۲۶ دلو سالروز شکست و خروج ارتش سرخ از افغانستان است. روز بس مهم و سرنوشت‌ساز که برای
همیشه در تاریخ سیاسی و مبارزاتی کشور می‌درخشد. نقش‌آفرینی مجاهدین از شروع تا ختم جهاد، ستودنی است؛ اما در این میان، حرف‌هایی نیز وجود دارد که عملکرد مجاهدین را در دوره« پس از شکست روس‌ها» به نقد می‌گیرد.
نسل جديد اما مى‌‌پرسند، مجاهدينی که توانستند ارتش يك ابرقدرت را از كشور شان خارج کنند، چطور نتوانستند يك نظام سياسى مبتنى بر آموزه‌های اسلامی و آرمان‌های جهاد، شکل دهند!
جهت پاسخ‌دادن به این پرسش مهم و واقع‌بینانه‌ی نسل جوان کشور، بايد جهاد افغانستان را به سه مرحله تقسيم نمایيم: شروع جهاد، تداوم جهاد و مرحله نظام‌سازى مبتنى بر آرمان‌هاى جهاد و مجاهدين.
شروع جهاد، بدون توجه و اعتنا به هدايت و دستور خارجى، صرفاً بخاطر دفاع از ارزش‌هاى اعتقادى و ملى و همچنین نگهداری از خاك كشور در برابر تجاوز ارتش سرخ، بوده است، كه اين قیام و ايستادگى به عنوان يك«ارزش ملی» براى هر افغان، در هر زمان، قابل افتخار بوده و هست. پس از آن‌که ارتش سرخ به سرزمین ما هجوم آورد و به ستم و کشتار روی آورد، تمامی مردم افغانستان، جهاد در برابر حکومت کمونیستی و قشون سرخ را یک فریضه اسلامی می‌دانستند. تمامی اقشار جامعه، به هدف آزادسازی وطن، در برابر تهاجم ارتش سرخ بپا ایستادند و با سلاح و امکانات ناچیز، و اما با ایمان و اراده‌ی محکم، اردوی تا به دندان مسلح شوروی سابق را به زانو نشاندند.
مسئله‌ی دیگر، تداوم جهاد در زمان تهاجم شوروی سابق بود كه با هدايت غرب و بسيج اعراب در جغرافياى پاكستان، به‌‌منظور سازماندهى مجاهدين، جهت رسیدن به اهداف استراتیژيك شان صورت گرفت و همین امر نیز باعث شد تا برخی از جريانات و چهره‌هاى جهادى از آرمان‌هاى جهاد فاصله گرفته و بحیث عوامل و ماموران اجرايى این دستگاه‌ها، در صف مجاهدين عمل نمايند؛ این‌گونه عملکرد شماری از مجاهدین، سبب شد که ادامه راه بر آن‌ها دشوار و تاریک شود. دستورپذیری مجاهدین از آن‌سوی مرزها، در واقع آنان را از اهداف بلند و آرمان‌های بزرگی که برای شان تعرف کرده بودند، نیز بازداشت. مگر آنهایی که به هر نحو ممکن، عزت نفس و مسوولیت ملی شان را فراموش نکردند و به اشاره بیرونی‌ها، آتش جنگ و ستیزه‌جویی را در کشور، شعله‌ور نساختند.
واضح است زماني‌كه رهبران به تيكه‌داران و ماموران اجرايى خارجي‌ها مبدل شوند، به قول سيد قطب« آينده در قلمرو اسلام نخواهد بود» و چیزی جز تاوان به ملت مسلمان نخواهد رسید.
اين امر باعث شد تا مجاهدين از نظامى مبتنى بر آرمان‌هاى جهاد بازمانده و در افكارعموم و پيشگاه تاريخ، متهم شوند.
نویسنده: دانش بختیاری
