موفقیت روند صلح در گرو همکاری قدرتهای منطقهای
تنش بین ایالات متحده و بازیگران منطقهای عامل مهمی است که اتحادهای منطقهای را متأثر میسازد و با خروج ایالات متحده از افغانستان، این امر پیچیدهتر خواهد شد
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
خروج برنامهریزی شده نیروهای امریکایی از افغانستان تا ماه سپتمبر، دوره بیثباتی را به وجود آورده و قدرتهای منطقهای و جهانی در حال آزمایش نفوذ خود هستند. کارشناسان میگویند موفقیت این روند به رقابت و همکاری این قدرتها بستگی دارد.
اعلام رسمی کاهش نیروهای امریکایی طی چهار ماه، دورهای که بالقوه افزایش خشونت را در افغانستان ایجاد کرده است در حالی که قدرتهای منطقهای و جهانی بیانیه صادر میکنند و از نشستهایی برای گفتوگو در مورد پالیسیهای خود میزبانی میکنند.
کارشناسان امور سیاسی و منطقهای معتقدند که درگیری در افغانستان ریشه در منطقه دارد و راهحل آن تنها از طریق همکاریهای جمعی به دست میآید.
به گفته آنها، درگیریهای افغانستان ریشه در منطقه دارد و راهحل آن نیازمند فشار آوردن بر کشورهای منطقه و قطع حمایتهای مالی و تسلیحاتی طالبان از طریق دیپلماسی چندجانبه است. استفاده از طالبان و دولت افغانستان به عنوان ابزار علیه یکدیگر، فقط جنگ منطقهای را افزایش میدهد و تروریزم را صادر میکند.
اوضاع و تحولات افغانستان یا میتواند نتیجه برد-برد برای همه داشته باشد یا ضرر.
«میشل جانز» تحلیلگر امریکایی مسائل سیاست خارجی میگوید که بزرگترین تهدید به صلح و ثبات در افغانستان این است که طالبان خروج نیروهای امریکایی را فرصتی برای استفاده از نیروی نظامی میبینند؛ امری که توافق تقسیم قدرت را تضعیف میکند و تعهدات نیز جدی گرفته نمیشود. این تهدید با هر گونه کمک از سوی قدرتهای منطقهای به گونه قابل توجهی تشدید خواهد شد.
از سویی هم، تنش بین ایالات متحده و بازیگران منطقهای عامل مهمی است که اتحادهای منطقهای را متأثر میسازد و با خروج ایالات متحده از افغانستان، این امر پیچیدهتر خواهد شد.
جانز میگوید که توانایی ایالات متحده برای تأثیرگذاری بر وضعیت افغانستان محدودیتهایی دارد، اما بهترین امید این است که قدرتهای جهانی و منطقهای از تاریخ درس بگیرند.
وی میافزاید: «دریابید که دخالتهای نظامیان خارجی در اینجا (افغانستان) هرگز برای کسی نتیجهای نداشته است. به طور مثال، گورباچف اشغال ۹ ساله افغانستان به دست شوروی را «زخم باز» نامید. هر گونه تلاش نظامی برای تغییر مسیر افغانستان به هر طریقی بسیار دشوار و پرهزینه بوده است و هیچ دلیلی دال بر تغییر این روند به این زودیها دیده نمیشود».
به گفته وی، رییس جمهور بایدن نباید مهلت خروج نظامیان امریکایی را اعلام میکرد تا از بیثباتی جلوگیری میشد.
یک توافقنامه ایدهآل میتوانست این باشد که خروج نیروهای امریکایی وابسته به تحقق تعهدات از سوی طالبان در رابطه به آتشبس، مذاکره با دولت افغانستان و تضمینهای بینالمللی مبارزه با تروریزم باشد.
برخی نیز بر این باورند که یک توافق ایدهآل، میتواند خلع سلاح طالبان و اطمینان از ورود آنها به عنوان یک نیروی سیاسی در افغانستان باشد. در این صورت، طرفها در افغانستان میتوانند خود روی آینده شان تصمیم بگیرند و روابط خود را با قدرتهای منطقهای و جهانی برقرار کنند.