمی‌تواند جلو برگزاری انتخابات را بگیرد. احتمالاً آقای غنی برخی از نیرو‌های سیاسی و طالبان را مخاطب قرار داده است. حکومت افغانستان و امریکا به عنوان دو طرف جنگ جاری، روند مذاکرات را کنار گذاشته‌اند. کابل روی برگزاری انتخابات متمرکز است و امریکا روی سرکوب طالبان در جنگ.
پس از لغو مذاکرات صلح چه جریان دارد؟
با توقف مذاکرات، برخی از کشور‌ها به شمول پاکستان و روسیه خواهان از سرگیری مذاکرات امریکا و طالبان هستند. دونالد ترامپ رییس جمهور امریکا و برخی از مقامات نظامی این کشور این روزها سخن از سرکوبی طالبان می‌زنند. آقای ترامپ در مراسم یادبود از قربانیان حملات ۱۱ سپتمبر، گفت که حملات بی‌سابقه‌ای علیه طالبان در افغانستان آغاز شده و ظرف چند روز گذشته نزدیک به یک هزار طالب کشته شده است. به تازگی چنین آماری را آقای غنی نیز فاش کرده است. پس از توییت آقای ترامپ که با آن مذاکرات متوقف شد، گروه طلبان از دفتر سیاسی شان در قطر اعلامیه‌ای صادر کرده و روی ادامه خشونت و جنگ تاکید کرد. حالا برخی از نمایندگان طالب در قالب تیم مذاکره کننده این گروه قطر را به نیت روسیه برای آغاز دوباره مذاکرات با امریکایی‌ها ترک کردند. نمایندگان طلبان در روسیه به نقل از رسانه‌های این کشور با ضمیر کابلوف نماینده ویژه مسکو برای افغانستان نیز دیدار کرده‌اند. تیم مذاکره کننده طالبان در قطر گفته که آنان مایل‌اند به بحران افعانستان از راه مذاکره پایان دهند. حکومت افغانستان در پیوند به سفر نمایندگان طالبان به روسیه، گفته که این گروه شکست سیاسی خورده است. صدیق صدیقی سخنگوی ریاست جمهوری همچنان گفته مذاکرات صلح توسط حکومت رهبری میگردد و این تلاش‌ها بی‌ثمر خواهد ماند.
امریکایی‌ها تا همین دم در خصوص فراخوان طالبان برای آغاز دوباره مذاکرات چیزی نگفته‌اند و به نظر می‌رسد که توقف این مذاکرات و سیاست سرکوبگرانه امریکا در برابر طالبان، این گروه را ناگزیر ساخته باشد که برای مذاکرات دوباره، پیشتر از جانب امریکا چراغ سبز نشان دهند. به نظر می‌رسد که قبولی آتش‌بس سراسری از سوی طالبان از پیش‌شرط‌های امریکا به طالبان باشد. چیزی که حکومت افغانستان نیز مدام خواستار آن بوده. همزمان با شدت گرفتن تحرکات طلبان، رهبران حکومت می‌گفتند که طالبان تمایلی به مذاکره و پایان جنگ جاری ندارند. لغو مذاکرات صلح از سوی واشنگتن خواه در هماهنگی با کابل باشد یا نباشد، برای طالبان نگران کننده است. برای طالبانی که حکومت کابل یک نظام غیر اسلامی و غیر مشروع محسوب میگردد، نزدیکی و همسویی این دو دولت، خطرناک است. پیشتر واشنگتن برای رسیدن به توافق سیاسی با طالبان عجله داشت و کابل برای هموار شدن راه برای برگزاری انتخابات. در این میان از این گونه یک کشید‌گی و تضاد منافع، بیشترین سود بدون شک نصیب گروه طالبان می‌شد. پس از پایان دور نُهم مذاکرات دوحه، مسکو اعلام آماد‌گی کرده بود که حاضر است توافق‌نامه صلح امریکا و طالبان را تضمین کند. حالا با توجه به فشاری که در امریکا در برابر رییس جمهور ترامپ قرار دارد، او را ناگزیر خواهد کرد که در آغاز دوباره مذاکرات با طالبان دقت بیشتری نماید. برخی از رقبای آقای ترامپ در آستانه انتخابات ریاست جمهوری این کشور از او ایراد می‌گیرند که گروه‌های تروریستی از جمله گروه تروریستی « القاعده» از خاک افغانستان منافع امریکا را تهدید می‌کند و او این تهدید را نادیده می‌گیرد. یکی از مطالبات امریکا در مذاکرات، قطع رابطه طالبان با گروه القاعده بود. مایک پمپئو وزیر خارجه امریکا چند روز پیش گفت که طالبان بایستی به گونه رسمی از قطع رابطه شان با القاعده خبر دهند. امریکا ۱۸ سال پیش با یک ایتلاف جهانی به منظور نابودی گروه القاعده داخل افغانستان شدند.
اخیراً ترجمه‌ای خواندم که در آن گفته شده بود ۱۸ سال پس از حملات ۱۱ سپتمبر، گروه القاعده دیگر آن القاعده سابق نیست. ایتلاف جهانی که علیه این گروه در افغانستان به راه افتاد، موفقیت‌های زیادی داشت. در دهه ۱۹۹۰ میلادی، بن‌لادن و ایمن الظواهری هسته اصلی القاعده را در افغانستان و پاکستان با حمایت طالبان و پاکستان ایجاد کردند. گفته می‌شود که ظواهری هنوز زنده است و از مخفی‌گاهش در اسلام‌آباد بیانیه صادر می‌کند. به نظر می‌رسد در صورتی که روند مذاکرات دوباره آغاز شود، قطع رابطه با گروه القاعده و تن دادن به آتش‌بس سراسری دو پیش‌شرط امریکا برای طالبان باشد.
