چالش‌های اتصال منطقه‌ای
دردناک است که ببینیم کشورهای آسیای جنوبی به‌جای بهره‌برداری از پروژه‌های اتصال بزرگ در حال انجام، به دلیل نفوذ خارجی، سیاست جناحی و منافع شخصی کوته‌نگر به دور شدن از هم ادامه می‌دهند
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
به نظر می‌رسد دو ابرقدرت جهانی، یعنی امریکا و چین در تعقیب منافع امنیتی جئواکانومیک و جئواستراتژیک خود، بر سر تسلط مشترکات جهانی یعنی خطوط ارتباطی زمینی، دریایی و هوایی، فضای خارجی و سایبری و غیره در رقابت تنگاتنگ هستند. پدیده محافظت از این فضاهای زیر نفوذ توسط سه قدرت جهانی، به شمول روسیه سایر کشورها را نیز خواسته یا ناخواسته در صفحه شطرنج جهانی درگیر می‌کند. ابتکار کمربند و جاده چین که به عنوان بزرگ‌ترین برنامه زیرساختی جهان شناخته می‌شود، تاکنون سرمایه گذاری‌ها را بیشتر به شبکه‌های انرژی و حمل و نقل در آسیا، خاورمیانه و افریقا سوق داده است. برآورد می‌شود که پروژه‌های سرمایه‌گذاری این کمربند بیش از ۱ تریلیون دالر سرمایه خارجی را بر زیرساخت‌های خارجی در دوره ۱۰ ساله از سال ۲۰۱۷ اضافه کند. طبق داده‌های رسمی، چین تا سال ۲۰۲۰، ۱۳۹٫۸ میلیارد دالر در پروژه‌های کمربند و جاده سرمایه‌گذاری کرده که شامل ۲۲٫۵ میلیارد دالر تنها در سال گذشته است. این شامل پروژه راهرو اقتصادی چین و پاکستان به ارزش ۶۰ میلیارد دالر است که پکن تاکنون بیش از ۲۵ میلیارد دالر در آن سرمایه‌گذاری کرده است. از زمان راه‌اندازی آن در سال ۲۰۱۳، ابتکار کمربند و جاده به دلیل پارامترهای وام آسان با استقبال خوبی در سراسر جهان مواجه شده است. با این حال، وام‌های ناپایدار و موارد تله بدهی در کشورهایی مانند سریلانکا و مالیزیا و همچنین استفاده از زمین‌های مستقل برای ساخت تاسیسات نظامی چین، نگرانی‌هایی برای این پروژه به وجود آورده است.
در پاسخ به این اقدام اقتصادی چین، پاسخ استراتژیک ایالات متحده سیاست متعادل آسیا-اقیانوسیه بوده که منجر به آغاز گفت‌وگوی چهارجانبه امنیتی (کواد) میان ایالات متحده، هند، جاپان و استرالیا شد. کواد قرار است نمایه رو به رشد چین را مات و به کشورهای سراسر آسیا و اقیانوسیه کمک‌های بشردوستانه ارایه کند و می‌خواهد تمایل قدرت نرم چین در منطقه را به چالش بکشد.
علاوه بر تأثیر بد رقابت‌های ابرقدرت‌ها، تقریباً همه کشورهای آسیای جنوبی دارای مرزهای منطقه‌ای و سایر مناقشات سیاسی هستند که مانع سرمایه‌گذاری همه‌جانبه بر برنامه اتصال منطقه‌ای را به عنوان بخشی از ابتکارات بزرگ چین و ایالات متحده می‌شود. کشمیر تحت تسلط هند به رغم چهار جنگ، نقطه رقابت هسته‌ای درجه یک بین پاکستان و هند است.
به دلیل سطح پایین تجارت، بانک جهانی آسیای جنوبی را به عنوان یکی از کم‌یکپارچه‌ترین مناطق جهان معرفی کرده است. دردناک است که ببینیم کشورهای آسیای جنوبی به‌جای بهره‌برداری از پروژه‌های اتصال بزرگ در حال انجام، به دلیل نفوذ خارجی، سیاست جناحی و منافع شخصی کوته‌نگر به دور شدن از هم ادامه می‌دهند.
پاکستان نیز بخشی از دو پروژه قدیمی است که به دلیل معضلات مالی با مشکل مواجه شده‌اند: خط لوله گاز ترکمنستان-افغانستان-پاکستان-هند (تاپی) و پروژه آسیای مرکزی-آسیای جنوبی-۱۰۰۰ قصد دارد نیروگاه برق آبی را از قرقیزستان و تاجیکستان به افغانستان و پاکستان بیاورد. در ۱۵ جنوری، وزیر انرژی پاکستان اعلام کرد که مذاکرات با روسیه برای ساخت خط لوله گاز از قزاقستان به پاکستان جریان دارد. خط لوله جدید پیش‌بینی‌شده نشان‌دهنده آخرین تلاش اسلام‌آباد برای تقویت ارتباط با کابل و آسیای مرکزی است – اما نه بقیه جنوب آسیا.
اگر قرار است جنوب آسیا به طور معنادار از اتصال منطقه‌ای بهره‌مند شود، بزرگ‌ترین چالش برای تبدیل شدن به یک مهره در سیاست قدرت‌های بزرگ و غلبه بر اختلافات دوجانبه یا چندجانبه از طریق راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز، کاوش در موقعیت یا وضعیتی بین دو نظر مغایر تنها راه رو به جلو است: یک آرمان شهر، رویایی که تحقق آن بدون رهبری و آینده‌نگری همچنان دست‌نیافتنی باقی خواهد ماند.
Shokohmand, [1/29/2022 4:23 PM] لید
