چکیده گزارش گروه مطالعه افغانستان/ بخش اول
درگیری طولانی افغانستان وارد مرحلۀ جدید و به طور بالقوه نهایی شده است: یک فرصت واقعی برای دستیابی به راه حل صلحآمیز وجود دارد، اما نیروی فروپاشی همچنان قوی است. اگر از این فرصت استفاده شود، ایالات متحده میتواند نقش اساسی داشته باشد. مجموعهای از اقدامات مسئولانه و منسجم امریکا میتواند چانس حل مسالمتآمیز چهل سال درگیری را بسیار افزایش دهد؛ یک رویکرد عجولانه میتواند چانس تخریب نظم در افغانستان و وخیمتر شدن این جنگ طولانی و غمانگیز را افزایش دهد که پیامدهای منفی برای منطقه و تهدیدات علیه امنیت و منافع ایالات متحده و متحدانش را تشدید خواهد کرد.
گروه مطالعات افغانستان در دسمبر سال ۲۰۱۹ توسط کانگرس ایجاد شد. حکم قانونی «گروه مطالعۀ روند صلح افغانستان» را مسئول شناسایی توصیههای سیاسی میکند که «پیامدهای توافق صلح یا عدم دستیابی به توافق را در سیاست، منابع و تعهدات ایالات متحده در افغانستان» تحت نظر دارد. به طور کلی، امریکاییها موافق ختم این جنگ هستند که دو دهه میشود با هزینه سنگین جانی و منابع ادامه دارد. در حالی که سطح نیروهای امریکایی و مرگ و میر به گونه چشمگیری کاهش یافته است، زندگی هر امریکایی در یونیفورم ارزشمند است و این زندگیها هنوز هم در معرض خطر است و از دست میرود. اما خروج غیرمسئولانۀ نیروهای امریکایی احتمالاً منجر به جنگ داخلی جدید در افغانستان و احیای گروههای تروریستی ضد امریکا خواهد شد که میتواند سرزمین ما را تهدید و روایت پیروزی در برابر قدرتمندترین کشور جهان را فراهم کند. حمایت از روند صلح به ایالات متحده این چانس را میدهد تا به قربانیهای خود احترام، منافع اصلی ایالات متحده را حفظ و به دشمنان این ملت نشان دهد که آنها نمیتوانند پیروز شوند.
هزینه حضور نظامی ما به خاطر کاهش نیروها از ۱۴ هزار نفر به ۲ هزار و ۵۰۰ تن در سال ۲۰۲۰ به طور قابل توجهی کاهش یافته است.
نیروهای ما نقش پشتیبان را بازی میکنند و نسبت به گذشته بسیار کمتر در معرض خطر قرار دارند. وظیفۀ آنها حمایت از روند صلح است تا تعقیب جنگ. اینها ملاحظات مهمی است که نباید در بحث آینده ما در افغانستان فراموش شود.
ژرفاندیشی و مشورتهای ما همزمان با شکلگیری روند صلح افغانستان صورت گرفت. اعضای این گروه زمانی تشکیل شد که ایالات متحده توافقنامه فبروری ۲۰۲۰ را به شرط خروج نیروها با طالبان امضا کرد. اولین نشست گروه مطالعه، زمانی در ماه اپریل برگزار شد که جمهوری اسلامی افغانستان در حال حل و فصل انتخابات ریاست جمهوری و تعیین تیم مذاکرهکننده بود. پنجمین جلسه عمومی آن، در ماه سپتمبر، درست پس از آغاز گفتوگو بین دولت افغانستان و تیم مذاکرهکننده طالبان برگزار شد. این روند صلح نوپا سرآغاز رویکرد کاملاً جدید را در افغانستان ایجاد کرد.
گروه مطالعه معتقد است که یک فرصت بیسابقه در افغانستان وجود دارد تا سیاستها، اقدامات و پیامهای خود را در جهت تلاشهای دیپلماتیک، نظامی و مساعدت در راستای هدف اصلی دستیابی به صلح موفق در افغانستان همسو و هماهنگ کند. این رویکرد به روش جدید نگاه به حضور ما در افغانستان و عمل به اولویتها نیاز دارد.
این گزارش دقیقاً چنین رویکرد جدید را ارائه میکند؛ رویکردی که با چهارچوب کلی فراهمشده توسط روند صلح فعلی، به ویژه گفتوگوهای جاری بین دولت افغانستان و طالبان سازگار است. ایالات متحده تعهداتی را که در توافقنامۀ ۲۰۲۰ فبروری با طالبان کرده است، از جمله تعهد به خروج نیروهای ما تحت شرایط خاص و قابل قبول حفظ میکند.
با این حال، گروه مطالعه معتقد است که دستیابی به آن شرایط تا ماه می ۲۰۲۱، مهلت خروج نیروها که در توافقنامه آمده است، بسیار دشوار و شاید غیرممکن خواهد بود. دستیابی به هدف کلی صلح پایدار مذاکره شده که با منافع ایالات متحده مطابقت داشته باشد، باید با تمدید مهلت ماه می آغاز شود.
این امر فضایی را به وجود خواهد آورد که طی آن میتوان پنج تلاش اصلی توصیۀ گروه مطالعه را اجرا کرد:
• نخست، ما باید دیپلماسی منطقهای خود را دوباره متمرکز کنیم تا حمایت از روند صلح حفظ شود.
دوم، کمک غیرنظامی و نظامی ما به دولت افغانستان باید به حمایت از ساختارهای اصلی دولت، با شرایطی که از قانون آسیبپذیری جهانی (Global Fragility Act) مشتق شود ادامه یابد که بر مسئولیتپذیری، مشروعیت و گنجاندن تمام عرصههای کمک و انگیزههای قوی برای دولت پافشاری نماید تا نقش سازندهای را در روند صلح بازی کند. (قانون آسیبپذیری جهانی، رویکرد جدید امریکا نسبت به کشورهایی است که مستعد درگیری و عامل افراطگرایی خشونتبار، مهاجرت کنترول نشده و فقر شدید باشند). لازم به ذکر است که هدف از کمک خیرات نیست، بلکه جلوگیری از فروپاشی دولتی است که مغایر منافع ما باشد.
• سوم، حضور نظامی ما در افغانستان باید به تمرکز بر عملکرد ضدتروریزم ادامه دهد و در عین حال تأکید بیشتری بر شکل دادن شرایطی داشته باشد که دورنمای روند صلح موفقیتآمیز را افزایش دهد.
• چهارم، ایالات متحده که مدتها از حامعۀ مدنی افغانستان پشتیبانی کرده است، باید نقش حیاتی جامعه مدنی را بپذیرد که در حفظ دستاوردهای توسعهای حیاتی تا به امروز نقش داشته و میتواند در روند گفتوگو و اجرای توافقنامۀ صلح نهایی نقش بازی کند.
• در نهایت، همانطور که وارد این مرحله افول مشارکت خود در افغانستان میشویم، ایالات متحده نباید فراموش کند که ما به عنوان بخشی از یک تلاش بینالمللی گستردهتر وارد افغانستان شدهایم. به خصوص، متحدان ما در ناتو در حمایت خود ثابت قدم بودهاند و فداکاری مشترک داشتهاند؛ از سال ۲۰۰۱ بدینسو، بیش از هزار نیروی ایتلاف کشته شدهاند. در مورد آیندۀ ما در افغانستان باید در مشورت با این متحدان و شرکا تصمیم گرفته شود.
با توجه به اوضاع پیچیده و ناپایدار در افغانستان، این رویکرد بدون خطر نیست. با این حال، گروه مطالعه معتقد است که توصیههای آن بهترین فرصت برای محافظت از منافع ایالات متحده است و چهارچوب جامعی را برای تصمیمگیری در مورد آینده ارائه میکند، زیرا شرایط به طور اجتنابناپذیر تکامل مییابد. این گزارش شامل تجزیه و تحلیل عناصر کلیدی ثبات در افغانستان و همچنین مجموعهای از اقدامات آینده است که میتوان از آن بهره برد، در صورتی که روشن شود مسیر پیشنهاد شده به نتیجه مورد نظر منجر نمیشود.