پاکستان، طا-لبان و حقوق زنان در حکومت اسلامی

حسن اسلم شاد، کارشناس حقوق بین‌الملل می‌گوید که طا-لبان نمی‌توانند این آرزوی جهانی را به طور کامل نادیده بگیرند و هنگام استناد به حاکمیت ملی در مورد تصمیمات خود، پشت شریعت یا فرهنگ ملی پنهان شود

به طور کلی، افغان‌ها با پاکستانی‌ها با احساس متورم از نوع حقی که کودکان از والدین خود قایل هستند، برخورد می‌کنند. آن‌ها سطح انتظارات خود را به طور غیرعادی بالا نگه داشتند. تا حدی، این انتظارات به دلیل زخم‌ها و دردهایی که افغان‌ها بیش از چهار دهه درگیری همراه با تروریزم متحمل شده‌اند، نابجا نیست. چنین چشم‌انداز سیاسی-اجتماعی به طور طبیعی سرخوردگی و ناامیدی را ایجاد و حس قربانی بودن را القا می‌کند. این امر همچنین انتظارات قربانیان را افزایش می‌دهد و مشکلات آن‌ها با پاکستان از اینجا شروع می‌شود: آن‌ها از همسایه‌ای که اتفاقاً دشمن نزدیک است، انتظار دارند که بدون در نظر گرفتن چالش‌هایی که همسایه خود با آن روبرو است، خیرخواه، با ملاحظه و بخشنده باشد. البته، موضوع پاکستان با دشمن نزدیکش یعنی هند مانع بزرگ دیگری در روابط این کشور با افغانستان است.
به رغم مشکلات فراوان، پاکستان به بحران‌های متعددی که افغانستان متاثر از جنگ با آن مواجه بوده پاسخ داده است – بورسیه تحصیلی، رژیم ویزای لیبرال، تسهیل تجارت و کمک‌های بشردوستانه از اگست ۲۰۲۱ بدینسو. این بدان معنا نیست که هیچ مشکل اداری وجود ندارد. روندهای پیچیده و تمایل افراد در وزارتخانه‌ها یا در مرزها برای بهره‌برداری از موقعیت شان به خاطر منافع مالی، واقعیتی تلخ است، هرچند در منطقه‌ای که ده‌ها سال دخیل درگیری‌ها بوده است، تعجب‌آور نیست.
پاکستان به عنوان رابط کلیدی بین افغانستان و جامعه جهانی و همچنین صادرکننده مواد غذایی و صدها نیاز روزانه بوده است. با این حال، توانایی پاکستان برای کمک به افغان‌ها جهت عبور از مشکلات‌شان محدودیت‌هایی دارد. بزرگ‌ترین محدودیت، امتناع جوامع بین‌المللی به دلیل نگرانی‌های جهانی در مورد حقوق اولیه مردم افغانستان تمایلی برای به رسمیت شناختن حکومت طا-لبان ندارد. ثانیاً، با حکومتی که به طور روزافزون محدودیت‌ها را، به‌ویژه بر زنان به عنوان هدف اصلی افزایش می‌دهد که نمی‌خواهند در محیط اجتماعی-سیاسی خفقان‌آور و مملو از ارعاب و ترس زندگی کنند.
روحانیون افغانستان و حکومت باید دست‌کم در مورد آجندای انسجام ملی و فراگیر بودن – آن گونه که پاکستان و سایر کشورها می‌خواهند – به توافق برسند. تا زمانی که طا-لبان خود را مورد قبول همه افغان‌ها قرار ندهند، چگونه می‌توان انتظار داشت که جهان آن‌ها را به رسمیت بشناسد؟ این جهان نیست که خود را باید با دیدگاه‌های جزمی طا-لبان مطابق بسازد. در عوض، طا-لبان باید خود را مطابق با آرزوهای مردم و جهان بسازند. هیچ قانون یا جامعه‌ای نمی‌تواند نیمی از جمعیت خود – یعنی زنان – را از حقوق اولیه شان در زمینه آموزش، بهداشت و اشتغال محروم کند.
احیای نهادهایی مانند وزارت زنان برای حفظ حقوق آن‌ها می‌تواند گامی برای رسیدگی به خواسته‌های جهان برای حقوق برابر در افغانستان باشد.
حجاب اجباری (که در ۲۲ می معرفی شد) برای همه مجریان تلویزیون و خبرنگاران، نه تنها توهین به آرزوهای زنان افغانستان است، بلکه به تمام آن دسته از افراد خارجی که از طا-لبان خواسته بودند به زنان به عنوان شهروندان برابر افغانستان احترام بگذارند. دیدن مجریان زن در تلویزیون که فقط چشم‌های شان قابل مشاهده هستند، تکان‌دهنده و منزجرکننده بود.
رهبران طا-لبان از محدودیت‌های زنان به‌عنوان فرهنگ و سنت محلی دفاع می‌کنند، اما اکثریت منتقدان و ناظران از داخل و خارج از افغانستان با این نظر مخالفند: قانون داخلی، هنجار یا استدلال شریعت قابل دفاع نیست، زیرا جهان به حداقل‌های مربوطه نیاز دارد. هیچ دولتی و هیچ عضوی از سازمان ملل نباید اجازه داشته باشد که در پشت قوانین ملی یا مذهب پنهان شود تا زنان را از موقعیت مناسب آن‌ها در جامعه محروم کند تا جایی که به آزادی حرکت، آموزش، بهداشت و اشتغال مربوط می‌شود.
افکار بین‌المللی یک عامل ضروری در سیاست ملی است، به ‌ویژه وقتی صحبت از به رسمیت شناختن و کمک مالی به یک دولت خاص می‌شود. حسن اسلم شاد، کارشناس حقوق بین‌الملل می‌گوید که طا-لبان نمی‌توانند این آرزوی جهانی را به طور کامل نادیده بگیرند و هنگام استناد به حاکمیت ملی در مورد تصمیمات خود، پشت شریعت یا فرهنگ ملی پنهان شود.
مسایلی وجود دارد که بیشتر از تصمیم‌گیری در مورد نوع «پوشش» که زنان افغان باید در ملاء عام اجرا کنند، وجود دارد. رفاه شهروندان عادی افغانستان و بهبود اقتصاد نیازمند توجه بیشتر از آنچه در حال حاضر است، می‌باشد.

این نگرانی‌ها در کنفرانس اخیر علمای دینی پاکستان-افغانستان نیز طنین‌انداز شد. محمد صادق، نماینده ویژه پاکستان برای افغانستان، اذعان کرد که طا-لبان در تلاش است با محدودیت‌های منابع و نهادی به چالش‌های دشوار متعدد رسیدگی کند. اما او افزود که بهبود این چالش‌ها به شیوه‌ای فراگیر برای آینده افغانستان بسیار بهتر خواهد بود.
دولت کنونی افغانستان احتمالاً می‌تواند از حمایت بین‌المللی بسیار بیشتری جهت تقویت شرایط اقتصادی نوپای خود با ایجاد فرصت‌های برابر برای همه شهروندان افغان برخوردار باشد، تا این‌که بر زنان تمرکز کند. این امر به آن‌ها کمک می‌کند تا از مخالفت‌های سیاسی-اجتماعی که اکنون در واکنش به شیوه‌های تاریک‌گرایانه حکومت‌داری طا-لبان ظهور کرده‌اند، جلوگیری کند.