مترجم: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
چین با پیشرفت اولیه، روایتی را آغاز کرده است تا طا-لبان را به عنوان تنها نهاد مشروع، با داشتن کنترل مطلق بر تمام امور این کشور، معرفی کند. پکن نه تنها در چشم‌انداز سیاسی افغانستان (که در چند ماه اول ۲۰۲۴ قابل رویت است) بیشتر نفوذ خواهد کرد، بلکه تا آغاز سال ۲۰۲۵ ممکن است در سیاست خارجی طا-لبان نیز نفوذ کند و از طرفی تا اواخر ۲۰۲۵ سهم قابل توجهی در اقتصاد افغانستان داشته باشد.
پس از بازگشت طا-لبان به کابل در اگست ۲۰۲۱، چین به عنوان کشور پیشرو در ادغام حاکمان جدید افغانستان در نظم بین‌المللی ظاهر شد. پکن قصد دارد وضعیت قانونی آن‌ها را تغییر دهد. نخست‌وزیر چین با پذیرش فرستاده جدید طا-لبان در پکن، فرصت را برای پذیرش رسمی استوارنامه سفیر این گروه پذیرفت و به این ترتیب نخستین کشوری شد که این تعامل را انجام داد.
این تعامل رسمی با اشاره به تلاش‌های نمادین پکن برای پذیرش نماینده طا-لبان می‌تواند نشان‌دهنده نوعی تضمین برای تغییر وضعیت حقوقی کنونی حکومت سرپرست افغانستان باشد.
از زمان تسخیر کابل در سال ۲۰۲۱، رهبری طا-لبان در چند ماه اول در شورای رهبری، بحث‌های متعددی در مورد جلب حمایت برای یافتن رسمیت بین‌المللی در دستور کار داشت.
این در حالی ست که طا-لبان در دور اول حکومت خود؛ توانسته بودند حمایت و رسمیت از سوی عربستان سعودی، پاکستان و امارات متحده عربی را به دست آورند. اما در دور دوم حکومت خود پس ازسال ۲۰۲۱ هیچ دولت یا بازیگر بین‌المللی حاضر به رسمیت شناختن حاکمان جدید نشده است زیرا چون نقض جدی حقوق بشردر افغانستان از سوی این گروه اعمال می شود. بدین لحاظ، کشورهای اقتصادی اروپایی و ابرقدرت‌های جهانی مانند ایالات متحده وضح تحریم‌ها را بر طا-لبان در دستور کار خود قرار دادند.
به گفته محققانی که از نزدیک تعامل طا-لبان با دیپلمات‌های خاورمیانه را اشراف دارند، بیشترین اختلافات نظر با این گروه را منوط به وضعیت حقوق زنان زیر سلطه ی طا-لبان می دانند.
از سویی رهبری گروه حاکم که نگران بی‌ثباتی داخلی بود، با وزارت خارجه و مقامات امنیتی پاکستان ملاقات کرد تا چراغ سبزی را به اسلام آباد نشان دهد اما پاکستان با شرکای منطقه‌ای خود با عدم جانب‌داری از حاکمان جدید رویکرد تصمیم جمعی را انتخاب کردند.
از طرفی؛ روابط امارت اسلامی با اسلام‌آباد زمانی به تیره‌گی گرایید که ستیزه‌جویان حملات خود را علیه ارتش پاکستان در ایالت‌های شمالی هم مرز با افغانستان آغاز کردند. تصمیم پاکستان برای اخراج پناه‌جویان ثبت نام نشده افغانستان شکاف بین دو همسایه را بیشتر کرد. این امر منجر به هفت بحث بی‌نتیجه بین طا-لبان و مقامات امنیتی و امور خارجه اسلام‌آباد در شش ماه اول سال ۲۰۲۳ شد که در نهایت خشم طا-لبان را نسبت به پاکستان به دلیل تردید در رسمیت‌شناسی برانگیخت.
از همین رو، طالبان کنترول خود را بر شبه‌نظامیان تی‌تی‌پی کاهش دهد اما اسلام‌آباد خشمگین تصمیم گرفت تمام تلاش‌های مربوط به رسمیت شناسی بین‌المللی طا-لبان را لغو و متوقف کند تا عبور عناصر تروریستی از مرزها پایان یابد.
این امر به رهبری طالبان موجی از شوک را وارد کرد و آن‌ها از نزدیکی با اسلام اباد نا امید شدند و تصمیم گرفتند تا به دنبال دولتی باشد که نه تنها در دهلیزهای بین‌المللی نفوذ داشته باشد، بلکه محوریت مشروعیت بخشی طا-لبان را نیز به سرانجام برساند.
در شرایطی که پکن موضوع به رسمیت دهی رسمی طا-لبان را مطرح می‌کند، که حکومت این گروه به دنبال حذف همه تحریم‌های اعمال شده بر آن‌ها است که شامل دسترسی به بیش از ۷ میلیارد دالر از دارایی‌های بانک مرکزی می‌شود.
پکن با پیشرفت اولیه، روایتی را آغاز کرده است که طا-لبان را به عنوان تنها نهاد مشروع، با داشتن کنترل مطلق بر تمام امور این کشور، معرفی و نظم بین‌المللی را به خاطر غفلت از آن‌ها محکوم می‌کند.
پکن (در میان شش اقتصاد همسایه که دارای مرزهای مشترک با افغانستان و لابی‌گر قدرت بالقوه است) با سیگنال حرکت علیه نگرانی‌های غرب، احتمالاً در سال ۲۰۲۴ و اوایل سال ۲۰۲۵ موضوع به رسمیت شناختن رژیم طا-لبان را در همه مجامع منطقه‌ای و بین‌المللی مطرح خواهد کرد.
سطح خطرات بلند است؟
بلال کریمی پس از تصدی سمت سفیر طا-لبان در پکن، سه دور با نمایندگان شرکت دولتی ام‌سی‌سی MCC چین در مورد معدن مس عینک گفت‌وگو کرد. شرکت دولتی MCC چین در سال ۲۰۰۸ حقوق حفاری این معدن را به دست آورده بود؛ این پروژه به دلیل افزایش ناامنی توسعه نیافت.
علاوه بر این، یکی از اعضای ارشد طا-لبان به وجود -محله چینایی‌ها- شامل دو ساختمان پنج طبقه که محصولات چینی ارزان قیمت می‌فروشند – در دو منطقه پرجمعیت کابل اذعان کرد. ابتکار -کمربند و جاده- را با رنگ‌های پاستلی سرخ و آبی می‌توان بر فراز این ساختمان دید که نشان‌دهنده یکی از فعالیت‌های پکن برای ترویج پروژه کمربند و جاده BRI است.
اگر پکن تصمیم بگیرد که به رسمیت شناختن رسمی طا-لبان را مطرح کند، این به معنای ابتکارات بیشتر در زمینه توسعه زیرساخت‌های نرم کوچک‌تر خواهد بود. به گفته یک مقام ارشد طا-لبان، پکن حمایت صریح خود را برای به رسمیت شناختن این گروه ابراز کرده است و احتمالاً در جریان گفت‌وگوهای دوجانبه با تهران و مسکو نیز در میان گذاشته است.
در زمان نظم چندقطبی، هنوز مشخص نیست که حمایت پکن چقدر قابل توجه خواهد بود، اما ردیابی خط سیر اعتماد مداوم، درک آن‌ها را از طا-لبان برجسته می‌کند و نیازها، خواسته‌ها و انتظارات آن‌ها را بازتاب می‌دهد.
این امر به معنای فرصت‌های سرمایه‌گذاری کوچک‌تر به عنوان کمک‌های مالی است، چنانچه کمک‌ها زمینه ی اعتماد را هموار سازد ، اجماع منطقه‌ای بر سر این موضوع نیز شکل خواهد گرفت.
با این وجود، تلاش‌های آن‌ها؛ وضعیت را به عنوان حکومت موقت تغییر نمی‌دهد، اما ممکن است سرمایه‌گذاری‌ها را در پروژه‌های کوچک‌تر به‌عنوان کمک‌های مالی که روحیه طا-لبان را بالا نگه می‌دارد، افزایش دهد.
بسیاری از رهبران طا-لبان تلاش‌های پکن را صرفاً انسان‌دوستانه، صادقانه و به نفع تعمیق مشارکت چین و افغانستان می‌دانند. این امر در ثبت نام مقامات وزارتی طا-لبان (در تعداد زیاد) در برنامه‌ها و دوره‌های آموزشی تحت رهبری پکن منعکس شده است.
با توجه به این، حکومت طا-لبان توافق‌های متعددی را با کشورهای مختلف از جمله هند دارد که می‌تواند به طور بالقوه بر تلاش‌های دهلی نو جهت ارایه دوره‌های آموزشی مشابه تأثیر بگذارد.
با این حال، پکن با گسترش تعاملاتش در سال ۲۰۲۴ به طور بالقوه قصد دارد هر گونه تحرّک جناح‌های اسلام‌گرای وابسته به طا-لبان یا متحدان آن‌ها را که تهدیدی به امنیت ملی چین است، مهار کند.
چین نگران رشد داعش خراسان است که اویغورها را به تعداد زیاد در داخل و اطراف مرزهایش به خدمت گرفته است. فراتر از چشم انداز تامین امنیت ملی، به نظر می‌رسد بازی استراتژیک پکن خلاء ایجاد شده ناشی از غیبت اسلام‌آباد در جبهه شمال غرب را پر می‌کند.
پکن قصد ندارد این سمت از منطقه را برای استفاده همسایگان باز بگذارد و منتظر می‌ماند تا اسلام‌آباد موقعیت خود را به‌ویژه پس از انتخابات، تثبیت کند.
با ایجاد اعتماد در رهبری طا-لبان، پکن ممکن است با باز کردن درها برای مقابله با تروریزم و مکانیز‌م‌های همکاری های اطلاعاتی ، حتی برنامه‌های آموزشی دوجانبه را برای افزایش تعامل و اجرای قانون پیشنهاد دهد و تصویر مثبتی از رشد جمعی و رفاه منطقه‌ای را به نمایش بگذارد. تهدید ناشی از جنبش اسلامی ترکستان شرقی (ETIM) پکن را مجبور کرده بود که از دولت قبلی افغانستان کمک بگیرد.
پکن به دستیابی به فرصت‌های جدید در بخش‌های معدن، تولید، کشاورزی و خدمات ادامه می‌دهد. این کشور متعهد به کشف منابع معدنی مانند مس، لیتیوم و عناصر خاکی کمیاب است که برای صنایع پکن ضروری است.
این امر نیازمند ایجاد اعتماد بیشتر در درون رهبری طا-لبان است، که به گفته یک مقام ارشد این گروه، نمایندگان صنایع سنگین به رهبری پکن در هفته اول جنوری ۲۰۲۴ تعاملات متعددی با هیئت‌های وزارت حمل و نقل طا-لبان داشتند تا پیشنهاد تمدید قرارداد جاده دلارام-زرنج ساخت هند و بندر چابهار ایران را ارایه دهند. گفت‌وگوها همچنین شامل آسفالت ۵۰ کیلومتر جاده دهلیز واخان هم بود.
به نظر می‌رسد پکن در توسعه سرمایه‌گذاری خود در سال ۲۰۲۴ جدی است، اما ممکن است از سرمایه‌گذاری در مقیاس بزرگ خودداری و بر بررسی زیان‌ها تمرکز کند.
این نگرانی ناشی از سرمایه‌گذاری‌ها به ارزش ۴۹ میلیون دالر توسط شرکت‌های تحت رهبری پکن در تولید نفت افغانستان جهت افزایش تولید نفت خام به بیش از هزار و ۱۰۰ تن بود، اما کم‌تر از نیمی از منابع مالی مورد نیاز را تامین کرد. با این حال، شرکت‌ها/موسسات تحت رهبری پکن مشتاق سرمایه‌گذاری در حفاری‌های معدنی هستند. چالش‌های مربوط به زیرساخت‌های ضعیف افغانستان فرصت‌های سودآور را کاهش می‌دهد.
چه انتظاری در سال ۲۰۲۴-۲۵ داشته باشیم؟
هدف طالبان گسترش تعاملات دیپلماتیک با تقریباً تمام اقتصادهای بزرگ، به‌ویژه اقتصادهای همسایه است. با فعال بودن محتاطانه پکن، رهبری طا-لبان قصد دارد در تعامل چندجانبه بیشتر، به‌ویژه با کشورهای تحت نفوذ پکن، مشارکت کند.
پکن نه تنها در چشم‌انداز سیاسی افغانستان (که در چند ماه اول ۲۰۲۴ قابل رویت است) بیشتر نفوذ خواهد کرد، بلکه تا آغاز سال ۲۰۲۵ ممکن است در سیاست خارجی طا-لبان نیز نفوذ کند و تا اواخر ۲۰۲۵ سهم قابل توجهی در اقتصاد افغانستان داشته باشد.
نویسندگان: آنانت میشرا، عضو دانشگاه ولز جنوبی و کریستین کاونرت، استاد دانشگاه دوبلین آیرلند
منبع: ای. بی . پی لایف —— A.B.P LIVE.COM
