نشست سازمان همکاری اسلامی؛ از لابی‌گری خان تا نبود متقی!
نشست وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی هرچند برای وجهه مذهبی حکومت طا-لبان اهمیت دارد، ولی در مقطع کنونی مهمترین محور دیپلماسی حاکمیت طا-لبان تعامل سازنده با امریکا است
چهل و هشتمین نشست وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی به ریاست پاکستان در اسلام‌آباد در حال برگزاری است. در این نشست که تمرکز آن بیشتر حول محور بحران افغانستان، مسئله اوکراین و مسئله اسلام هراسی است، چند سوژه به طور ویژه توجه رسانه‌ها و تحلیلگران را به خود جلب کرده است: لابی‌گری عمران، خواست عجیب وزیر خارجه عربستان از مردم افغانستان و البته که نبود میر خان متقی سرپرست وزارت خارجه طا-لبان از مباحث جالب در این دور نشست سازمان همکاری اسلامی بوده است.
تلاش‌های پاکستان برای به رسمیت شناخته شدن حکومت طا-لبان از سوی جهان در کل و کشورهای منطقه به ویژه، مسبوق به سابقه است؛ زیرا این کشور در دور قبلی حاکمیت طا-لبان جزو تنها سه کشوری بود که «امارت اسلامی» طا-لبان را به رسمیت می‌شناخت و سفیرش را پذیرفته بود. تقلای خان برای به رسمیت شناخته شدن حکومت موجود طا-لبان معلول علل و عوامل درونی و منطقه‌ای است که رقابت با هند و دور نگه داشتن این کشور از جغرافیای افغانستان یکی از آن است. البته پاکستان در بعد مسایل ارضی نیز با افغانستان دچار اختلافات بنیادین است و هرگونه حاکمیت مقتدر را در افغانستان خلاف منافع ملی خود تفسیر می‌کند. از سوی دیگر پاکستان به این باور است که هرگونه حاکمیت در افغانستان که در آن پشتون‌ها اکثریت قدرت را در دست نداشته باشند، در واقع متمایل به هند می‌باشد و با منافع ملی پاکستان در خطر می‌افتد. این موضوع را دست کم جنرال پرویز مشرف رییس جمهور پیشین پاکستان به گونه صریح بیان کرده است. او در مصاحبه با بی بی سی گفت که پنجشیری‌ها در ریاست امنیت ملی و وزارت دفاع جای گرفته و برای منافع هند کار می‌کنند.
از این جهت، پاکستان تلاش می‌کند که تابوی به رسمیت شناختن حکومت موجود بشکند و اسلام‌آباد هرچه زودتر بتواند روابط رسمی دیپلماتیک با کابل بر قرار کند.
سخنرانی وزیر امور خارجه سعودی و خواست او از مردم افغانستان مبنی بر احترام به حقوق بشر نیز از موضوعات جالب مطرح شده در این اجلاس است. فیصل بن فرحان آل سعود در این سخنرانی در حالی از مردم افغانستان خواست که به حقوق بشر احترام بگذارند که ریاض چند روز قبل ۸۱ تن را قتل عام کرد.
البته خواسته وزیر خارجه سعودی روی دیگری نیز دارد و آن هراس از اوج گیری افراطیت عربی در قالب القاعده و داعش است. به نظر می‌رسد که حاکمیت آل سعود از این ناحیه به شدت هراسان بوده و تلاش می‌کند که در جبهه موجوده با کارت پاکستان بازی کند. احتمالاً در هفته‌های آتی شاهد نزدیکی بیشتر ریاض با طا-لبان خواهیم بود. از جانب دیگر، نزدیکی طا-لبان با ایران برای سعودی قابل تحمل نیست و رقابت تهران و ریاض ایجاب می‌کند که این کشور پا پیش بگذارد. از این جهت دور از ذهن نیست که عربستان ضمن حضور در اردوگاه غرب، کانال‌های دیگری را برای نزدیکی با طا-لبان فعال کرده و تلاش دارد که از وزنه ایران کاسته شود.
اما مهمترین موضوع نشست امروز، غیر حاضر بودن امیر خان متقی سرپرست وزارت خارجه طا-لبان است. وزارت خارجه طا-لبان هرچند از عدم حضور او خبر داده، ولی روشن نکرده که عامل آن چیست.
به نظر می‌رسد که ماموریت متقی در ترکیه مهمتر از حضور او در نشست اسلام‌آباد باشد؛ زیرا اکنون طا-لبان نیازمند به رسمیت شناخته شدن از سوی امریکا و غرب بوده و سخت تلاش دارند که برای آزادی ذخایر منجمد شده ارزی در کشورهای غربی لابی کنند و آدرسی بهتر از ترکیه سراغ ندارند.
طا-لبان قبلاً از طریق قطر تلاش کرده و به نتیجه مطلوب نرسیده‌اند و روی همین جهت اینبار از آدرس ترکیه وارد چانه زنی شده و احتمال آن وجود دارد که ترکیه نیز با گرفتن امتیاز بیشتر برای آن‌ها در ناتو لابی کند.
نشست وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی هرچند برای وجهه مذهبی حکومت طا-لبان اهمیت دارد، ولی در مقطع کنونی مهمترین محور دیپلماسی حاکمیت طا-لبان تعامل سازنده با امریکا است.
