یک سالگی سقوط کابل؛ آیا بازگشت طا-لبان به نفع پاکستان بوده است؟

در پاکستان اعتقاد بر این بود که در حکومت تحت حمایت ایالات متحده در افغانستان، منافع امنیتی پاکستان بیشترین آسیب را می‌بیند

ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
یک دیپلمات مستقر در اسلام‌آباد چند روز پس از حمله طا-لبان افغان به کابل، حتی قبل از اینکه آخرین سرباز خارجی افغانستان را ترک کند، گفت: «باید اعتراف کنم که پاکستان از ما در افغانستان پیشی گرفته است». این سوالی بود که دیپلمات مذکور در بحث مان از من پرسید: «بخش اول نبرد را بردی، اما آیا می‌توانی آن را در درازمدت حفظ کنی؟» بدبینی او از این واقعیت ناشی شد که بازگشت طا-لبان افغانستان ممکن واقعاً پاکستان را آزار دهد.
امروز یک سال از بازگشت طا-لبان افغان به قدرت می‌گذرد. بازگشت آن‌ها از بسیاری جهات قابل توجه بود زیرا مجموعه‌ای از ارزیابی‌های اطلاعاتی ایالات متحده را به چالش کشید. در پاکستان اعتقاد بر این بود که در حکومت تحت حمایت ایالات متحده در افغانستان، منافع امنیتی پاکستان بیشترین آسیب را می‌بیند. مقامات اغلب به ارتباط بین سازمان‌های اطلاعاتی هند و دستگاه امنیتی افغانستان برای تضعیف امنیت پاکستان و منافع آن اشاره می‌کنند. توصیف گروه‌هایی مانند تحریک طا-لبان پاکستانی TTP و وابسته‌های آن به عنوان نمایندگان هند، یک سیاست ملی بود.
بازگشت طا-لبان افغانستان در حالی جشن گرفته شد که مردم و سیاست‌گذاران را به این باور رساند که حاکمان جدید افغانستان پناه‌گاه‌های امنی را برای دشمنان ما فراهم نخواهند کرد. در ازای کسب مشروعیت بین‌المللی، طا-لبان افغانستان از تحریک طا-لبان پاکستان و دیگر گروه‌های تروریستی نظارت می‌کند. صلح در افغانستان پتانسیل ارتباطات تجاری و انرژی با کشورهای آسیای مرکزی و فراتر از آن از طریق افغانستان را باز خواهد کرد. پاکستان که در منطقه متخاصم زندگی می‌کند، خوشحال خواهد شد که حداقل مرزهای غربی آن امن است و یک دولت دوست در آنجا دارد.
آیا واقعاً اوضاع به همان شکلی پیش رفته که پاکستان امیدوار بود؟ نگرانی اصلی پاکستان حضور تحریک طا-لبان پاکستان و گروه‌های وابسته به آن بود. پس از عملیات نظامی در مناطق قبیله‌ای سابق، تحریک طا-لبان پاکستان در آن سوی مرز پناه گرفت. در حالی که زیرساخت‌های آن‌ها به طور کامل در پاکستان حذف شده بود، این گروه تروریستی در سراسر مرز مستقر شد و به مشکل دایمی این کشور تبدیل شد. پس از تسلط طا-لبان، پاکستان وقت تلف نکرد و فهرستی از تحت تعقیب‌ترین تروریست‌های تحریک طا-لبان پاکستان را تحویل داد. پاکستان مطمئن بود که طا-لبان افغانستان برای رسیدگی به نگرانی‌های آن‌ها از هیچ کوششی دریغ نمی‌کنند. اما بازگشت طا-لبان افغانستان، تحریک طا-لبان پاکستان را بیشتر جسور کرد. برخی تروریست‌های تحریک طا-لبان پاکستان از جمله فرماندهان ارشد آن‌ها که توسط دولت سابق افغانستان در زندان بودند از سوی طا-لبان آزاد شدند. افزایش ناگهانی در تعداد حملات تروریستی تحریک طا-لبان پاکستانی TTP وجود داشت. حدود ۱۲۰ مقام امنیتی پاکستان از اگست ۲۰۲۱ تا اپریل ۲۰۲۲ جان خود را از دست دادند، تا این‌که تحریک طا-لبان پاکستان در نهایت پس از یک سری ملاقات با مقامات پاکستانی با آتش‌بس موافقت کرد.
وقتی حملات تروریستی برون‌مرزی متوقف نشد، پاکستان مجبور شد در ماه اپریل حملات هوایی را با هدف قرار دادن مخفیگاه‌های تحریک طا-لبان پاکستان در سراسر مرز انجام دهد. علاوه بر آن، پاکستان برای اولین بار با صدور بیانیه‌ای قوی گفت که خاک افغانستان همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کشور از طا-لبان افغانستان خواست تا علیه همه این عناصر اقدام جدی انجام دهند. این اولین نشانه‌هایی بود که نشان می‌داد صبر پاکستان در برابر طا-لبان افغانستان رو به پایان است. حملات هوایی همراه با یک هشدار، طا-لبان افغانستان را وادار کرد که تحریک طا-لبان پاکستان را برای مذاکره با پاکستان متقاعد کند. اما این گفت‌وگوها هنوز نتیجه ملموسی به جز آتش‌بس نداشته است. اگرچه طا-لبان افغانستان مشتاق به دنبال یک توافق صلح هستند، اما از نفوذ کامل خود بر تحریک طا-لبان پاکستان استفاده نمی‌کنند. بنابراین، تحریک طا-لبان پاکستانیTTP از درخواست خود برای لغو ادغام FATA کوتاه نمی‌آید. این تحولات به وضوح نشان می‌دهد که بازگشت طا-لبان افغانستان تاکنون به نفع پاکستان نبوده است!