نگرانی هند از روند صلح افغانستان/ دهلی نو از نقش پاکستان ناخشنود است

«راکش سود» سفیر سابق هند در افغانستان اذعان کرده که نه هند و نه متحدش حکومت افغانستان جایگاهی در میز مذاکره پیدا نکرده است. با این وجود، وی هشدار داد که جنگ در افغانستان پایان نخواهد یافت، به دلیل اینکه صلح هرگز هدف واقعی مذاکرات نبوده است.

همانطور که قدرت های بزرگ به سمت نهایی کردن یک توافق در افغانستان پیش می رود، نگرانی و اضطراب هند در مورد سرنوشت ۳ میلیارد دالری سرمایه گذاری و نفوذش در این کشور جنگ زده افزایش می‌یابد.
در اوایل همین ماه، نارندرا مودی نخست‌وزیر هند در اولین بودجه سالانه که به پارلمان این کشور ارائه کرده بود، ۵۸ میلیون دالر را برای کارهای توسعه‌ای در افغانستان اختصاص داد. اما انتظار روی کار آمدن یک حکومت متخاصم در کابل، باعث کاهش بودجه ساخت وساز بندر چابهار از ۲۱٫۸ میلیون دالر به ۶٫۵ میلیون دالر برای ۲۰۱۹-۲۰۲۰ شد.
ماه نوامبر گذشته، ایالات متحده این بندر را از تحریم‌ها علیه ایران معاف کرد. هند با سرمایه‌گذاری به ارزش ۸۵٫۲۱ ملیون دالر برای توسعه دو ساحه بندر چابهار و ترمینل‌های کانتینری و تأمین هزینه‌های سالانه ۲۲٫۹۵ میلیون دالر در چند سال آینده متعهد شده بود.
با توجه تخاصمات بی‌پایان هند و پاکستان، بندر چابهار به عنوان یک نقطه مهم استراتژیک برای هند محسوب می‌شود، نه تنها برای اتصال به افغانستان، بلکه برای کنترول و دسترسی به آسیای مرکزی و بخش‌هایی از روسیه.
خارج ماندن از مذاکرات صلح
کارشناسان معتقدند که نگرانی هند ناشی از این واقعیت است که حتی پس از ارائه ۶۵۰ تا ۷۵۰ میلیون دالر به عنوان کمک‌های بشردوستانه و اقتصادی – که بزرگترین کمک کننده منطقه‌ای برای افغانستان به شمار می‌رود – از مذاکرات صلح بیرون مانده است. چیزی که به این نگرانی‌ها می‌افزاید این است که پاکستان برای توافق با طالبان به نشست سه جانبه امریکا، روسیه و چین نیز پیوست.
«راکش سود» سفیر سابق هند در افغانستان اذعان کرده که نه هند و نه متحدش حکومت افغانستان جایگاهی در میز مذاکره پیدا نکرده است. با این وجود، وی هشدار داد که جنگ در افغانستان پایان نخواهد یافت، به دلیل اینکه صلح هرگز هدف واقعی مذاکرات نبوده است. در عوض، این امر به هدف ایجاد بهانه‌ای برای خروج نیروهای امریکایی از افغانستان می‌باشد.
سود گفت که سرمایه گذاری حوصله مندانه پاکستان بالای طالبان به بار نشسته است.
وی گفت:« ایالات متحده پس از خروج، پایان طولانی ترین جنگ خود را اعلان می‌کند. اما این امر جنگ را در افغانستان خاتمه نمی‌دهد، زیرا صلح در افغانستان هرگز هدف واقعی مذاکرات نبوده است. به همین خاطر، مردم افغانستان و هند احساس می‌کنند به آن‌ها زیان می‌رسد.»
شیدامحمد ابدالی سفیر سابق افغانستان در هند همچنین معتقد است که باید راه حلی برای محافظت از تلاش‌های ۱۸ ساله هند جهت تقویت ساختارهای ملکی در کشورش پیدا شود.
وی افزود:« بی‌تفاوتی هندوستان نسبت به وضعیت در حال توسعه در افغانستان احتمالاً در بلند مدت برای این کشور گران خواهد شد.»
یکی از نگرانی‌های هند نیز این است که جان باس سفیر امریکا در افغانستان اعلان کرده بود انتخابات ریاست جمهوری افغانستان که قرار است در ۲۸ ماه سپتمبر برگزار گردد، ممکن تا تکمیل روند صلح با طالبان به تعویق افتد. هند شدیداً با این مفکوره مخالفت کرده است.
مخالفت هند با ایجاد حکومت موقت و تأخیر انتخابات
یک مقام ارشد هندی که نخواسته نامی از وی گرفته شود، گفته است «اجیت دووال» مشاور امنیت ملی هند در دیدار اخیرش با مایک پمپئو وزیر امور خارجه امریکا به وضوح بیان کرده که ضروری است نمایندگان حکومت مشروع (افغانستان) شامل مذاکرات صلح شود.
این مقام همچنان گفته که به آقای پمپئو در مورد اهمیت برگزاری انتخابات در افغانستان گفته شده است. هند مخالفت خود را با پیشنهاد ایجاد حکومت موقت در صورت تعویق انتخابات، هم به زلمی خلیلزاد نماینده خاص امریکا در امور صلح افغانستان و هم به مقامات روسی بیان کرده است.
رویش کومار سخنگوی وزارت خارجه هند گفته که کشورش همواره از روند ملی و روند مصالحه در افغانستان حمایت کرده است. با این وجود، وی تأکید کرده است که چنین روندی باید به رهبری، مالکیت و کنترول مردم افغانستان باشد.
وی با بیان اینکه دیدگاه هند باید بخشی از هرگونه روند مصالحه باشد، گفت:« هر فرایندی باید به میراث قانون اساسی و مأموریت سیاسی احترام داشته باشد و نباید منجر به ایجاد فضای غیر دولتی شود، جایی که تروریست‌ها و نمایندگان آن‌ها بتوانند جایگزین شوند.»
کنوال سیبال وزیر امور خارجه سابق هند گفته است که از دورنمای دستاوردهای دمکراتیک در افغانستان به طور جدی جلوگیری می‌شود. وی معتقد است که چین، پاکستان و روسیه هیچ مشکلی با این روند ندارد. علاوه بر این، او نسبت به فعالیت‌های ضد هند از خاک افغانستان پس از خروج نیروهای امریکایی هشدار داد.

وی گفت:« تهدید استفاده شدن خاک افغانستان توسط پاکستان و طالبان برای آموزش تروریستان و ترویج علیه هند واقعی است. آسیای مرکزی می‌تواند با فعالیت های طالبان در افغانستان بی‌ثبات شود و ما را در معرض تهدید افراط گرایی مذهبی و تروریزم از منطقه قرار دهد.»
نگرانی دیگر هند این است که وقتی امریکا به اشغال خود پایان دهد، چین تبدیل به بازیکن غالب در هندوکش شود، با این چشم انداز که افغانستان به مرکز «ابتکار یک کمربند و یک جاده» تغییر شکل دهد.
«م. ک. بهادراکومار» دیپلمات هند که در افغانستان و ایران کار کرده است، اعتراف می‌کند که سیاستگذاران هندی در خواندن درست «اوراد افسون» ناکام بوده است؛ وقتی این امر آشکار شد که افزایش نیروها در افغانستان در زمان دیوید پتراوس جنرال امریکایی بدون نتیجه تا سپتمبر سال ۲۰۱۲ به پایان رسید.
وی گفت:« با توجه به قاعده بازی، دهلی نادیده گرفته شده است، به این معنی که پاکستان منافع مشروع در افغانستان دارد – نه کمتر از آنچه که ممکن هند داشته باشد – و از نظر فرهنگ، قبیله و قومیت یا جغرافیا و مصلحت‌های اجتماعی و اقتصادی، مردم افغانستان هرگز نمی‌توانند بدون پاکستان کاری انجام دهند.»
هند واقعیت‌های اساسی را از دست داد
علاوه بر این، در حالی که دهلی به شدت در افغانستان سرمایه گذاری کرد، اما واقعیت‌های اساسی دیگر را از دست داد؛ این که فساد گسترده حکومت را در کابل تضعیف کرده و همچنان متوجه نشد که امریکا و متحدانش در یک جنگ غیرقابل برد داخل شده‌اند.
این سفیر سابق می‌گوید:« آن‌ها (سیاست گذاران هندی) نفهمیدند که مصالحه با طالبان تنها راه برون‌رفت است.»
سلمان بشیر معاون وزیر خارجه سابق پاکستان نیز به جامعه استراتژیک هند نصیحت کرد که ابتکار صلح افغانستان را از عینک «منشور قدیم»، یعنی مخالفت با تقسیم قدرت با طالبان نبیند. او مطمئن بود که ایالات متحده هند را در حلقه نگه می‌دارد.
بشیر که به عنوان سفیر پاکستان در دهلی نو نیز خدمت کرده بود، گفت:« یک موضع سازنده توسط هند کمک کننده خواهد بود. نگرانی بی‌مورد در باره دور زده شدن (در روند صلح) تضمین نمی‌شود.
نشست چهارجانبه چین، امریکا، روسیه و پاکستان در مورد روند صلح افغانستان به تاریخ ۱۲ جولای در پکن برگزار شد و طالبان یک قطعنامه هشت ماده‌ای را بیرون دادند. شرکت کنندگان بر اجماع خود در زمینه ایجاد صلح تأکید کردند و قصد خود را برای سرعت بخشیدن به روند صلح تا به یک حل و فصل نهایی نشان دادند.
تمام چشم‌ها روی ملاقات ترامپ و خان دوخته شده است
زلمی خلیلزاد نماینده خاص امریکا در امور صلح افغانستان که در فرجام این امر خوشبین به نظر می‌رسید، در توییتی گفت که مذاکرات باید هرچه زودتر یک چهارچوب صلح ایجاد کند. بیانیه او مبنی بر ایجاد یک چهارچوب سیاسی فراگیر و قابل قبول برای تمام افغان‌ها در هند چنین تفسیر می‌شود که ایالات متحده با حکومت موقت در کابل رضایت دارد و حکومت منتخب فعلی را به استهزاء گرفته است.
وی افزود:« ما در مورد این که خشونت‌ها باید کاهش یابد توافق کردیم و یک آتش‌بس دایمی و جامع باید همزمان با مذاکرات میان‌افغانی آغاز شود. ما توافق کردیم تا گسترش دهیم و از شرکای بین‌المللی می‌خواهیم تا با شروع مذاکرات به این امر بپیوندند. بسیار مثبت.»
این اقدام همچنین نشان داد که واشنگتن و متحدان غربی‌اش دوباره به پاکستان متوسل شده‌اند تا تضمین دهد که افغانستان به «لانه تروریزم» مبدل نمی‌شود. بنابراین، تمام چشم‌ها روی دیدار عمران خان نخست‌وزیر پاکستان با دونالد ترامپ رییس جمهور امریکا در ۲۲ ماه جولای دوخته شده است.
حضور قمر جاوید باجوا رییس ارتش پاکستان و فیض حمید رییس آی اس آی در ترکیب هیئت پاکستان نشان دهنده این امر است که احیای روابط استراتژیک پاکستان با امریکا در محراق است.