بی‌اعتمادی بزرگترین چالش روند صلح است
محمودی: متاسفانه نه در افغانستان و نه در سطح منطقه، اجماعی برای صلح افغانستان به وجود نیامده است. دیده می‌شود که کشورهای منطقه همچنان در پی تامین منافع خویشاند. کشوری به نام افغانستان دیگر آن اهمیت گذشته را برای کشورهای منطقه ندارد. روی همین علت امریکا برای رسیدن به توافق با طالبان عجله دارد و خواهان خروج آبرومندانه است.
گفت‌وگو با سید علی‌رضا محمودی رییس « توافق ملی و تغییر»
گفت‌وگو از اختر سهیل
به ادامه گفت‌وگو و مصاحبه با شخصیت‌های سیاسی، فرهنگی و ملی کشور، این بار خبرگزاری دید با سید علی‌رضا محمودی از شخصیت‌های سیاسی کشور مصاحبه‌ای در خصوص روند صلح و گفت‌وگو میان طرف‌های سیاسی افغانستان که این روزها به صورت بی‌سابقه‌ای داغ است، گفت‌وگو کرده است.
خبرگزاری دید: اخیراً نشست قطر به دلایلی لغو شد و حالا پرسش پیش آمده این است که چرا مذاکرات بینالافغانی سر نمیگیرد؟
محمودی: اینکه چرا مذاکرات بینالافغانی در روند صلح سر نمیگیرد مشکل افغانستان نیست. گروه طالبان بارها اعلام کرده است که حکومت افغانستان مورد حمایت دولت امریکا است و روی همین علت، این گروه حاضر نمیشود که با حکومت یا نمایندگان آن گفت‌وگو نماید. تاکنون شش دور از مذاکرات بین نمایندگان امریکا و گروه طالبان برگزار شده است و میتوان گفت که تمامی این مذاکرات چنانچه هردوطرف تاکید کرده‌اند رسیدن به یک توافق و سپس مذاکره با طرف حکومت بوده است.
خبرگزاری دید: به باور شما دولت امریکا در روند صلح افغانستان بیشتر به دنبال چیست؟
محمودی: دولت امریکا در روند گفتوگوهای صلح به دنبال منافع خویش است. چنانچه زلمی خلیلزاد نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان تاکید کرده است که او از دولت امریکا نمایندگی میکند و به دنبال تامین منافع این کشور است. لازم است که نسبت به نیت و صداقت امریکا در پروسه صلح نگران باشیم. زیرا آن‌ها در پی حفظ منافع خود هستند.
خبرگزاری دید: سیاست کشورهای منطقه چقدر روی پروسه صلح افغانستان میتواند تاثیر بگذارد؟
محمودی: جنگ جاری افغانستان که خیلی طول کشید، ابعاد گسترده و پیچیده دارد. بدون شک سیاستها و اوضاع منطقه روی پروسه صلح تاثیر فراوان دارد. برخی از کشورها در جنگ افغانستان منافع خودشان را دارند و رقابت نیز هست. کشورهای منطقه در پروسه صلح در جست‌وجوی منافع خود شان هستند، تا پایان جنگ در کشور.
خبرگزاری دید: آقای محمودی وقتی کشورهای منطقه در پروسه صلح افغانستان منافع خودشان را سبکوسنگین میکنند، حکومت افغانستان چه کاری باید انجام دهد؟
محمودی: در چنین اوضاع که بسیار نگران کننده است و روند صلح را تهدید میکند، رهبری حکومت وحدت ملی باید بیشتر حضور فعال داشته باشد و روی پروسه صلح مسلط باشد. امریکا در روند گفتوگوهای صلح یک جانبه پیش نرود و با کابل بیشتر هماهنگ باشد.
خبرگزاری دید: بسیار خوب آقای محمودی! آیا گروه طالبان به نسبت گذشته در حوزه جنگ قوت گرفته؟
محمودی: بلی گروه طالبان به نسبت گذشته در میدان جنگ از روحیه بیشتری برخوردارند و خیلی هم به مراکز شهرها نزدیک شدهاند. قوت این گروه در میدان جنگ سبب گردیده که در روند گفتوگوهای صلح با امریکاییها بیشتر چانهزنی نمایند. جریانهای سیاسی خواسته یا نخواسته به این گروه مشروعیت سیاسی دادهاند. طالب کنونی طالبی نیست که مورد تحریم جهانی قرار داشت. حال ما شاهد هستیم که رهبران ارشد گروه طالبان از لیست سیاه سازمان ملل متحد خارج شدهاند.
خبرگزاری دید:جریانهای سیاسی به طور مشخص محمد اشرف غنی رییس جمهور کشور را متهم میسازند که در پروسه صلح تکروی دارد، از دید شما واقعاً چنین است؟
محمودی: بدون شک که چنین است. رییس جمهور غنی در روند گفتوگوهای صلح نیز تکروی دارد و این موضوع پیامدهای بسیار خطرناکی برای کشور خواهد داشت. رییس جمهور غنی نتواسته یا نخواسته برای صلح یک اجماع شکل دهد. پروسه صلح یک بحث ملی است و نیاز خواهد بود که رهبری حکومت با تمام جناح‌های داخلی به توافق برسد تا با گروه طالبان با قوت بیشتر داخل گفتوگوهای صلح شود.
خبرگزاری دید: رهبری حکومت با جریانهای سیاسی در پروسه صلح سخت اختلاف نظر دارد، آیا طالبان از چنین وضعیتی به سود خود شان استفاده نمیکنند؟
محمودی: بلی چنانچه بارها روی شکل‌گیری یک اجماع داخلی در افغانستان تاکید کردهام، گروه طالبان از اختلاف نظر حکومت با جریانهای سیاسی بهره برداری مینمایند. لغو نشست قطر روشن ساخت که طالبان میتواند به راحتی از نبود یک اجماع برای صلح در افغانستان استفاده نماید. در فهرست هیئت مذاکره کننده حکومت برای نشست دوحه هویدا شد که رهبری حکومت خواسته چهرههای مورد نظرش را شامل این فهرست نماید. گفتوگوهای صلح یک پروسه ملی است و بهتر خواهد بود که حکومت در دل این پروسه ملی منافع سیاسی و انتخاباتی خویش را جست‌وجو نکند.
خبرگزاری دید: اگر روند گفتوگوهای صلح به نتیجه نرسد چطور خواهد شد؟
محمودی: در صورتی که پروسه صلح و تلاشهای جاری منجر به تامین صلح نشود و این پروسه ناکام شود، جنگ بیشتر از گذشته خونینتر خواهد شد.
خبرگزاری دید: آقای محمودی، چرا این قدر روی شکل‌گیری اجماع ملی در پروسه صلح تاکید می‌شود، شکل‌گیری اجماع چقدر میتواند پروسه صلح را کمک نماید؟
محمودی: اجماع صلح در افغانستان یک ضرورت اساسی است. زمانی که این اجماع شکل بگیرد تمام نیروهای سیاسی با رهبری حکومت و دولت زیر یک سقف واحد جمع میشوند و رایزنی میکنند که چطور پروسه صلح را مدیریت نمایند. وقتی این اجماع شکل نگیرد، تنشها میان حکومت و جریانهای سیاسی بیشتر می‌شود و منافع ملی کشور را تهدید خواهد کرد. حکومت افغانستان به شمول تمام طرف‌ها، بایستی در پروسه صلح یک مشت واحد و محکم باشند.
خبرگزاری دید: رییس جمهور غنی بارها گفته برای تامین صلح و ختم جنگ، اجماع داخلی و جهانی شکل گرفته است، واقعاً همین طور است؟
محمودی: متاسفانه نه در افغانستان و نه در سطح منطقه، اجماعی برای صلح افغانستان به وجود نیامده است. دیده می‌شود که کشورهای منطقه همچنان در پی تامین منافع خویشاند. کشوری به نام افغانستان دیگر آن اهمیت گذشته را برای کشورهای منطقه ندارد. روی همین علت امریکا برای رسیدن به توافق با طالبان عجله دارد و خواهان خروج آبرومدانه است.
خبرگزاری دید: زلمی خلیلزاد در روند صلح افغانستان از دولت امریکا نمایندگی میکند، آیا او تا این جای کار در این ماموریت موفق بوده است؟
محمودی: پس از لغو نشست قطر معلوم شد که زلمی خلیلزاد نتوانسته است آن طور که دولت تحت رهبری دونالد ترامپ میخواسته در پروسه صلح پیش برود. دولت امریکا به رهبری آقای ترامپ از ادامه جنگ افغانستان خسته است و هزینه این جنگ روی شانه امریکا سنگینی مینماید. اگر اوضاع همین طور پیش برود، ممکن است که ماموریت آقای خلیلزاد در پروسه صلح تضعیف شود.
خبرگزاری دید:در متن گفتوگوهای صلح در مورد پایان دوره کاری حکومت وحدت ملی نیز بحث می‌شود. جریانهای سیاسی و بسیاری از دستههای انتخاباتی میگویند که پس از اول جوزا، موعد حقوقی و قانونی حکومت به پایان میرسد و پس از اول جوزا کار حکومت کنونی مشروعیت ندارد. اگر حکومت کنونی پس از اول جوزا، نتواند به کار خود ادامه دهد، سرنوشت گفتوگوهای صلح چطور خواهد شد؟
محمودی: به تازگی یکی از سخنگویان ریاست جمهوری گفته بود که حکومت کنونی تا شش ماه دیگر به کار خود ادامه میدهد و دادگاه عالی نیز تفسیری از قانون ارائه داد که مطابق آن ادامه کار حکومت پس از اول جوزا تضمین شده است. در واقع اگر چنین نشود، بدیل مناسب و آلترناتیف جامع از سوی مخالفان سیاسی ادامه کار حکومت وجود ندارد و خطر آن نیز هست که در صورت عدم ادامه کار حکومت کنونی، شیرازه حکومت داری در کشور از بین برود. این اتفاق در حکومتهای پیشین نیز واقع شده است و در پس از حکومت طالبان پدیده تازه نیست. حامد کرزی نیز در زمان خودش بیش از موعد معینه به حکومت ادامه داد.
خبرگزاری دید: روشن است که جریانهای سیاسی هیچ گونه اعتماد وباور به سخنان و عملکرد آقای غنی ندارند، به گمان شما مردم هم نسبت به آقای رییس جمهور بی اعتماده شدهاند؟
محمودی: دقیقاً که چنین است. جدا از نیروهای سیاسی، مردم هم از این بی‌اعتمادی رنج میبرند و در قبال عملکرد رییس جمهور بی‌اعتماد شدهاند. اگر این بیاعتمادیهای موجود پایان نیابد، مشخص می‌شود که حکومت ظرفیت رهبری پروسه صلح را ندارد.
خبرگزاری دید: برخیها میگویند میان حکومت افغانستان و دولت امریکا در پروسه صلح هماهنگی وجود ندارد، آیا شما هم چنین فکر میکنید؟
محمودی: امریکاییها برای رسیدن به توافق با گروه طالبان فراوان عجله دارند و برعکس حکومت افغانستان که خیلی کند قدم بر میدارد. این موضوع حداقل نشان میدهد که کابل و واشنگتن در پروسه صلح روی آجندای متفاوت یا شاید متضاد کار میکنند.
خبرگزاری دید: همزمان با بحث صلح، موضوع برگزاری انتخابات ریاست جمهوری نیز مطرح می‌شود. آیا انتخابات ریاست جمهوری در زمان تعریف شده آن برگزار خواهد شد؟
محمودی: آمادگیها برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری گرفته شده است. تیم انتخاباتی « دولت ساز» به رهبری رییس جمهور غنی، دیده می‌شود که بیشتر از دیگر دستههای انتخاباتی سرگرم جمعوجور شدن است. با آنکه امریکاییها بارها روی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری تاکید کرده، اما با این همه نمیتوان در ارتباط به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ششم ماه میزان حرف روشن و قاطعی گفت.
خبرگزاری دید: در ارتباط به برگزاری لویه جرگه مشورتی صلح نظرتان چیست. به رغم تحریمهای سیاسی، این جرگه برگزار خواهد شد؟
محمودی: در خصوص برگزاری لویه جرگه مشورتی صلح پرسش زیاد وجود دارد. آجندا و اهداف برگزاری لویه جرگه مشورتی صلح مشخص نیست. گفته می‌شود که رهبری حکومت به این جرگه نگاه ابزاری و کمپاینی دارد. در صورتی که به این پرسشها توجه لازم نشود، درست نخواهد بود که این جرگه برگزار شود. اما جرگه مشورتی صلح به هرصورت برگزار می‌شود و طرف‌های سیاسی نیز باید در آن اشتراک کرده و نظرات شان را مطرح کنند.
پایان
