مثلث طالبان- حقانی – القاعده؛ از تشدید جنگ تا صلح ناپیدا

این گروه از یک طرف خود را متعهد به توافقنامه صلح و قطع روابط با گروه‌های تروریستی می‌داند و چنین گزارش‌ها را مانع و یا مخل برای روند صلح می‌خواند، ولی در عمل دیده می‌شود که جنگ را شدت بخشیده و روابط خود را با القاعده بیش از پیش تقویت کرده و عملاً عملیات‌های مشترک به راه می‌اندازند.

عمق روابط گروه مسلح طالبان با شبکه‌های تروریستی به خصوص القاعده، از موارد قابل نگرانی برای ایالات متحده امریکا در مذاکرات صلح با این گروه بود. روی همین دلیل در توافق صلح میان امریکا و طالبان یکی از ماده‌های توافقنامه را قطع روابط این گروه با شبکه‌های تروریستی به ویژه القاعده تشکیل می‌دهد.
مطابق به این ماده، طالبان به هیچ فرد یا گروهی از جمله القاعده اجازه نخواهد داد تا از خاک افغانستان برای تهدید امریکا و متحدان آن استفاده کنند و طالبان بر اساس موافقتنامه باید به اعضای خود دستور دهد که با چنین گروه‌هایی همکاری نکنند و اجازه جذب نیرو، آموزش، تمویل و میزبانی به این نوع گروه‌ها را ندهند. اما اخیراً سازمان ملل متحد در یک گزارش گفته است که یافته‌های این نهاد نشان می‌دهد که گروه طالبان به همکاری خود با شبکه القاعده ادامه داده‌اند. در این گزارش تیم نظارت بر تحریم‌های سازمان ملل به شورای امنیت آمده است که رهبران ارشد القاعده و صدها جنگجوی این گروه هنوز در افغانستان فعالیت دارند و گروه طالبان با آن‌ها همکاری همه جانبه می‌نماید.
به طور مثال در این گزارش در رابطه به روند صلح و چگونگی نقش آفرینی این دو گروه با هم آمده است که در زمان مذاکرات صلح با امریکا، طالبان بارها با شبکه القاعده مشورت و رایزنی کرده‌اند و به آن‌ها ضمانت داده‌اند که به روابط تاریخی خود با این شبکه احترام می‌گذارند. هرچند طالبان این گزارش را بی‌اساس خوانده و گفته‌اند که این گزارش به منظور ایجاد اخلال در روند صلح منتشر شده است. اما این گزارش بیشتر از روابط این گروه با شبکه القاعده پرده می‌بردارد و می‌نویسد که در سال های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ شبکه القاعده و طالبان جلسات متعدد درباره مسائل مربوط به عملیات و برنامه‌ریزی، آموزش و فراهم کردن پناهگاه‌های امن توسط طالبان برای اعضای شبکه القاعده صحبت کرده‌اند. شبکه القاعده اکنون به صورت مخفی در ۱۲ ولایت افغانستان: بدخشان، غزنی، هلمند، خوست، کنر، کندز، لوگر، ننگرهار، نیمروز، نورستان، پکتیا و زابل فعال است و مطابق به این گزارش، جنگجویان این شبکه به ۴۰۰ تا ۶۰۰ تن در افغانستان می‌رسد. در ادامه این گزارش از همکاری شبکه حقانی با شبکه القاعده نیز سخن گفته شده است. بر اساس اسناد این گزارش، ایمن الظواهری رهبر شبکه القاعده با شماری از اعضای شبکه حقانی در فبروری سال ۲۰۲۰ دیدار داشته است و آنان درباره توافقنامه صلح با امریکا و همچنین روند صلح افغانستان با هم مشورت کرده‌اند. شبکه حقانی بازوی راست گروه طالبان خوانده می‌شود. در این گزارش آمده است که شخصی به نام یحیی حقانی به عنوان رابط با شبکه القاعده کار می‌کند.
با توجه به گزارش سازمان ملل متحد، دیده می‌شود که گروه طالبان با شبکه تروریستی القاعده روابط نزدیک و مداوم دارد و این روابط حداقل می‌تواند بر سرنوشت صلح و جنگ در افغانستان تاثیر منفی داشته باشد و مواردی را آشکار سازد.
مثلاً عمق روابط این دو گروه باهم نشان می‌دهد که طالبان به توافقنامه صلح با امریکا متعهد نیست، روی همین دلیل به جانب شبکه القاعده وعده سپرده که همکاری‌های تاریخی این گروه را نادیده نخواهد گرفت و از جانب دیگر، این شبکه عملاً جنگجویان خود را در ۱۲ ولایت کشور به طور فعال دارد که آن را برای حمایت از گروه طالبان در اختیارشان قرار داده است و همینطور همکاری‌های آموزشی و مشورتی دارند. این موارد نشان می‌دهد که طالبان با استفاده از روابط نزدیک خود با این شبکه در چند مورد هم اکنون از این گروه استفاده می‌کنند، همانگونه که گفتیم از جنگجویان آن در ۱۲ ولایت، از مشورت‌های سیاسی آن‌ها به منظور دست یافتن به جایگاه بالا در روند صلح و به دست آوردن پول‌های هنگفت از حامیان این شبکه در خاورمیانه و آموزش‌های نظامی به منظور تقویت صفوف جنگی خود.
همچنان از روابط این گروه‌ها به شمول شبکه حقانی دیده می‌شود که این مثلث با هم عملیات های مشترک تروریستی به شمول عملیات‌های انتحاری و تهاجمی را در محوریت پاکستان به راه می‌اندازند. بناءً در این مورد شکی باقی نمی‌ماند که این گروه‌ها مشترکاً عملیات‌های اخیر را در شهر کابل به راه انداخته باشند؛ زیرا داعش نیز از پذیرفتن مسئولیت این عملیات‌ها شانه خالی کرد.

آنچه از گزارش و روابط این گروه‌ها با همدیگر استنباط می‌شود، این است که طالبان در حال حاضر سیاست دوگانه‌ای را روی دست گرفته‌اند. این گروه از یک طرف خود را متعهد به توافقنامه صلح و قطع روابط با گروه‌های تروریستی می‌داند و چنین گزارش‌ها را مانع و یا مخل برای روند صلح می‌خواند، ولی در عمل دیده می‌شود که جنگ را شدت بخشیده و روابط خود را با القاعده بیش از پیش تقویت کرده و عملاً عملیات‌های مشترک به راه می‌اندازند و برای شبکه القاعده پناهگاه‌های امن ایجاد نموده و در اختیار آن قرار می‌دهد.
یادداشت: آرای مطرح شده در این مقاله به نویسنده آن بر می‌گردد و خبرگزاری دید در این خصوص دیدگاه مسئولیت ندارد.