رژه مقامات خارجی درکابل؛ هجوم برای توافق، چگونه؟

نویسنده: سید‌باقر واعظی – خبرگزاری دید

خبرگزاری دید: می‌طلبد که دولت‌های خواهان تعامل با حکومت سرپرست قبل از هر گونه تفاهم بلند مدت سیاسی و اقتصادی با اداره کابل بر تشکیل حکومت فراگیر در افغانستان تأکید نمایند زیرا وجود یک نظام سیاسی مشروع می تواند متضمن عملی شدن توافقات بلند مدت میان کشورها در تمامی عرصه‌ها باشد مگر اینکه در این آمدها و رفت‌ها صرف منافع یکجانبه چون سوء استفاده از منابع طبیعی افغانستان در دستور کار این کشورها باشد.

حضور پررنگ نمایندگان دیپلماتیک روسیه و چین در کابل بیانگر اهمیّت افغانستان در شکل‌گیری رویکردهای منطقه‌یی و جهانی و همچنین جایگاه جئوپولوتیکی افغانستان است. پس از خروج فضاحت‌بار آمریکا از افغانستان و همچنین تحول و تغییر در جبهه‌های تقابل قدرت‌ها در جهان، کنون یکبار دیگر عمق جایگاه افغانستان در تعیین میدان‌های رقابتی میان کشورهای منطقه و غرب نمایان شده است.

افغانستان در طی دهه‌های اخیر، طعم تلخ حضور قدرت‌های بیشماری را در خود دیده است کما اینکه غرب و شرق از حضور در افغانستان با رویکرد اشغالگرانه خاطره خوبی را با خود ندارند.

در چنین حالتی چگونگی حضور مجدد قدرت‌های یک سوی معامله جهانی در افغانستان با آنکه از اهمیّت به سزای خود برخوردار است اما درخلای یک حکومت مرکزی که فاقد مشروعیت داخلی و خارجی است می‌تواند تبعات ناگواری را برای مردم افغانستان بدنبال داشته باشد.

پس از بازگشت دوباره طالبان به قدرت، چین و روسیه جزء اولین کشورهای منطقه‌یی بودند که تلاش خود را برای تعامل با گروه حاکم شدت بخشیدند. گرچه در این میان کشورهای دیگر منطقه نیز با رویکرد مداراگرایانه خود به نحوی بدنبال تأمین روابط سیاسی و اقتصادی با حکومت سرپرست افغانستان قدم برداشتند.

در این شکی نیست که توافق میان کشورها بر اساس تأمین منافع سیاسی، امنیتی و اقتصادی است. همانطور که در رویکرد دو کشور روسیه و چین با حکومت نوپا و فاقد مشروعیت کابل مشهود است. چین برای رقابت با رقیب بزرگ اقتصادی خود در جهان (آمریکا) بدنبال دست یابی به منابع بزرگ اقتصادی در جهان است و از طرفی تلاش می‌کند کریدورهای تجاری و تزانزیتی مهم منطقه و جهان را در اختیار بگیرد از سویی اداره حاکم در تلاش است تا با شگرد توافقات اقتصادی، روند مشروعیت طلبی خود را تسهیل نماید.

از سویی؛ مقامات روسیه در آخرین اظهارات خود اعلام کرده‌اند که حذف نام طالبان از لیست گروه‌های تروریستی مسکو در مراحل نهایی است. این نیز برای اداره حاکم کابل دستاورد بزرگی است اما اینکه حکومت سرپرست در قبال این پیش روی‌ها چه تعهداتی را باید عملی نماید نیز حائز اهمیت است.

در این شکی نیست که موضوع تأمین امنیت منطقه‌یی و محو گروه های افراطی در افغانستان برای کشورهای ذیدخل از اهمیت بسزایی برخوردار است . مهمی که همواره بر آن تأکید شده است اما شاخصه‌های دست‌یابی به این هدف نیز می‌باید در دستور کار همکاری‌های کشورهای منطقه در تعامل با اداره حاکم کابل نیز مورد توجه قرار گیرد.

در این میان نقش جمهوری اسلامی ایران به عنوان تنها کشوری که همواره بر تشکیل حکومت فراگیر با مشارکت تمامی جناح‌های سیاسی و آحاد مردم افغانستان تأکید ورزیده است می تواند خط مشی سیاسی مطلوبی در تعامل با حکومت سرپرست برای دیگر کشورها باشد.

تهران از بدو حاکمیت مجدد حکومت طالبان با تأکید بر تشکیل یک نظام سیاسی فراگیر و مورد تأیید مردم افغانستان، تلاش نموده تا بحران های متفاوت دامن‌گیر کشور را شناسایی و در برطرف نمودن چالش‌های پیش‌روی حکومت سرپرست نقش سازنده خود را مطابق با خواست جمعی شهروندان و حفظ منافع ملی افغانستان داشته باشد.

با این تفاصیل گرچه حضور برخی کشورهای منطقه‌یی چون چین و روسیه در انجام توافقات امنیتی و اقتصادی با حکومت سرپرست حائز اهمیّت است اما این حضور یکجانبه سیاسی میان مسکو و پکن با حکومت سرپرست نمی تواند تداعی کننده یک نظم سیاسی و اقتصادی خارجی دوامدار برای افغانستان باشد زیرا تا کنون فکت‌های اساسی تشکیل یک حکومت همه شمول مشروع در کشور با مشارکت تمامی جناح‌های سیاسی و همچنین خواست شهروندان کشور لحاظ نشده است.

بنابراین می‌طلبد که دولت‌های خواهان تعامل با حکومت سرپرست قبل از هر گونه تفاهم بلند مدت سیاسی و اقتصادی با اداره کابل بر تشکیل حکومت فراگیر در افغانستان تأکید نمایند زیرا وجود یک نظام سیاسی مشروع می‌تواند متضمن عملی شدن توافقات بلند مدت میان کشورها باشد مگر اینکه در این آمدها و رفت‌ها صرف منافع یکجانبه چون سوء استفاده از منابع طبیعی افغانستان در دستور کار این کشورها باشد.

از طرفی حکومت سرپرست می‌باید قبل از هر گونه توافق بلندمدت‌ سیاسی و اقتصادی با دول‌های دیگر در یک روند دموکراتیک و با نظرخواهی جمعی از مردم افغانستان ماهیّت مشروعیت‌خواهی داخلی خود را دنبال کند زیرا بدون حمایت شهروندان کشور، چالش‌های دولت‌های پیشین، دامن‌گیر اداره فعلی حاکم بر کابل هم خواهد شد.