در حال حاضر در سطح جهان یک میلیارد مصرفکننده سیگار وجود دارد که ۸۰ درصد آنها در کشورهای جهان سوم هستند. همچنین سالانه ۶ میلیون نفر در سطح جهان به دلیل مصرف سیگار جان شان را از دست میدهند.
سیگاری؛ مُد یا عقده؟
مصطفی میگوید که بیشتر از ۷ سال میشود که سیگار استفاده میکند:” وقتی به سیگار کشیدن شروع کردم بیشتر برای این بود که برای همه ثابت کنم که دیگر بزرگ شدهام. یعنی سیگار کشیدن من از عقده حقارت شروع شد؛ چون در افغانستان تا وقتی بزرگ نشوی کسی قبولت ندارد و اگر حرف درست هم بزنی فکر میکنند هنوز کوچک هستی و در بیشتر موارد همه سعی میکنند با تحقیر کردن اطفال جایگاه شان را نشان بدهند.”
وی افزود:” برای ترک سیگار خیلی دیر شده است. خودم میدانم و بارها از طریق رسانهها شنیدهام که هر نخ سیگار ۲ دقیقه از عمر انسان را کم میکند، ولی ترککردن سیگار برای من دیگر ممکن است. سادهتر بگویم آنقدر اعتماد به نفس ندارم.”
صادق، فرد دیگری که عادت به کشیدن سیگار دارد، میگوید:” من دو کار را از پدرم به ارث بردم: یکی روزنامه خواندن و دیگری سیگار کشیدن. وقتی کوچک بودم و در ایران زندگی میکردیم هر صبح دیدم که پدرم با چه علاقهی روزنامه میخواند و سیگار میکشید، منم دوست داشتم همین کار را انجام بدهم، ولی ترس از پدر مانع این کار میشد. کم کم بزرگ شدم، مکتب رفتم و روزنامه خواندن یاد گرفتم، ولی شرم توأم با ترس از خانواده مانع سیگار کشیدن من میشد، اما حس کنجکاویام نسبت به سیگار هر روز بیشتر از دیروز میشد. وقتی هم میدیدم شاعر و یا کدام فرد دیگر سیگار میکشد، با خودم میگفتم حتما سیگار کشیدن به آدم شخصیت میدهد، چون بیشتر آدمهای بزرگتر از خودم همه سیگاری بودند، تا اینکه پنج سال پیش از امروز به سیگار کشیدن شروع کردم. شاید سیگار آنچیزی نبود که من تصورش را میکردم، اما سیگار کشیدن برای من اعتماد به نفس ایجاد میکند.”
صادق همچنان افزود:” هروقت که دچار کدام مشکل میشوم، به سیگار کشیدن شروع میکنم همین است که برای مشکلم راه حل پیدا میکنم. در کنار این، سیگار برایم اعتماد به نفس ایجاد کرده است. میدانم که سیگار، مشکلات فروانی نیز برایم به بار آورده است. هیچوقت نمیتوانم بیشتر از چند دقیقه پیادهروی کنم. گاهی دچار سرفهی شدید میشوم و در کنار اینها وقتی صحبت میکنم صدایم خش خش میکند و هرکس هم که با من آشنا نباشد در اولین گفتوگو میفهمد من سیگاری هستم.”
او در ادامه گفت:” چندینبار تلاش کردم سیگار را ترک کنم، ولی موفق نشدم چون وقتی سیگار نکشم دچار صعف شدید، سرگیجه و تهوع میشوم. درست فکر کرده نمیتوانم و دچار یادفراموشی میشوم. دیگر مطمئن شدم که نمیتوانم سیگار را برای همیشه ترک کنم، ولی میتوانم کمتر سیگار بکشم.”
علیاصغر مدت ۴ سال میشود که سیگاری شده، او میگوید:” من هیچ علاقه به سیگارکشیدن نداشتم. اگر کسی نزدیک من سیگار میکشید، شدیداً سردرد میشدم تا اینکه کابل آمدم و با یک فرد سیگاری هماتاقی شدم. در شروع خیلی تلاش کردم تا مانع سیگار کشیدن دوست خود شوم، ولی برعکس دوستم همیشه مرا به سیگار کشیدن تشویق میکرد و آهسته آهسته من هم سیگاری شدم. بارها تلاش کردم سیگار را ترک کنم و برای چند مدت ترک هم میکنیم ولی همینکه در یک جمع قرار میگیرم که همه سیگاری است دوباره به کشیدن سیگار شروع میکنم.”
به گفته اصغر، سیگار کشیدن نه بزرگی است و برای کسی شخصیت میسازد، اما بعدهای منفی زیادی نیز دارد. از جمله برای صحت و اقتصاد.
وی میگوید:” هستند افراد که ماهانه هیچ درآمد ندارند و دستشان در جیب پدر شان است. هزار حرف بد و زشت را به جان میخرند، ولی دست از سیگار کشیدن بر نمیدارند.”
دود سیگار، عامل سرطان
دود سیگار دارای دو جریان اصلی و فرعی است؛ جریان اصلی هنگام پُکزدن، وارد دهان و ریه فرد سیگاری میشود و جریان فرعی که بسیار خطرناکتر است، در فاصله پکزدنها از نوک سیگار انتشار یافته و در محیط پخش میشود که هم اطرافیان فرد سیگاری از این دو استنشاق میکنند و هم در تنفس بعدی وارد ریه فرد سیگاری میشود.
تا سالهای ۱۹۳۰ رابطه علت و معمولی سیگار و سرطان مشخص نشده بود و حتا داکتران برای بیماران که سرفه میکردند و یا سرما خورده بودند کشیدن سیگار را توصیه میکردند و اما اولینبار پژوهشگران آلمان نازی بودند که رابطه بین سرطان ریه و دخانیات را ثابت کردند. اما تحت تبلیغات وسیع متفقین در جریان جنگ جهانی دوم، بسیاری از موفقیتهای پزشکی در آلمان نازی از یاد رفت؛ به طوری که بسیاری از مردم گمان میکنند اولینبار دانشمندان امریکایی و بریتانیایی به این مسئله پی بردهاند. مبارزه با دخانیات در آلمان نازی بسیار گسترده بود و جنبش مبارزه با دخانیات تحت پشتیبانی مستقیم هیتلر قرار داشت؛ به گونهای که نازیها ترک سیگار و دخانیات را یک وظیفه ناسیونال سوسیالیستی میدانستند. یکی از شعارهای معروف در دوره رایش سوم برای ترویج سلامت مادران این جمله بود.
“مادران از الکل و نیکوتین بپرهیزید! آب سیب بنوشید! آب سیب بدن را سالم میسازد.”
استعمال دخانیات سالانه عامل ۲۲ درصد از کل مرگ و میرهای ناشی از سرطان(حدود ۱٫۷ میلیون نفر) در جهان است که تقریباً یک میلیون نفر از این قربانیان بر اثر ابتلا به سرطان ریه ناشی از مصرف سیگار میمیرند.
فاطمه فیضی- خبرگزاری دید