نفع طا-لبان؛ در تعامل با منطقه و همسایگان است

نویسنده: حفیظ‌الله رجبی

خبرگزاری دید: اگر بتوان دسته‌بندی دو بلوک “امریکا و غرب و کشورهای منطقه و همسایگان افغانستان” را در مورد اوضاع کنونی افغانستان پذیرفت، آنگاه می توان ادعا کرد که همکاری نزدیک و صادقانه طا-لبان با بلوک کشورهای منطقه و کشورهای همسایه افغانستان بیش از امریکا و غرب برای طا-لبان سودآور خواهد بود: براساس شواهد میدانی به نظر می‌رسد برخلاف آمریکا و غرب تعامل کشورهایی مثل چین و روسیه و ایران با طا-لبان در سه سال اخیر بدون فشار بر طا-لبان پیش رفته است و این وزنه را به نفع طا-لبان سنگین می‌کند. 

نشست دو روزه دوحه‌سوم با موضوع بررسی اوضاع کنونی افغانستان که از سوی سازمان‌ملل در پایتخت قطر برگزار شد به ظاهر بدون دستاورد خاصی برای طا-لبان به پایان رسید، بررسی عمیق‌تر اما نشان می‌دهد نشست دوحه‌سوم برای طا-لبان پربار بوده است: نشست دوحه سوم به طا-لبان این فرصت را داد تا برای اولین بار پس از تسلط دوباره شان بر افغانستان با جامعه‌جهانی به گفت‌و‌گو بنشینند و این در نفس خود برای طا-لبان می‌تواند دلگرم کننده باشد. 
در این نشست؛ نمایندگان ویژه بیست و پنج کشور در امور افغانستان و چندین نهاد بزرگ بین‌المللی شرکت کرده بودند و هیات طا-لبان نیز از سوی ذبیح‌الله مجاهد رهبری می شد.

عدم حضور نمایندگان جامعه‌مدنی و زنان در نشست دوحه‌سوم که با اعتراض گسترده سازمان‌های حقوق‌بشری و چهره‌های سرشناس سیاسی افغانستان مواجه شد و برای زنان و دختران کشور که بر‌اساس آمار نیمی از جمعیت افغانستان را تشکیل می‌دهند یک فاجعه تمام عیار محسوب می‌شد، نیز برای طا-لبان امتیاز‌آور بود: عدم حضور زنان و جامعه‌مدنی به طا-لبان این فرصت را داد تا خود را به عنوان حاکم مطلق کنونی افغانستان مطرح کنند. 
حضور پررنگ نمایندگان ویژه کشورهای منطقه در امور افغانستان  از جمله همسایگان افغانستان در نشست دوحه سوم نیز به نوبه خود برای طا-لبان امتیاز آور بود. همسایگان افغانستان بر اساس نگرانی‌های کلان امنیتی و ملاحظات اقتصادی خود در نشست دوحه سوم شرکت کردند: تروریزم در افغانستان تحت حاکمیت طا-لبان هنوز فعالیت دارد و دا/عش شاخه خراسان و القا/عده همچون قبل؛ کشورهای منطقه، کشورهای همسایه و در مقیاسی کلان‌تر جهان را تهدید می‌کند.
 کشورهای منطقه و کشورهای همسایه افغانستان با استفاده از فرصتی که نشست دوحه سوم به آنها داده بود نگرانی های بزرگ خود را بیان و البته برای رفع آنها وعده‌های لازم را به طا-لبان دادند. در شرایطی که رقابت آمریکا با چین و روسیه به اوج رسیده افغانستان برای هر دو طرف از اهمیت بالایی برخوردار شده است: اگر بتوان دسته‌بندی دو بلوک “امریکا و غرب و کشورهای منطقه و همسایگان افغانستان” را در مورد اوضاع کنونی افغانستان پذیرفت، آنگاه می توان ادعا کرد که همکاری نزدیک و صادقانه طا-لبان با بلوک کشورهای منطقه و کشورهای همسایه افغانستان بیش از امریکا و غرب برای طا-لبان سودآور خواهد بود: براساس شواهد میدانی به نظر می‌رسد برخلاف آمریکا و غرب تعامل کشورهایی مثل چین و روسیه و ایران با طا-لبان در سه سال اخیر بدون فشار بر طا-لبان پیش رفته است و این وزنه را به نفع طا-لبان سنگین می‌کند. 
گروه حاکم می‌بایست با استفاده از این درهم تنیدگی منافع استفاده کند و با تقویت روابط خود با بلوک کشورهای منطقه و همسایگان، اطمینان دهد که افغانستان تهدیدی برای آنها نخواهد بود. این دادن اطمینان بدون شک زمینه سرمایه گذاری‌های منطقه‌ای در افغانستان را نیز افزایش می‌دهد و در شرایطی که دارایی‌های بانک مرکزی افغانستان از سوی امریکا مسدود شده می‌تواند تا درصد بالایی به فقرزدایی در افغانستان کمک کند.

به هر صورت افغانستان در شرایط کنونی چه باور کنیم و چه نکنیم همچون گذشته به میدان بازی و رقابت امریکا و غرب از یک سو و چین و روسیه از سوی دیگر تبدیل شده است و خردمندانه است اگر گروه  حاکم بتواند از این رقابت به نفع خود استفاده کند و به منافع مد نظر خود که کسب رسمیت بین المللی یکی از آنهاست برسد. تعامل سازنده طا-لبان با کشورهای منطقه و همسایه و البته میزان همکاری این کشورها با طا-لبان می‌توان جامعه جهانی را برای پذیرش طا-لبان در آینده ولو به صورت تدریجی تحت فشار بگذارد.