خبرگزاری دید: ایران و افغانستان سوای از تمام مشکلات و چالش‌ها، چنان ریشه‌های عمیق مشترک دارند که حتی در صورت بازگشت تمام مهاجرین افغانستانی از ایران، باز هم پیوندشان ناگسستنی است. از سویی هم زندگی مهاجرین افغانستانی در ایران در چهار دهه گذشته پیوندهای اجتماعی تازه‌ای همچون ازدواج‌ها بین اتباع دو کشور را سبب شده است.
بحث مهاجرین افغانستانی در ایران این روزها به سوژه داغ رسانه‌های این کشور و شبکه‌های مجازی تبدیل شده است.
مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران، چند روز پیش به رسانه‌های این کشور گفت: شورای امنیت‌ملی ایران سه بار نشست‌هایی را در مورد مهاجرین افغانستانی در ایران برگزار کرده و قرار شده است افغانستانی‌های فاقد مدرکف ایران را ترک نمایند.
رئیس جمهور ایران در عین حال تاکید نمود؛ دو ملت ایران و افغانستان با هم برادرند اما رعایت چارچوب قانونی بین دو کشور بسیار مهم است.
آقای پزشکیان در جریان کمپاین انتخاباتی‌اش نیز بر مسدود نمودن مرز مشترک ایران و افغانستان تاکید کرده بود.
از سویی هم، طرحی با عنوان “اصلاح قانون مربوط به ورود و اقامت اتباع خارجه” به مجلس شورای اسلامی ایران ارائه شده است که براساس آن جمعیت مهاجران در ایران باید سالانه (۱۰ فیصد) کاهش یابد، مهاجرین افغانستان بدون مدرک که ایران از اصلاح اتباع خارجی در مورد آنان استفاده می‌کند می‌بایست طی یک ماه به افغانستان برگردند و ظرف سه ماه کل جمعیت اتباع مهاجر در شهرها و قریه جات ایران نباید از (۳ فیصد) کل جمعیت ساکن و شاغل در آنجا بیشتر باشد.
به هر صورت نگاهی تحلیلی به مساله مهاجرین افغانستانی در ایران نشان می‌دهد با ورود سیل عظیم افغانستانی های فراری از جنگ و خشونت و ترس از تسلط دوباره طا-لبان بر افغانستان به ایران، بدون شک چالش‌های کلانی برای نه تنها جامعه میزبان که برای حکومت میزبان به وجود آمد و برنامه‌های حکومتی که اخیرا در مورد مهاجرین افغانستانی شنیده می‌شود به نوعی در پاسخ به خواست کتله بزرگی از شهروندان ایران است.
نکته قابل تامل اما این است که برخی اظهار نظرها از سوی برخی شهروندان ایران و مسئولین در ارتباط با برنامه‌های روی دست گرفته شده از نگاه حسن همجواری و مشترکات متعدد فرهنگی، دینی و مذهبی و حتی اکنون پس از چهاردهه اجتماعی مناسب نمی باشد.
محتویات شبکه‌های مجازی در ارتباط با مهاجرین افغانستانی در ایران و برنامه‌های حکومتی در این کشور نسبت به این موضوع در فضای مجازی تا حد یک عملیات روانی پیش رفته است و مهاجرین افغانستانی که ایران را ام القرای جهان اسلام می‌دانند اکنون پیشاپیش از نظر امنیت روانی، آسیب روحی دیده اند.
ایران و افغانستان سوای از تمام مشکلات و پالش ها، چنان ریشه‌های عمیق مشترک دارند که حتی در صورت بازگشت تمام مهاجرین افغانستانی از ایران، باز هم پیوندشان ناگسستنی است. از سویی هم زندگی مهاجرین افغانستانی در ایران در چهار دهه گذشته پیوندهای اجتماعی تازه‌ای همچون ازدواج‌ها بین اتباع دو کشور را سبب شده است.
از سویی نیز تطبیق طرح مجلس شورای اسلامی ایران در مورد اخراج مهاجرین افغانستانی از ایران با سوالات بسیاری روبروست. اینکه طرحی در مجلس تصویب شود اما نحوه اجرای آن مشخص نباشد نگران کننده است: این مساله به عنوان پاشنه آشیل طرح مذکور می تواند به برخی رفتارهای سختگیرانه شخصی در مورد مهاجرین افغانستانی در ایران منجر شده بیش از پیش روابط نیک دو ملت افغانستان و ایران را تیره تحت تأثیر قرار دهد و از میان دشمنان مشترک دو ملت در پی سوء استفاده جویی از شکاف بین دو ملت بر آیند.
دستگاه‌های مجری طرح تصویب شده با استفاده از چه معیار و فرمولی قرار است سالانه ده درصد جمعیت مهاجرین افغانستانی در ایران را به گونه‌ای کاهش دهند که مسائل حقوق بشری اتفاق نیفتد. این راهکار باید طوری باشد که بین دو ملت ایران و افغانستان جدایی نیندازد.
در واکنش منطقی به اخراج فوری مهاجرین افغانستانی از ایران باید گفت که مردم افغانستان و ایران نوعی وابستگی عمیق دینی و مذهبی با یکدیگر دارند و در مواقع ضروری به یاری هم شتافته اند. ورود افغانستانی‌ها به ایران طی چند دهه اخیر به آن اندازه که برخی مغرضین دو ملت می‌گویند منشأ بدی نبوده است: بر اساس آمار و مستندات موجود مهاجرین افغانستانی در طول سال‌های اخیر همواره به کمک مردم ایران شتافته‌اند. در دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، مهاجرین افغانستانی در جبهات جنگ در کنار برادران ایرانی خود جنگیدند و براساس آمار تایید نشده نزدیک به چندین هزار نفر شهید و معلول دادند.
از سویی هم پس از جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و اصار مخرب به جا مانده از یک جنگ تحمیلی به ایران ، مهاجرین افغانستانی در ایران در آبادانی این کشور نقش مهمی را بازی کردند. برعکس اظهارات مسئولین ایرانی که مهاجرین افغانستانی را مشکل کلان بیکاری در ایران معرفی می‌کنند افغانستانی‌ها در مشاغلی در ایران کار می‌کنند که کمتر نیروی کار انسانی حاضر به انجام آنست.
به هر صورت با در نظرداشت اوضاع میدانی کنونی باید گفت؛ دو ملت مسلمان ایران و افغانستان، با توسل و به استناد به قرآن کریم مصداق آیه: اشداء علی الکفار و رحماء بینهم” چون گذشته کنار یکدیگر باشند بهتر می توانند با دشمن مشترک‌شان مبارزه کنند.
سلیمان صابر- خبرگزاری دید
