نگاهی به سفر غیرمنتظره مایک پنس به افغانستان
پنج‌شنبه هفته گذشته مایک پنس معاون رییس‌جمهور امریکا در یک سفر ناگهانی و از پیش تعیین‌نشده وارد کابل شد و ضمن سخنرانی برای سربازان امریکایی، دیداری با اعضای دولت افغانستان داشت. شاید سوالی در ذهن مردم پیش آمده باشد که چرا پنس در سفری غیررسمی و غیرمنتظره به افغانستان آمد؟
این سفر می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. برخی از سخنان مایک پنس و برخی، از اوضاع منطقه فهمیده می‌شود که در ادامه می‌آید.
بخشی از سخنان پنس خطاب به پاکستان بود. وی این کشور را تهدید نموده و گفت: «پاکستان از مدت‌های طولانی به این طرف پناه‌گاه‌های امن برای طالبان و بسیاری از سازمان‌های هراس‌افکن فراهم کرده است، اما دیگر این روزها پایان یافته است.» و در جایی به تیره و تار شدن روابط‌شان با پاکستان اشاره کرد و اظهار داشت:« پاکستان امتیازات بسیاری از همکاری و شراکت با امریکا به دست آورده و در مقابل امتیازات بسیاری را بابت پناه دادن به مجرمین و تروریست‌ها از دست داده است.»
البته دولت‌مردان پاکستان نیز راجع به امریکا اظهار نظرهایی را در این اواخر داشته‌اند. رییس سنای پاکستان در نشست رییسان پارلمان ۶ کشور پاکستان، چین، روسیه، ترکیه، افغانستان و ایران در اسلام‌آباد گفت: « امریکا از قربانی‌هایی که پاکستان در راستای مبارزه بر ضد دهشت‌افکنی متقبل شده، چشم‌پوشی کرده است.»
اظهارات خواجه محمد آصف، وزیر خارجه پاکستان نیز درمورد عملکرد امریکا در افغانستان قابل توجه است. او در مصاحبه‌ای اظهار داشت: «اگر نگاهی به کارکردهای امریکا در بیش از یک دهه گذشته در افغانستان بیاندازید، به وضوح می‌بینید که در صداقت امریکا نسبت به صلح در افغانستان تردید وجود دارد، واشنگتن ریشه‌های ناامنی را در افغانستان در خارج از این کشور جست‌وجو می‌کند، در حالی‌که فعالیت داعش در بیش از ۹ ولایت در افغانستان افزایش یافته و دولت مرکزی به بخش بزرگی از خاک این کشور حاکمیت ندارد.»
در رسانه‌های افغانستان نیز به نقل از خواجه آصف آمده است که کشورش از مشارکت با امریکا در جنگ با هراس‌افکنی، سودی نبرده است و دیگر تمایل ندارد مشارکت با امریکا را ادامه دهد.
ناصر جنجوعه مشاور امنیت ملی پاکستان نیز چندی پیش گفته بود:« امریکا به دنبال بی‌ثباتی در منطقه است تا از توسعه چین و سیطره مجدد روسیه بر منطقه جلوگیری کند.»
این در حالی است که چین تلاش دارد پاکستان را به افغانستان نزدیک سازد، چندی پیش در «واشنگتن‌پُست» آمده بود که: «در استراتژی جدید امنیت ملی امریکا، چین و روسیه به مثابه رقبای ایالات متحده امریکا معرفی شده‌اند که جهت تغییر آرایش جهانی قوا به نفع خود تلاش می‌ورزند و این‌که می‌توانند برای ایالات متحده امریکا تهدید ایجاد کنند.»
نه تنها چین سعی در ورود بیشتر به افغانستان دارد که روسیه نیز در این اواخر، ضمن اظهار نگرانی از افزایش تعداد افراد داعش هشدار داده است که در صورت بی‌تفاوتی دولت، دست به کار خواهد شد.
تا اینجا معلوم شد که بخشی از دلایل حضور ناگهانی معاون رییس جمهور امریکا در افغانستان، چه بوده است. اما یکی دیگر از دلایل مهم، اختلاف میان اشرف غنی و عطامحمد نور می‌تواند باشد. به‌خصوص وقتی روزنامه «نیویورک‌تایمز» در مورد سفر پنس به افغانستان می‌نویسد: «آقای مایک پنس لازم بود که موضع رییس جمهور اشرف غنی را در زمینه پیروزی سیاسی بر والی قدرتمند شمال (عطامحمد نور) تقویت کند.»
درست بعد از این سفر واکنش برخی از اعضای جمعیت اسلامی به‌منظور حمایت از عبدالله عبدالله در مقابل والی بلخ در رسانه‌ها منتشر می‌شود. این گروه که روند سبز افغانستان نامیده می‌شوند به رهبری امرالله صالح و ادیب فهیم، معاون امنیت ملی و پسر مارشال فهیم با نشر اعلامیه‌ای اعلام کردند که «به باور روند سبز، تضعیف ریاست اجراییه مشروعیت حکومت را زیر سوال برده و کارایی آن را در این شرایط بحرانی بیشتر کاهش داده و بحران را در کشور عمیق می‌سازد….روند سبز افغانستان بر موقف اصولی و ارزش محور خویش در حمایت از دوکتور عبدالله عبدالله رییس اجراییه حکومت وحدت ملی تأکید می‌نماید.» البته آقای عطامحمد نور نیز حامیانی سرسخت و باسابقه نظیر اسماعیل‌خان، صلاح‌الدین ربانی و… را در کنار خود دارد.
به‌نظر می‌رسد این سفر غیرمنتظره معاون رییس جمهور امریکا به افغانستان، دستاوردهایی هرچند گذرا را به همراه داشته است. در شرایطی که دشمنان و رقیبان امریکا از هر طرف افغانستان را زیر نظر دارند و خواهان همکاری با این کشور برای رسیدن به صلح و ثبات در منطقه هستند، اگر امریکا غفلت کند این پایگاه نیز از دست خواهد رفت. ضمن این‌که داعش در شمال نیز هنوز استقرار کافی نیافته و نیاز به حمایت دارد.
شاید اگر خشم مردم افغانستان درمورد اقدام اخیر ترامپ راجع به انتقال پایتخت اسراییل به قدس شریف مطرح نبود، خود رییس جمهور راهی این سفر خطیر می‌شد. البته به تازگی یادداشتی از توهین ترامپ به مهاجرین افغانستانی در رسانه‌های کشور منتشر شده است که قطعاً باعث افزایش خشم مردم افغانستان خواهد شد.
مردمی که علاوه بر به تاراج رفتن معادن کشورشان باید شاهد به تاراج رفتن امیدهای آینده کشور خود باشند زیرا اکثر مهاجرین افغانستانی که به امریکا می‌روند از قشر نخبگان علمی هستند که با همکاری شرکت‌های امریکایی راهی مهاجرت به ایالات متحده شده‌اند. لذا امریکا باید از ترس این‌که مبادا افغانستان به عنوان مهم‌ترین پایگاه خود در قلب آسیا را از دست دهد، سفرهایی این‌چنینی ترتیب دهد.
منبع : مطالعات افغانستان
