کارشناسان: نخست کشور آزاد شود، بعد مردم در مورد نوع نظام تصمیم بگیرند
شماری از سیاسیون و نمایندگان پیشین پارلمان افغانستان جریانی را به عنوان «مجمع فدرال خواهان افغانستان» ایجاد کردند که بر تغییر نظام سیاسی متمرکز است، ولی کارشناسان مسایل سیاسی به این باورند که تا کشور آزاد نشود، ایجاد طرح‌های سیاسی موثریت میدانی ندارد.
سرور دانش معاون پیشین نظام جمهوری روز گذشته (شنبه ۱۴ دلو) در مراسم اعلام موجودیت جریان موصوف، این مجمع را آغاز مبارزه فراگیر برای انسجام تمام فدرالیست‌ها جهت برقراری نظام فدرالی در افغانستان خواند و گفت که آرمان این مجمع تحقق نظام فدرال در افغانستان است. او درباره منشور این مجمع گفت که این جریان خواهان تغییر بنیادین در قدرت است.
با این همه اما، شماری از آگاهان مسایل سیاسی در پیوند به ایجاد این مجمع می‌گویند در گام نخست باید افغانستان آزاد شود و بعد از آن با رجوع به مردم روی نوعیت نظام سیاسی تصمیم گرفته شود.
ویس ناصری کارشناس مسائل سیاسی در صحبت به خبرگزاری دید، گفت: کسانی که امروز از خارج کشور نظام فدرالی را برای افغانستان مطرح‌کرده است که در راس این حرکت آقای سرور دانش معاون دوم ریاست جمهوری دولت پیشین قرار دارد مخالف نظام فدرالی در افغانستان بود و یک بار به صورت جدی گفته بود که نظام فدرالی در افغانستان پاسخ‌گو نیست باید نظام سیاسی افغانستان ریاستی باشد ولی امروز مصروفیت سیاسی شان ایجاب کرده است که از نظام فدرالی برای کشور حمایت‌کند.
آقای ناصری افزود که ایجاد کردن نظام فدرالی برای افغانستان از خارج‌کار آسان نیست. اول باید افغانستان آزاد و دارای یک نظام و حاکمیت ملی شود و مردم افغانستان صاحب خانه، صاحب صلاحیت و تصمیم‌گیری شوند بعد از آن هر نظامی را که اکثریت مردم تایید کردند همان نظام، نظام افغانستان باشد.
به باور او، سیاسیونی که در خارج از کشور مجمع فدرال خواهان افغانستان را ایجاد کردند باید در نخست افغانستان را آزاد می‌کردند و برای ایجاد یک اتحاد ملی برای آزادی کشور تلاش می‌کردند و بعد از آن می‌توانستند روی ایجاد نظام سیاسی به مردم مراجعه کنند.
از سویی هم، ولی فروزان آگاه مسایل سیاسی به خبرگزاری دید گفت که نظام فدرالی بهترین نوع نظام است ولی متاسفانه در افغانستان جواب نمی‌دهد؛ زیرا در افغانستان از دموکراسی استفاده سوء شده است.
آقای فروزان افزود، نظام فدرالیی که آقای دانش و تیم شان مطرح کرده در تئوری بهترین نظام است و مزایای زیادی دارد و می‌تواند در هر کشور پاسخ بدهد ولی در افغانستان مردم آماد‌گی پذیرفتن چنین نظام خوب را ندارند.
وی افزود که در افغانستان نظام پارلمانی می‌تواند تا جایی پاسخ‌گو باشد، ولی نسبت به نظام پارلمانی نظام فدرالی بهتر است. در افغانستان بستر برای نظام فدرالی آماده نیست.
با این حال، غیر متمرکز سازی نوع نظام سیاسی در اشکال مختلف مثل نیمه ریاستی، پارلمانی، صدارتی و فدرالی از دست کم دو دهه به این طرف در سپهر سیاسی افغانستان مطرح بوده است.
