چین و پازل افغانستان
چین تلاش‌های خود را برای ایفای نقش هماهنگ‌کننده مرکزی، با تمرکز بر حل مسئله افغانستان و مقابله با نقاط حساس امنیتی در منطقه بزرگ‌تر آسیای میانه افزایش خواهد داد
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
چین به تاریخ ۳۱ مارچ، سومین نشست خود را با وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان در تونشی، ولایت آن‌هوی برگزار کرد. در این نشست وزرای خارجه یا نمایندگان ارشد شش کشور همسایه افغانستان، روسیه و حکومت موقت طا-لبان حضور داشتند. بیانیه مشترکی همراه با ابتکاراتی برای حمایت از همکاری عملی و بازسازی این کشور به تصویب رسید.
این نشست گواه تعهد چین به عنوان یک قدرت بزرگ بود. به ایجاد اجماع سیاسی در میان ذینفعان افغانستان و جامعه بین‌المللی جهت مقابله با وضعیت در حال تحول و ایجاد مکانیزم هماهنگ برای تضمین امنیت و ثبات این کشور کمک کرد. همچنین، مسیری را برای پایان دادن به هرج و مرج و ترویج نظم ترسیم کرد.
وانگ یی وزیر امور خارجه چین پیش از این نشست با شرکت‌کنندگان در میکانیزم مشورتی چین، امریکا و روسیه در مورد افغانستان دیدار و رایزنی کرد. این ترتیب قدرت‌های بزرگ، کشورهای همسایه را قادر می‌سازد تا نگرانی‌های یکدیگر را درک و بحث‌ها را برای دستیابی به اجماع عملی که منافع همه طرف‌ها تامین باشد، تسهیل کند.
در این نشست، بر امنیت، ثبات و معیشت مردم افغانستان تمرکز شد که به اجرای اصل «به رهبری و مالکیت افغان‌ها» کمک خواهد کرد. مسیر سیاسی و امنیتی تعیین شده است و کشورهای همسایه برای ساختن یک افغانستان صلح‌آمیز، باثبات و مرفه همکاری خواهند کرد. تاکید می‌شود که بازسازی افغانستان از اهمیت اساسی برخوردار است. این امر نیازمند همه‌شمول بودن سیاست، حکومت معتدل، بهبود معیشت مردم و تعهد به حفاظت از حقوق گروه‌های قومی، زنان و کودکان است. این توقعات ملموس جامعه جهانی، مسیر افغانستان و نگرانی‌های مشترک را نشان می‌دهد و در راستای منافع مشترک کشورهای همسایه و جامعه بین‌المللی است.
این نشست، سازوکار واکنش به وضعیت در حال تحول افغانستان را تقویت کرد و برای هماهنگی بیشتر بین همسایگان و جامعه جهانی در مورد مسایل افغانستان مفید واقع شد.
قرار بود پس از آن، نشست منظم نمایندگان ویژه کشورهای همسایه افغانستان دایر شود و سه گروه کاری – در زمینه دیپلماسی سیاسی، اقتصاد بشردوستانه و امنیت و ثبات – ایجاد خواهد شد تا تضمین‌های نهادی برای تطبیق اقدامات اتخاذ شده در این نشست فراهم گردد.
انتظار می‌رود که همسایگان افغانستان به موضوع افغانستان اهمیت بیشتری داده و با هدف دستیابی به امنیت و ثبات درازمدت در منطقه، تلاش‌های هماهنگی انجام دهند و برای همسویی بهتر با میکانیزم‌های بین‌المللی مرتبط و هماهنگی با بزرگان تلاش کنند.
نتیجه نشست تونشی نشان می‌دهد که چین برای محیط امنیتی در مناطق غربی‌اش، اهمیت زیادی قایل است و از بازسازی افغانستان به شیوه‌ای مسئولانه حمایت می‌کند. برای مثال، این کشور از پیگیری افغانستان برای یافتن مسیر مستقل توسعه با تکیه بر توان خودش پشتیبانی می‌کند. امنیت و ثبات افغانستان به ثبات و شکوفایی مرزهای چین، گسترش ابتکار کمربند و جاده، همراه با پروژه‌های اتصال و ایجاد جامعه‌ای با آینده مشترک کمک خواهد کرد.
رییس جمهور شی جین پینگ خاطرنشان کرد که «یک افغانستان صلح‌آمیز، باثبات، در حال توسعه و مرفه آرزوی همه مردم افغانستان است. همچنین به نفع کشورهای منطقه و جامعه بین‌المللی است.» یک افغانستان فقیر به طور حتم به نفع همسایگان افغانستان نیست و معضل واقعی برای جهان به وجود خواهد آورد.
اگر نشست تونشی موفقیت‌آمیز باشد، می‌توان نتیجه گرفت که روندهای زیر در زمینه توسعه و همکاری منطقه‌ای چین در جانب غرب پدیدار خواهد شد:
• توجه بیشتر به عملیات و سرمایه‌گذاری در منطقه بزرگ خاورمیانه معطوف خواهد شد. از آنجایی که جهان در بحبوحه تغییرات بی‌سابقه قرار دارد، خاورمیانه از نظر جغرافیایی موقعیت بی‌نظیری دارد و از پوتانسیل توسعه برخوردار است. خاورمیانه در پروژه کمربند و جاده BRI چین و در تضمین امنیت تامین انرژی و امنیت منافع خارجی چین نقش مهمی دارد.
• چین به تقویت همکاری با کشورهای منطقه برای رسیدگی به عدم قطعیت‌های موجود در جهان، از جمله خطرات و چالش‌های امنیتی منطقه‌ای اهمیت بیشتری خواهد داد. چین همکاری با کشورهای منطقه بزرگ خاورمیانه را در زمینه‌های تجاری و اقتصادی، انرژی، زیرساخت‌ها و مبارزه با تروریزم تقویت خواهد کرد. امنیت خود را با امنیت منطقه یکپارچه خواهد ساخت.
• چین تلاش‌های خود را برای ایفای نقش هماهنگ‌کننده مرکزی، با تمرکز بر حل مسئله افغانستان و مقابله با نقاط حساس امنیتی در منطقه بزرگ‌تر آسیای میانه افزایش خواهد داد. در نشست چین-ایالات متحده-روسیه، پکن کانالی را برای ارتباط رودررو بین طالبان و ایالات متحده ایجاد کرد که گویای عزم و اراده سیاسی چین است.
