نزدیکی ایران و پاکستان؛ تحولات جدید منطقهای در راه است؟
فشارهای ایالات متحده امریکا بر پاکستان در دو سال اخیر موجب این شد که رابطه این کشور به میزانی که با امریکا به سردی گراییده، با کشورهای منطقهای نزدیک گردد. تعریف رابطه جدید با فدراسیون روسیه، به عنوان دومین قدرت جهانی، گسترش رابطه سیاسی و اقتصادی با چین و در آخرین مورد، تمایل جدی تعریف یک رابطه مطمین با ایران، نشان میدهد، پاکستان در تلاش بازکردن یک جایگاه جدید منطقهای است.
منطقه آبستن تحولات پیچیده و عمیقی به نظر میرسد. روز دوشنبه ۱۵ عقرب حسن روحانی رییسجمهور ایران در دیداری که با جنرال جاوید قمر باجوا، رییس ستاد ارتش پاکستان در تهران داشت، گفت که از گسترش و همکاریهای امنیتی- دفاعی اسلام آباد- تهران استقبال میکینم.
در این دیدار دو جانبه، روحانی بر همکاریهای مشترک نظامی میان دو کشور همسایه تاکید کرده ابراز آمادگی برای همکاری نیروهای مسلح دو کشور، توسعه فعالیتهای آموزشی، مانورهای مشترک، همکاری در صنایع نظامی و انتقال تجربیات نظامی دو کشور نشان داد.
آقای باجوا نیز بر روابط دوستانه دو کشور و همکاریهای استراتیژیک نظامی میان دو کشور تاکید کرد. در این دیدار حول مسایل منطقهای نیز پرداخته شد.
در پی آن جنرال باجوا و سردار سرلشکر محمد علی جعفری رییس کلسپاه پاسداران ایران ملاقات جداگانهای داشتند که محور آن نیز بحثهای نظامی و همکاریهای نظامی میان دو کشور بود. باجوا به سردار جعفری گفته است که کشور ایران با وجود تمامی تهدیدات امروز از جایگاه و موقعیت خوبی در سطح منطقه و جهان برخوردار است. تحکیم امنیت مرزی دو کشور نیز جز بحثهای این سفر باجوا به تهران بود.
این در حالیاست که پاکستان در یک و سال ونیم اخیر، پیوسته به اخلال امنیت افغانستان و پناهدادن تروریزم از جانب افغانستان و شرکای بینالمللی افغانستان متهم شدهاست. بهطور مشخص در راهبرد جدید امریکا، از پاکستان به عنوان کشور که به تروریزم پناه دادهاست یاد شده و خواهان تغییر موضع آن کشور شدهاست.
پس از آن نیز از آدرس مقام های امریکایی چندین بار از دولت پاکستان خواسته شدهاست که علیه تروریزم موضعگیریهای جدی داشته باشد ودیگر به ترویزم پناه ندهد.
فشارهای ایالات متحده امریکا بر پاکستان در دو سال اخیر موجب این شد که رابطه این کشور به میزانی که با امریکا به سردی گراییده، با کشورهای منطقهای نزدیک گردد. تعریف رابطه جدید با فدراسیون روسیه، به عنوان دومین قدرت جهانی، گسترش رابطه سیاسی و اقتصادی با چین و در آخرین مورد، تمایل جدی تعریف یک رابطه مطمین با ایران، نشان میدهد، پاکستان در تلاش بازکردن یک جایگاه جدید منطقهای است.
این در حالیاست که پاکستان بیش از چهار دهه با امریکا رابطه استراتیژیک داشت و به عنوان نزدیکترین متحد امریکا در منطقه عمل کردهاست. اما حالا که به دلیل حمایت از تروریزم منطقهای، مورد بیمهری امریکا قرار گرفته است میتواند، عضو خوبی در حلقه منطقهای باشد؟
پاسخ این پرسش تا حدی به عزم و صداقت پاکستان در قبال مسایل جدی منطقهای از جمله تروریزم بر میگردد. یعنی دیده شود که پاکستان در مساله تروریزم با شرکای منطقهای هم دو پهلو بازی خواهد کرد، یا شرایط جدید، فشارهای بینالمللی و تحولات سیاسی منطقهای که در سالهای اخیر رقم خوردهاست، پاکستان را وادار به سیاست یک پهلو و جدی خواهد کرد.
بدون تردید، همستبگیهای منطقهای بر امنیت منطقهای تاثیر مستقیم دارد و این کشورهای منطقه هستند که ثبات، امنیت و ثبات اقتصادی- سیاسی را در منطقه حفظ کرده میتوانند.
وقتی ایالات متحده امریکا از هرازان کیلومتر دور تر، از آن سوی دنیا میتواند در سرنوشت سیاسی، امنیتی و اقتصادی ملتها تاثیر داشته باشد، بهطور قطع همآهنگیهای منطقهای تاثیر چند برابری بر سرنوشت مشترک این کشورها دارد.
پیروزی ایران و روسیه در جنگ خاورمیانه، به این واقعیت مهر تایید میگذارد که اگر ارادهای جدی در قبال مسایل منطقهای با همستبگی لازم منطقهای وجود داشته باشد، نقش کشورهای غربی بر سرنوشت کشورهای منطقهای زایل خواهد بود.
هر چند در دیدارهای که میان مقامهای پاکستانی و ایرانی انجام شدند، بحث جدی از افغانستان در میان نبوده است، اما کشورهای منطقه بهخصوص کشورهای همسایه مسلمان ما میتوانند نقش به سزایی در بهبود امنیت و ثبات افغانستان داشته باشند و از این رهگذر تاثیر جدی در ثبات منطقهای داشته باشند.
تروریزم دیگر یک بحث ملی و محلی کشورها نیست، که تروریزم یک بحث جدی جهانی و منطقهای است و بیش از هر جغرافیای دیگر منطقه ما را یعنی منطقه عمدتا مسلمانان را تهدید میکند. از این روی است که ابتکار عمل را پیش از کشورهای غربی و غیر مسلمان و بیش از کشورهای دیگر را باید کشورهای اسلامی بهخصوص کشورهای که در معرض آماج تروریزم اند به دست بگیرند.
بازی ایران در مقابل تروریزم بینالمللی، بهخصوص در سرنوشت خاورمیانه در خور تحسین است. اگر حمایتهای لازم جمهوری اسلامی ایران، نقش نظامی این کشور نبود، اکنون خاورمیانهای وجود نداشت و اپیدمی کشنده داعش، نه تنها تمام منطقه را حالا فرا گرفته بود که امنیت جهان را به مخاطره جدی انداخته و تا قلب کشورهای غربی نیز نفوذ گستردهای پیدا کردهبود.
رهبری ضد تروریزم ایران قابل توصیف است، آنچه را ایران در پنج سال اخیر در جنگ ضد تروریزم خاورمیانه در برابر غول داعش و القاعده و بقایای حزب بعث صدام که کشورهای نفتخوار خلیج را با خود داشت، از خود به نمایش گذاشت، امریکا در ۱۷ سال گذشته در جنگ علیه طالبان که در واقع قابل مقایسه با داعش نیست، در افغانستان از خود بجا گذاشته نتوانسته است.