۲۹ میزان؛ روز ملی زبان اوزبیکی
خبرگزاری دید: بیست و نهم میزان در دوره جمهوریت، به‌عنوان روز ملی زبان اوزبیکی درج تقویم کشوری شد. زبان اوزبیکی یکی از زبان‌های غنامند است که در رده بیست‌وهفتم زبان‌های دنیا قرار دارد. در حال حاضر، در حدود نزدیک به ۶۰ میلیون متکلم زبان اوزبیکی در جهان وجود دارد.
زمانیکه که بحث درباره زبان اوزبیکی مطرح می‌شود، اسم‌هایی چون ابوریحان البیرونی، مولانا عبدالرحمن جامی، ظهیرالدین محمد بابر، امیرعلی‌شیر نوایی، کمال‌الدین بهزاد و ده‌ها چهره شاخص و درخشان دیگر که کارنامه‌های ارزشمند و پرباری را در حوزه زبان و فرهنگ اوزبیکی دارند، در برابر دیدگان ما ظاهر می‌شوند.
افغانستان کشوری دارای تنوع فرهنگی، قومی و زبانی است و در واقع، هر زبان و فرهنگی به‌قول شفیعی کدکنی یک وطن است. در این مفهوم، وطن بیش از هرچیزی، یک هویت ساختارمند است؛ هویتی که شاید مهم‌ترین شاخصه‌اش زبان است و زبان برخاسته از یک زیربنای محکم و گسترده از تجربیات فرهنگی-تاریخی است. از این‌رو، زبان شیرین اوزبیکی از جمله زبان‌های مهم بومی مردم افغانستان با گذشته‌ای پربار تاریخی و فرهنگی است که برای من در حکم وطن معنا دارد.
با مراجعه به تاریخ زبان اوزبیکی، با گنجینه‌ی عظیم و کم‌نظیری از فعالیت‌های ادبی از طریق این زبان پویا در این حوزه تمدنی، به دو صورت شفاهی و مکتوب، روبه‌رو هستیم. این اثرهای ارزشمند ما را با اندیشه، ذوق، دانش و برداشت‌های نیاکان‌مان از زندگی، آشنا می‌کند و تاریخ این مرز و بوم را بی‌واسطه و بی‌دریغ در اختیار ما می‌گذارد.
این در حالیست که پس از بازگشت طالبان به قدرت، تلاش برای باروری زبان اوزبیکی در کشور، نه تنها که کم شده، بلکه این زبان از نظر نیز افتاده است. در سایه‌ی همین تغییر، نشر خبرها به زبان اوزبیکی از رادیو تلویزیون ملی، متوقف شده است.
حسیب کریمی، مدیر بخش اوزبیکی رادیو تلویزیون ملی افغانستان می‌گوید: قبلا ما هر شب نزدیک به ۲۰ دقیقه خبرهای اوزبیکی در تلویزیون ملی داشتیم، اما رهبری، وقتش را گرفت و فعلا متوقف است.
برای رشد و پویایی بیش‌تر زبان اوزبیکی، نیاز است که زمینه‌ی آموزش کودکان به زبان اوزبیکی در مناطقی که بیش‌تر باشندگان آن اوزبیک هستند، مهیا شود و در گام بعدی، آفرینش اثر در بخش‌های مختلف علوم انسانی و طبیعی به زبان اوزبیکی است که می‌تواند، بستری را برای رشد بیش‌تر این زبان در افغانستان فراهم کند.
