مکتب‌ها باید به روی دختران باز بمانند؛ هیچ جایگزینی وجود ندارد!
صحنه‌های هفته گذشته، دخترانی که به خانه فرستاده شدند و امیدهای‌شان نابود شد، به ما یادآوری می‌کند که دنیا هرگز نمی‌تواند یادگیری را چیز مسلم فرض کند
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
«ما دختریم. ما اهل افغانستان هستیم. ما انسانیم. چرا نباید به مکتب برویم؟ چه جرمی مرتکب شده‌ایم؟» این درخواست گریه‌آمیز یک دختر مکتبی در افغانستان است که از سوی هزاران کودک تکرار شد. اساسی‌ترین حق بشر که به طرز ظالمانه‌ای انکار شد؛ یعنی حق یادگیری.
پیش از این‌که طا-لبان در ماه اگست افغانستان را بار دیگر تسخیر کنند، برای اولین بار متعهد شدند که این بار متفاوت خواهد بود: برخلاف ۲۰ سال پیش، دختران و زنان در نهادهای آموزشی حضور خواهند داشت. به این وعده وفا نشد. در آغاز سال، وزارت آموزش و پرورش افغانستان اعلام کرد که دختران می‌توانند به مکتب‌های متوسطه باز گردند. اما ده‌ها هزار نفر، افراد بالای ۱۲ سال، در آغاز سال تحصیلی به خانه فرستاده شدند.
هدایات قبلی بیان می‌کرد که این وزارت راضی است تعهداتش را برای بازگشایی مکاتب دخترانه برآورده کند. اما رهبری ارشد طا-لبان هدایات این وزارت را رد کرد. تصمیم رهبری طا-لبان آنچه را که بسیاری محققان قبلاً در مورد آن هشدار داده بودند تأیید کرد- این‌که با ایده تغییر طا-لبان باید محتاطانه رفتار کرد.
کارشناسان سیاست‌های آموزشی طا-لبان می‌گویند که اسناد رسمی اصل آموزش برای همه را تایید می‌کند. مکتب‌های دخترانه در برخی مناطق به دلیل فشار والدین باز مانده‌اند، و همچنین به این دلیل که یونیسف، سازمان خیریه کودکان، روی توافق‌نامه‌هایی مذاکره کرده است که به آن‌ها اجازه می‌دهد مکتب‌ها را در بخش‌هایی از کشور اداره کند. در کابل، شواهدی وجود دارد که دختران در مکاتب تحصیل می‌کنند و دانشگاه‌ها فعال هستند.
اما کارشناسان همچنین می‌گویند که رهبران طا-لبان اختلاف نظر دارند و نمی‌توانند در مورد چگونگی اجرای سیاست‌های شان توافق کنند. یک جناح کاملاً مخالف تحصیل دختران و اشتغال زنان است. ایدئولوژی اصلی طا-لبان که بر اساس آن دختران و زنان از تحصیل، رفتن به کار، اداره تجارت یا مشارکت در حکومت کشور منع می‌شوند.
جناح دیگر طا-لبان آینده متفاوتی را تصور می‌کنند. چندین نسل از افغان‌ها پس از حمله اتحاد جماهیر شوروی به افغانستان در سال ۱۹۷۹ به عنوان پناهنده در ایران، پاکستان و کشورهای خلیج بزرگ شده‌اند. بر اساس گزارش ماه گذشته شبکه تحلیلگران افغان، در میان شماری از رهبران فعلی طا-لبان هستند کسانی که دختران و پسران‌شان در حال تحصیل هستند.
رهبران کشورهای همسایه و سیاستگذاران آموزشی و تحقیقاتی آن‌ها می‌توانند از اهرم‌های فشار خود در این رابطه استفاده کنند.
در سال ۲۰۲۰، نزدیک به ۱۰ میلیون کودک افغان (۴۰ درصد دختر) در مکتب‌ها ثبت نام کردند، در مقایسه با سال ۲۰۰۱ که کم‌تر از یک میلیون (فقط پسر) ثت نام کرده بودند. زنان یک چهارم نمایندگان پارلمان افغانستان را تشکیل می‌دهند و حدود ۱۵۰ هزار زن در برخی از مکاتب حضور دارند. فاجعه برای دختران و زنان افغانستان این است که با بازگشت به مکتب، اگر هم در نهایت این اتفاق بیفتد، به معنای بازپس‌گیری حقوق از دست رفته نیست.
افغانستان بار دیگر تنها کشوری در جهان است که در آن دختران در سنین متوسطه از رفتن به مکتب منع می‌شوند.
صحنه‌های هفته گذشته، دخترانی که به خانه فرستاده شدند و امیدهای‌شان نابود شد، به ما یادآوری می‌کند که دنیا هرگز نمی‌تواند یادگیری را چیز مسلم فرض کند. به خاطر کودکان و برای آینده افغانستان، سیاست اصلی وزارت معارف باید ادامه یابد و این رویدادها هرگز نباید دوباره تکرار شوند.
