مصاحبه اختصاصی خبرگزاری دید با سید انور سادات، والی ولایت فاریاب
«هدف تروریزم در افغانستان، برانداختن دولت، ایجاد ترس و تشویش در جامعه و جلوگیری از پیشرفت و ترقی کشور است.»
اشاره: فاریاب از جمله ولایت‌های ناامن کشور است که طی سالیان اخیر، حضور گروه‌های مخالف مسلح، افراد مسلح غیرمسوول، کشت مواد مخدر و دهشت‌افکنی، اساسی‌ترین مشکل فراراه توسعه و ثبات این کشور به حساب می‌آید. در پیوند به وضعیت امنیتی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی فاریاب، حلیم شایگان، خبرنگار خبرگزاری دید، مصاحبه‌ای را انجام داده است با سید انور سادات، والی این ولایت:
دید: آقای سادات، در نخست، یک تبصره‌ی کُلی داشته باشید در مورد وضعیت امنیتی فاریاب.
سادات: فاریاب حیثیت دروازه‌ی«شمال» را دارا است و شمال حیثیت دروازه‌ی افغانستان را دارد. در این اواخر، وضعیت امنیتی در شمال یک مقدار ناامن شده است. شما در جریان هستید که ما شاهد درگیری‌های بسیار شدید در فاریاب، سرپل، بغلان، قندوز و دیگر ولایت‌های شمالی بودیم. سال ۹۵ را در کُل به حالت دفاعی سپری کردیم که خوشبختانه ما توانستیم تمامی نقاط فاریاب را از هجوم و آسیب‌رساندن دشمن حفاظت کنیم و به دشمن نیز تلفات سنگین وارد سازیم. گروه‌های هراس‌افکن، نتوانستند پلان‌های شوم شان را در این ولایت تطبیق کنند.
دید: سفرهای معاون اول کشور، چه تاثیراتی بر وضعیت امنیتی این ولایت گذاشت؟
سادات: چندین عملیات که توسط جنرال عبدالرشید دوستم، معاون اول ریاست جمهوری، در فاریاب صورت گرفت، تاثیرات مثبت خود را داشت. اگر این عملیات نمی‌بود، شاید چندین ولسوالی ما به دست مخالفین دولت قرار می‌گرفت. حتا مرکز شهر نیز در تهدید دشمن قرار داشت.
دید: چرا مناطق تصفیه‌شده بعد از این‌که جنرال دوستم به کابل برگشت، دوباره به دست مخالفین دولت قرار گرفت؟
سادات: عملیات‌ها به چند نوع است. یکی عملیات تصفیوی است که باید به دشمن آسیب برسانید و سرکوب کنید. نوع دیگر، عملیاتی است که مناطق استراتژیک را باید پوسته‌گذاری می‌کنیم. بعضی مناطق بعد از تصرف، پوسته‌گذاری نمی‌شد. چون فاریاب بیشتر از ۱۷۵۰ قریه دارد، اگر ما در هر قریه به تعداد حداقل ۲۰ نفر از نیروهای امنیتی را جابجا کنیم، تعدادشان به ۳۵۰۰۰ نفر می‌رسد.
دید: یعنی کمبود نیروهای امنیتی است؟
سادات: ما کمبود نمی‌گوییم، نیروهای موجود از قبل توسط وزارت دفاع، داخله و مجلس نمایندگان تصویب شده است. ما نه کم کرده می‌توانیم و نه هم اضافه و در صورت ضرورت، ما از نیروهای مردمیِ استفاده می‌کنیم که توسط امنیت ملی حمایت و تجهیز می‌شوند.
دید: تعداد نیروهای امنیتی در فاریاب به چند هزار می‌رسد؟
سادات: در فاریاب یک لوا وجود دارد که متاسفانه فقط مرکز آن در فاریاب موجود بوده و یک کندک آن در جوزجان است. یک کندک آن در غورماچ و یک کندک دیگر آن نیز در مسیر راه‌ها، نیروها را تجهیز و حمایت می‌کند. در سه سال گذشته، شمال نسبت به فعلن امنیت بود. متاسفانه در این سه سال اخیر، شمال ناامن شد. یک قول اردو نمی‌تواند که ۹ ولایت را تحت پوشش قرار دهد. قول اردوی ۲۰۷ ظفر در هرات تنها چهار ولایت را تحت پوشش قرار می‌دهد. در حالی‌که در ولایت بادغیس یک لوا وجود دارد، اما ولسوالی غورماچ توسط فاریاب اکمال می‌شود. تعیینات قوا، دقیق سنجش نشده و ما در فاریاب ۲۵۰ نفر به نام پولیس محلی تشکیل داریم، در حالی‌که ما ۱۵۰۰ نفر پیشنهاد کرده بودیم که با گذشت یک سال هنوز هم منظور نیافته است. در بعضی ولسوالی‌ها تشکیل پولیس از ۵۰ نفر بیشتر نیست و این در حالی است که ما در یک حالت جنگی قرار داریم. یک ولسوالی را نمی‌توانیم با ۵۰ نفر پولیس حفظ کنیم، چون پولیس، اصلاً نیروی نظامی نیست، نیروی انتظامی است. در مقابل دشمن، ما بیشتر از نیروی مردمی استفاده می‌کنیم.
مردم فاریاب یک روحیه خوب ضد تروریستی دارند؛ اینها بیشتر در کنار ما هستند. گاهی طالبان از ولایت همجوار ما مانند بادغیس، غور و سرپل بالای فاریاب هجوم می‌آورند و از سوی دیگر ما ۳۴۵ کیلومتر مرز با ترکمنستان داریم و در این ساحات، تعداد پولیس هم کافی نیست.
ما با درک اوضاع و شرایط، بیشتر نمی‌توانیم که به مرکز فشار وارد نماییم تا تشکیل را دو برابر بالا ببرند، چون این از توان وزارت داخله نیست، به همین اساس، ما به نیروهای مردمی اتکا می‌کنیم.
دید: جنگ فاریاب و در مجموع جنگ شمال، آیا یک جنگ پروژه‌ای است؟
سادات: ما گفته نمی‌توانیم که یک جنگ پروژه‌ای است، که از داخل سازماندهی می‌شود. متاسفانه این جنگ‌ها از کشورهای خارجی منشا می‌گیرد، به‌خصوص کشور پاکستان با تعدادی کشورهای دیگر، می‌خواهند افغانستان ناامن باشد. به‌طور خلص، ما گفته نمی‌توانیم که یک پروژه در کار است. اگر پروژه هم باشد، یک پروژه‌ی بسیار بزرگ است.
دید: افراد مسلح غیرمسوول در فاریاب چه کسانی‌اند؟
سادات: ما باید افراد مسلح غیرمسوول را از خیزش‌های مردمی تفکیک کنیم. آنهایی که در کنار دولت هستند و با نیروهای امنیتی شان همکاری دارند، ما آنها را افراد مسلح غیرمسوول گفته نمی‌توانیم. افراد مسلح غیرمسوول آنهایی‌اند که از قوانین اطاعت نمی‌کنند و مردم‌آزاری می‌کنند.
و آنهایی که مسوول هستند و گاهی کارهای غیرقانونی می‌کنند، آنها را نیز افراد مسلح غیرمسوول قلمداد می‌کنیم.
دید: چند گروه هراس‌افکن در فاریاب وجود دارد؟
سادات: گروه‌های مختلفی وجود دارد که تعداد شان را دقیق گفته نمی‌توانم، چون این گروه‌ها در حال افزایش‌اند، اما می‌توانم بگویم که گروه‌های هراس‌افکن داخلی و خارجی در فاریاب فعالیت دارند. مثلن داعش یک خطر بسیار جدی است.
دید: برای جلوگیری از افزایش این گروه‌ها چه باید کرد؟
سادات: برای جلوگیری باید قاطع بود و در مقابل شان مبارزه‌ی جدی باید کرد. ما از دولت مرکزی برای شمولیت پولیس مردمی تقاضا کردیم و با قوماندان قول‌اردوی ۲۰۹ شاهین نیز که در فاریاب تشریف آورده بودند، این موضوع را شریک ساختیم که باید یک لوای مجهز و مستقل، صرف برای فاریاب وجود داشته باشد، تا ما بتوانیم در بهار از حملات دشمن جلوگیری کنیم و همچنان قوای هوایی در اختیار ما باشد، تا ما بتوانیم از قوت‌های خود به موقع حمایت کنیم.
از سوی دیگر، بعد بین‌المللی دارد و جامعه جهانی بیشتر از این در مقابل جنگ افغانستان، نباید بی‌تفاوتی کند. تروریستانی که در فاریاب می‌جنگند، به خاطر مردم فاریاب نیست، بلکه تروریزم یک تهدید جهانی است.
ما در هفته‌های گذشته، شاهد حملات تروریستی در کشورهای بیرونی بودیم که مثالش ترکیه است. ترکیه از جمله کشورهای امن در منطقه بود.
دنیا باید مسئله‌ی تروریزم را جدی بگیرد. تهدیدی که امروز بالای افغانستان است، این تهدید جهانی است و کشورهای که مانند پاکستان تروریزم را حمایت می‌کنند، باید اعمال فشار شود بالای آنها و تحریم‌ها باید بیشتر وضع گردد.
دولت جدید امریکا نیز باید بیشتر از گذشته، متوجه کشورهای مثل پاکستان باشد. کشورهایی که می‌خواهند در افغانستان جنگ باشد، باید حمایت اقتصادی و سیاسی آنها قطع شود و به مردم افغانستان مهم است که در مقابل این‌همه آدم‌کش‌های حرفه‌ای بجنگند و کشور را از وجود تروریستان پاک بسازند.
دید: طالبانی که در ولایت فاریاب می‌جنگند، بیشتر از کجا آب می‌خورند و به چه هدفی سلاح بر دوش کشیدند؟
سادات: هدف تروریزم در افغانستان، برانداختن دولت، ایجاد ترس و تشویش در جامعه و جلوگیری از پیشرفت و ترقی کشور است. تروریستان هیچگاهی برای منافع کشور ما کار نمی‌کنند، چون تروریستان از جاهای بیرونی حمایت می‌شوند و برای شان برنامه داده می‌شود، تا کشور شان را ویران کنند.
و همچنان فقر و بیچاره‌گی هم باعث شده تا جوانان به صفوف تروریستان بپیوندند. مردم افغانستان با همدیگر مشکل دین، مذهب و حتا مشکل قومی ندارند، مشکل اساسی ما فقر اقتصادی است.
در فاریاب اکنون بیش از ۷۵۰۰ جوان تحصیلکرده بیکار اند. ما نمی‌توانیم همه‌ی اینها را در چوکات ادارات دولتی شامل بسازیم و همچنان فابریکات هم وجود ندارد، تا ما برای اینها زمینه‌ی کار را فراهم می‌کردیم، تا از لحاظ قانونی تامین معیشت می‌کردند. امروز از فقر و بیچاره‌گی این مردم، سوء استفاده می‌شود. نارضایتی جوانان باعث شده که اینها به جمع نیروهای مخالف مسلح دولت شامل شوند و یک تعداد جوانان که مرتکب جرم می‌شوند برای این‌که از جزا و قانون فرار کرده باشند، در بین دشمنان پناه می‌برند.
افغانستان میدان جنگ نیابتی است و کشورهای عربی، پاکستان، ایران و دیگر کشورها، پروژه‌گذاری می‌کنند و بیشترین آسیبِ رقابت‌های منطقوی را افغانستان متحمل می‌شود. کشورهای همسایه، از جهالت ما بیشتر استفاده می‌کنند.
چندین پروژه‌ای که در مدت ۱۳ سال باید تطبیق می‌شد،نشد. مانند پروژه بند دهندره، بند المار و بند خشت پُل. اگر این بندها در فاریاب ساخته شود، برای هزاران جوان زمینه‌ی کار فراهم می‌شود.
مانند خط آهن بندر آقینه که از اندخوی به ترکمنستان وصل شد، اگر زمینه‌ی زراعت، مالداری، تولید سبزیجات و باغداری را فراهم کنیم، می‌تواند بازار خوبی به بازارهای جهانی پیدا کند، اما از این‌که سرک‌های ولسوالی‌های ما اسفالت نیست، سردخانه وجود ندارد و تولیدات شان فاسد می‌شود.
یک قالین ۶ متره که در ۶ ماه ۲۰۰ تا ۳۰۰ دالر تنها مواد خام آن می‌شود و در این ۶ ماه مزد دو نفر که این صنایع دستی را آماده می‌سازند، ۳۰۰ دالر می‌شود و از این‌که زمینه‌ی بازار وجود ندارد، اینها نمی‌توانند، امرار معیشت کنند.
دید: این بندهایی که گفتید باید اعمار می‌شد، چرا تا حال اعمار نشده؟
سادات: بنا به دلایل تخنیکی، دلایل سیاسی یا هر دلایلی که وجود داشته، اعمار نشده و ما بارها در جلسات کابینه با حضور رییس صاحب جمهور و وزرای محترم مطرح کردیم، که خوشبختانه در بودجه مالی سال ۹۶ شامل گردیده و من شخصاً این پروژه‌ها را تعقیب خواهم کرد.
من در این مدت ۱۵ ماه، هم نماینده‌ی رییس‌جمهور بودم و هم مجبور هستم دادخواهی کنم، چون من از درد مردم بهتر آگاه هستم.
دید: یعنی رهبران حکومت وحدت ملی، به تعهداتی که داشتند، عمل نکردند؟
سادات: نمی‌گویم که به تعهدات شان عمل نکردند، اما من معتقد هستم که باید عمل کنند. من یک ماه پیش در مصاحبه‌های خود از وزیرصاحبانی که در راستای پروژه‌های انکشافی کار می‌کردند، شکایت کرده بودم.، چون تنها مامور دولت‌بودن و معاش‌گرفتن وظیفه‌ی من نیست و برنامه‌هایی که از سوی دولت داده می‌شود، باید تطبیق شود، اگر تطبیق نمی‌شود باید مقصر اصلی پیدا شود، چه والی باشد یا چه وزیر.
در گذشته‌ها مشکلات امنیتی و فساد اداری بهانه‌ای شده بود تا پول‌های جامعه‌ی جهانی که برای تطبیق پروژه‌ها اختصاص یافته بود، حیف‌ومیل شود، که این یک جرم و خیانت کلان در حق مردم افغانستان است.
ما بحیث یک مامور دولت باید وظیفه‌ی خود را به وجه حسن انجام دهیم، تا یک جوان ما نباید وطن را ترک کند. اکثریت جوانان ما که به ایران رفتند و پس برگشتند، به مواد مخدر آلوده بودند.
دید: سال‌های قبل کشت مواد مخدر در فاریاب، زیر صفر قرار داشت، اکنون چگونه است؟
سادات: همه‌ی این آمارها دروغ است. هیچ ولایتی تا حال زیر صفر قرار نداشته، کشت مواد مخدر، پس از دوران طالبان از سال ۲۰۰۲ تا به امروز وجود داشته است و در کشت و قاچاق مواد مخدر دست خارجی‌ها دخیل است.
دید: چندی پیش، کشمکش‌هایی میان حزب جمعیت و حزب جنبش در فاریاب وجود داشت، این کشمکش‌ها به کجا انجامید؟
سادات: اختلافات ذات‌البینی افراد و اشخاص بلاخره با مداخلات حلقات خاص و کشمکش دو حزب تبدیل می‌شود. در حقیقت حزب جنبش و حزب جمعیت نه در اساسنامه، نه در مرام‌نامه و نه هم در برنامه و عمل، با هم مشکل دارند. اینها دشمن مشترک دارند، چون در دوران مقاومت هم مشترکاً با هم رزمیدند و از لحاظ خواسته‌های سیاسی و اجتماعی نیز از همدیگر متفاوت نیستند. به هر صورت، افراد و اشخاصی هستند که به‌خاطر منافع شخصی خود این نوع موضوعات را دامن می‌زنند. بهتر همین است که جنبش و جمعیت، چنین افراد و اشخاص را صاحب نشوند.
من در حالی که عضو کمیته‌ی سیاسی حزب جنبش هستم، در پهلوی آن مامور دولت هستم و در اجراآت من، نباید سلیقه‌های حزبی‌ام شامل شوند.
دید: گذشته از بحث امنیت، سهم زنان در ادارات دولتی به چند درصد می‌رسد؟
سادات: یک کمیته، بالای این‌که سهم زنان در فاریاب در گذشته به چند درصد می‌رسید، کار می‌کند. در مدت ۱۵ ماه بیشتر از ۲۰۰۰ نفر را در ادارات مختلف جابجا ساختیم که بیشترین آن در عرصه‌ی معارف می‌باشد که از طریق امتحان اصلاحات ادارای، صورت گرفت.
سهم زنان در ادارات دولتی فاریاب به ۳۶ درصد می‌رسد. تبعیض مثبت ما باعث شده تا سهم زنان برجسته شود. خانم‌ها باید خودکفایی اقتصادی خود را داشته باشند و زنان بتوانند زمینه‌ی تحصیل را به راحتی مهیا سازند و در مسایل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مشارکت خود را داشته باشند. در جامعه‌ای که نقش زن، جامعه مدنی، رسانه‌ها و خبره‌گان ضعیف باشد، در آنجا، ممکن نیست که از موجودیت دموکراسی نام ببریم.
من به‌عنوان یک والی جوان و تحصیلکرده، سعی کردم که نقش زنان را برجسته بسازم و نقش جوانان نیز باید برجسته باشد که بار اساسی جامعه بالای جوانان است، چه در جبهات جنگ و چه در جاهای دیگر. امروزه جوانان با تکنالوژی مدرن و عصری مجهز هستند و باید از نیروی جوان استفاده کنیم. خوشبختانه در فاریاب جامعه مدنی بسیار فعال است و خانم‌های فاریابی بسیار جسور و قوی هستند. حتا آنها در مقابل دشمن سلاح گرفتند، اما ما تلاش می‌کنیم که آنها بجای سلاح، قلم بگیرند و طفل خود را در آغوش بگیرند.
از ۲۰۰۰ استخدام ۱۶۰۰ آن در بخش‌های معارف، تحصیلات و تعلیم و تربیه بوده و متباقی آن در ادارات دولتی دیگر.
دید: اخیراً نام شما در جمع والیانی که دارایی‌های شان را ثبت نکرده بودند، شامل بود. آیا شما دارایی خود را ثبت نکرده بودید؟
سادات: من شاید اولین والی باشم که دارایی خود را ثبت کرده بودم و به دیگر مسوولین دولتی در فاریاب نیز تذکر جدی دادم تا در طی یک هفته، دارایی‌های شان را ثبت کنند که پس از آن، مسوولین اداره مبارزه با فساد اداری برای من تقدیرنامه نیز تفویذ کردند. این‌که نام من در جمع آنهایی بوده که دارایی‌های شان را ثبت نکرده، یا مشکل تخنیکی بوده یا افراد و اشخاص در رسانه‌ها گاه‌گاهی به‌خاطر اتهام‌بستن، چنین ادعاها را می‌کنند.
دید: گذشته از این، موضوعات قطب‌الدین کوهی، خبرنگار پژواک و فیروز غفوری خبرنگار خبرگزاری دید، از سوی کارمندان اداره‌ی امنیت ملی فاریاب، مورد لت‌وکوب قرار گرفتند، قضیه‌ی اینها چه شد؟
سادات: من از قضیه‌ی جناب کوهی در جریان هستم. من با رییس صاحب امنیت ملی یکجا بودیم که این راپور به ما رسید که به اساس یک سوء تفاهم با نیروهای امنیت ملی، جنجال صورت گرفته که گویا کارمندان امنیت ملی جناب کوهی را با میل سلاح زده باشند. پس از این رخداد، من به ریاست امنیت ملی هدایت دادم که همان نفر باید دستگیر شود و بعداً طبق بررسی و تحقیق یک کمیته‌ای متشکل از رییس شورای خبرنگاران(آقای حسن سرداش)، فعالان جامعه مدنی و مقام ولایت، هر دوی شان به یک تفاهم رسیدند که به محکمه نروند. اما از موضوع فیروز غفوری، خبری ندارم.
دید: دقیقن ۸ مارچ در روز جهانی زن، مقابل دروازه‌ی ورودی ریاست زنان فاریاب، با مخابره توسط کارمندان امنیت ملی فاریاب به سر آقای غفوری، ضربه وارد شده بود!
سادات: تا حال کسی به ما در این رابطه مراجعه نکرده است. حداقل من آقای غفوری را هر روز ۲ یا ۳ بار می‌بینم، چرا یک عریضه ندادند، چرا به یک ارگان مراجعه نکردند؟ حداقل به اتحادیه خبرنگاران که مراجعه می‌کردند و یا به حقوق بشر می‌رفتند. من تاحال هیچ عریضه‌ای را به فردا نماندم، هر عریضه تا نیم ساعت دیگر به مراکز مربوطه راجع می‌شود، چون ضیاع وقت مراجعین یک نوع فساد اداری است.
دید: از طریق رسانه‌ها پخش شده بود!
سادات: بسیاری رسانه‌ها خودشان توطیه‌گر هستند. در افغانستان دسیسه می‌سازند. بسیاری رسانه‌ها بی‌طرف نیستند. در افغانستان حتا یک رسانه بی‌طرف وجود ندارد. تمامی رسانه‌ها در افغانستان طرف هستند. نه تنها در اینجا، بلکه در هر کشوری، رسانه‌ی بی‌طرف وجود ندارد.
دید: حتا رسانه‌ی شما؟
سادات: بلی! تلویزیون آیینه یک تلویزیون آزاد و مستقل است، اما بی‌طرف نیست!
