چرا کابل از شرکت در نشست مسکو خودداری می‌کند؟
واشنگتن با درک این اثرگذاری، خواهان نقش‌آفرینی کشورهای منطقه در گفت‌وگوهای صلح افغانستان نیست. زیرا، در صورت موفقیت و پیشرفت در گفت‌وگوهای صلح، امتیاز آن به‌گونۀ مستقیم به مسکو بر می‌گردد و این چیزی است که واشنگتن نمی‌خواهد.
نشست صلح مسکو با حضور هیئتی از شورای عالی صلح افغانستان در روزهای نزدیک برگزار می‌شود. منابع می‌گویند که روسیه از نمایندگان طالبان و هیئت‌های شماری از کشورهای منطقه و جهان برای شرکت در نشست صلح مسکو دعوت به‌عمل آورده است.
قرار بود نشست صلح افغانستان به تاریخ چهارم اپریل در روسیه برگزار شود. اما حکومت افغانستان اعلام کرد که با آنان هماهنگی و رأی‌زنی لازم صورت نگرفته و نماینده‌‌ای به کنفرانس مسکو نخواهد فرستاد. رییس‌جمهور افغانستان با سرگئی لاوروف وزیر خارجۀ روسیه تیلفونی صحبت کرد و به بهانۀ هماهنگی و مدیریت بهتر گفت‌وگوها، خواستار تأخیر در برگزاری نشست گردید. فدراتیف روسیه به درخواست کابل پاسخ مثبت داد و نشست را به آینده موکول کرد. نمایندگان وزارت خارجه و شورای عالی صلح افغانستان در پیوند به آجندای نشست و نحوۀ دعوت هیئت طالبان با نمایندگان وزارت خارجۀ روسیه در مسکو دیدار و گفت‌وگو کردند. اما دو طرف پس از روزها مذاکره به نتیجه‌‌ای نرسیدند.
حکومت افغانستان استدلال می‌کند که چارچوب و تشریفات در نظر گرفته شده در نشست مسکو، مغایر حاکمیت ملی و تمامیت ارضی افغانستان است. طالبان نیز خواستار گفت‌وگوی مستقیم با ایالات متحده امریکا هستند. آنان حکومت افغانستان را فاقد مشروعیت و وابسته به امریکا می‌دانند.
روسیه که به خاطر اشتراک حکومت افغانستان نشست را به تأخیر انداخت، باور دارد که کابل به اشارۀ مستقیم واشنگتن از شرکت در نشست مسکو خودداری می‌ورزد. منابع وزارت خارجۀ روسیه می‌گویند که مدیریت نشست گفت‌وگوهای صلح مسکو به عهدۀ افغان‌ها بود و آنان صرف نشست را میزبانی می‌کردند. اما مقامات افغان زیر فشار واشنگتن بهانه می‌تراشند و تلاش می‌ورزند نشست را به بُن‌بست مواجه سازند. روسیه با توجه به روابط نزدیک با پاکستان، ایران و دیگر کشورهای منطقه و همچنان تماس با طالبان، تأثیر شگرف در گفت‌وگوهای صلح دارد. واشنگتن با درک این اثرگذاری، خواهان نقش‌آفرینی کشورهای منطقه در گفت‌وگوهای صلح افغانستان نیست. زیرا، در صورت موفقیت و پیشرفت در گفت‌وگوهای صلح، امتیاز آن به‌گونۀ مستقیم به مسکو بر می‌گردد و این چیزی است که واشنگتن نمی‌خواهد.
در حال حاضر ایالات متحدۀ امریکا با جدیت مذاکرات صلح را ادامه می‌دهد. واشنگتن گام‌هایی در زمینۀ گفت‌وگوهای صلح برداشته و به پیشرفت‌هایی دست یافته است. آزادی ملا برادر یکی از بنیان‌گذاران تحریک طالبان از زندان پاکستان، دستاورد زلمی خلیل‌زاد نمایندۀ امریکا شمرده می‌شود. برخی از سران طالبان که از گوانتانامو رها شده بودند، به دفتر طالبان در قطر ملحق گردیدند. طالبان هیئت مذاکره‌کنندۀ‌شان را در دوحه عوض کردند. ایالات متحده امریکا تعهد پاکستان را برای همکاری در مذاکرات صلح افغانستان به دست آورده است. فرماندهان و دیپلمات‌های امریکایی به منظور اعتمادسازی در تلاش هستند که شماری از زندانیان طالبان را از زندان‌های بگرام و کابل آزاد سازند.
نمایندگان واشنگتن در مذاکرات‌شان با هیئت طالبان در دوحه، حتا روی گزینۀ خروج، تعدیل قانون اساسی و شریک‌سازی آنان در قدرت گفت‌وگو کرده‌اند. این موارد در گذشته به عنوان خطوط قرمز واشنگتن و کابل در مذاکرات صلح قلمداد می‌گردید.
در محافل سیاسی افغانستان سروصداهایی وجود دارد که ایالات متحده امریکا به‌منظور موفقیت گفت‌وگوهای صلح و مدغم‌سازی طالبان در قدرت در پی تأخیر در برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری است. حتا این گمانه‌زنی‌ها تقویت گردیده که واشنگتن خواهان تمدید مأموریت حکومت کنونی و در نتیجه اعلام حکومت موقت می‌باشد.
واشنگتن در جریان چند سال اخیر همواره تلاش کرده است که نقش روسیه، ایران، هند و سایر کشورهای منطقه را در گفت‌وگوهای صلح افغانستان نادیده بگیرد. نمایندگان امریکا از جمله الیس ویلز معاون وزیر خارجه و زلمی خلیل‌زاد مشاور ویژۀ واشنگتن در امور صلح افغانستان به‌تکرار به مقامات کشورهای عربستان، قطر، پاکستان و امارات گفت‌وگو کرده‌اند؛ اما از سهیم‌ساختن کشورهای روسیه، ایران، هند، آسیای مرکزی و چین در جریان مذاکرات خودداری ورزیده‌اند.
کشورهای منطقه به ویژه روسیه نگران ادامۀ هرج و مرج و بحران در افغانستان هستند. بحران امنیتی در افغانستان زمینه‌ساز حضور گروه‌های تروریستی از کشورهای عربی، آسیای مرکزی و جنوب آسیا در افغانستان شده است. حضور تروریستان منطقه‌ای در افغانستان، امنیت ملی کشورهای منطقه به‌ویژه آسیای مرکزی و روسیه را به خطر می‌اندازد. روسیه نمی‌تواند در برابر اوضاع نامساعد حاکم در افغانستان با بی‌تفاوتی برخورد نماید. شکی نیست که عدم شرکت نمایندگان حکومت افغانستان در کنفرانس صلح روسیه، روابط کابل- مسکو را بیشتر از پیش خدشه‌دار خواهد ساخت.
پژوهشگران مسایل افغانستان – حتا تحلیلگران ارشد امریکایی- اتفاق نظر دارند که بدون نقش و حضور کشورهای منطقه به ویژه روسیه، چین، ایران و هند در مذاکرات صلح افغانستان، این روند به نتیجه‌‌ای نخواهد رسید. ایالات متحده امریکا با درک اهمیت نقش کشورهای منطقه در صلح و جنگ افغانستان، از سهیم‌سازی آنان در روند مذاکرات جلوگیری می‌کند. با این حساب، این فرضیه که واشنگتن به دنبال تأمین صلح واقعی و پایدار در افغانستان نیست، تقویت می‌یابد. صلح افغانستان نیازمند اجماع منطقه‌ای و بین‌المللی است. برنامۀ صلح نباید به نزاع و کشمکش تازه بیانجامد. هیچ طرف به شمول کشورهای غربی به‌تنهایی قادر به حل و فصل بحران کنونی در افغانستان نیست. تأمین صلح عادلانه، شفاف و پایدار نیازمند نیت صادقانه و برنامۀ روشن است. در حال حاضر مذاکرات صلح در پردۀ ابهام قرار دارد. حتا سران افغانستان از جریان مذاکرات آگاه نیستند. چنانچه در روزهای پیشتر نیویارک تایمز در گزارشی نوشت که محمد اشرف غنی در جریان مذاکرات صلح قرار ندارد. رهبران سیاسی افغانستان نیز در جریان گفت‌وگوهای طالبان با امریکایی‌ها قرار ندارند. این موضوع موجب نگرانی طیف وسیعی از جریان‌های سیاسی افغانستان به ویژه مخالفان طالبان شده است. برای موفقیت گفت‌وگوها و به منظور تأمین صلح عادلانه و پایدار، باید مردم افغانستان، کشورهای منطقه و همسایه‌های افغانستان در جریان مذاکرات صلح قرار گیرند.
منبع: فارسی.رو
نویسنده: آنیتا احمدی
