چگونه با آبیاری زمستانه درختان خود را در برابر سرما محافظت نماییم؟
اگرچه درختان در طول زمستان خفته‌اند، اما در برابر سرمای زمستان و خشکی مصون نیستند. این درحالی است که درختان استرس و تنش‌های هوای سرد زمستانی را درک و تجربه می‌کنند، اگرچه ممکن است آنرا نشان ندهند. استفاده از آبیاری در زمستان برای محافظت از سرما یکی از کاراترین روش‌هاست. بیشترین آسیب در زمستان معمولا به خاطر کمبود آب حاصل می‌شود.
قرار گرفتن ریشه‌ها در زمستان و آب و هوای خشک توان ایجاد مشکلات اساسی برای درختان را داراست. دوره‌های طولانی و خشک و بدون آب میتواند به ریشه گیاهان آسیب برساند و درختان را از بین ببرد. اگرچه ممکن است درختان در فصل بهار طبیعی به نظر بیایند، اما درختانی که در زمستان آسیب دیده و ضعیف شده‌اند، معمولا در فصل تابستان از بین می‌روند. آبیاری زمستانه برای محافظت درختان از سرما بسیار مفید است، آب هم برای درختان و هم برای خاک نقش عایق را بازی می‌کند، همچنین خاک مرطوب در زمستان گرمتر خواهد بود.
چه زمانی باید آبیاری زمستانی را انجام دهیم؟
آبیاری درختان را با توجه به روش‌های متداول ادامه دهید تا زمانی که زمین شروع به یخ زدن کند (معمولا اواخر عقرب یا اوایل ماه قوس). سپس با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه در طول ماه‌های زمستانی آبیاری را ادامه دهید. اگرچه لازم به ذکر است دفعات آبیاری در زمستان کاهش می‌باید ولی نباید آبیاری را به طور کل فراموش نمایید. یخ آب یا آبیاری غرقابی یک روز قبل از اینکه دمای هوا به سرمای قابل توجهی (کمتر از صفر درجه سانتیگراد) برسد اهمیت زیادی دارد. این روش در از بین بردن بسیاری از تخمها ، لاروها و حشرات تاثیر بسیار زیادی دارد.
پس از پوشیده شدن زمین توسط برف و کم شدن میزان بارش باران، یک یا دو مرتبه در ماه، برای آبیاری درختان خود برنامه ریزی نمایید تا در زمان آغاز فصل بهار به موقع شروع به برگ‌دهی و شکفتن کنند. اگر مکان باغ در محل بادخیز و هوای خشک قرار دارد، در این حالت درختان ممکن است به آب بیشتری نیاز داشته باشند. پس از شروع بهار مجدد می‌توان آبیاری برنامه ریزی شده متداول را از نو شروع کرد.
همچنین بهتر است آبیاری را در اوایل روز انجام دهید تا گیاهان فرصت کافی برای جذب آب، قبل از افت دما در شب را داشته باشند. درختچه‌های تازه کاشته شده نیاز به آبیاری مکرر دارند، مراقب باشید که خاک به مقدار کافی رطوبت داشته باشد.
استفاده از مالچ
استفاده از مالچ یکی از بهترین کارهایی است که می‌توان برای درختان در فصل زمستان انجام داد. اضافه کردن یک لایه مالچ آلی در فصل پاییز، خاک را در برابر یخ زدگی و حفظ رطوبت محافظت می‌کند و در تنظیم دمای خاک در طول زمستان کمک شایانی دارد. مکان‌هایی از باغ که بیشتر در معرض انجماد و ذوب قرار دارند مستعد ترک خوردگی خاک می‌باشند. در این مورد احتمال خشک شدن ریشه بیشتر می‌شود، مالچ در این موارد نقش پتو را ایفاد کرده و از بروز صدمات جلوگیری می‌کند.
درختان همیشه سبز
درختان همیشه سبز در هوای خشک زمستانی توسط برگ‌های سوزنی خود آب بیشتری را از دست می‌دهند، بنابراین به ذخیره آبی بیشتری برای فصول زمستان نیاز دارند. متاسفانه بادهای سرد و خشک سریعتر از نرخ جذب آب توسط درخت می‌توانند آنها را خشک نماید. بنابراین تامین آب به مقدار کافی در پاییز و زمستان برای این درختان حیاتی است.
آماده کردن سیستم آبیاری قطره‌ای برای زمستان.
نگهداری از سیستم آبیاری قطره‌ای در فصول سرد اهمیت زیادی دارد. در صورت توجه کردن به نکات زیر، در فصل آبیاری می‌توانید به راحتی سیستم آبیاری قطره ای خود را مجددا راه اندازی نمایید.
سیستم را خاموش نمایید
منبع تغذیه را خاموش کنید و وسایلی از قبیل فشار‌سنج، شیرجلوگیری از برگشت جریان، پمپ تزریق کود، پمپ و… را از سیستم جدا کرده و به داخل منتقل نمایید چون این وسایل برای فصول سرد طراحی نشده‌اند. باطری تایمرها نیز برای جلوگیری از خرابی و خسارت احتمالی باید جداگانه نگهداری نمایید. تمام شیرآلات، اتصالات و کپ‌ها را باز کرده تا سیستم تخلیه شود. لوله‌ها، اتصالات و قطره چکان‌ها به تنهایی در اثر انجماد آسیب نمی‌بینند، اما اگر در آنها آب باقی بماند، ممکن است دچار ترک‌خوردگی و شکستگی شوند. بهنگام تخلیه خطوط، لوله و اتصالات را کمی بالاتر نگه‌دارید تا از تخلیه کامل آب اطمینان حاصل نمایید. حتی می‌توان برای سهولت فرآیند تخلیه، شیر تخلیه را به هنگام جاگذاری و نصب سیستم در نقطه‌ای پایین‌تر از سیستم تعبیه کرد.
- خطوط باز را مسدود کنید
پس از تخلیه شدن خطوط حتما تمام اتصالات انتهایی ببندید اما بایستی به این نکته توجه کرد که این درپوش‌ها را شل ببندید تا در صورت لزوم امکان تخلیه مجدد وجود داشته باشد.
ابتدای سیستم آبیاری که اجزای آنها جدا شده‌اند نیز بایستی مسدود شوند، برای انسداد می‌توان از سرشلنگی های ماده و یا حتی پلاستیک و بست استفاده کنید.
- هرگز خطوط را باز نگذارید
هرگز در طول زمستان خطوط سیستم را باز نگذارید زیرا امکان ورود حشرات، جانوران و آشغال به داخل آنها وجود دارد. - از پوشش گیاهی استفاده کنید
می‌توان از پوشش گیاهی و شاخ و برگ گیاهان و مالچ برای پوشش روی لوله ها و اتصالات برای جلوگیری از یخ‌زدگی سیستم استفاده کرد. - راه‌اندازی مجدد
زمان راه اندازی مجدد سیستم برای فصل زراعی جدید، اطمینان حاصل نمایید تا همه درپوش‌های انتهایی محکم باشند. سیستم را از هرگونه نشت احتمالی بررسی نمایید. از باطری‌های جدید برای تایمر ها استفاده کنید و در صورت وجود قطعات آسیب دیده آنها را تعویض کنید.
نکات مهم در آبیاری زمستانه - درختان خود را در زمستان فراموش نکنید، بیشترین آسیب در فصول زمستان در اثر کم آبی حاصل می‌شود.
- در اثر آسیب زمستانی ممکن است درختان در بهار طبیعی به نظر برسند اما در تابستان از بین بروند.
- آبیاری تا فصل پاییز و تا زمانی که زمین یخ نزده است بر اساس برنامه قبلی انجام دهید ( اواخر عقرب یا اوایل ماه قوس).
- در فصول زمستان آب هم برای خاک و هم برای درخت نقش عایق دارد ( خاک مرطوب در زمستان گرمتر است).
- پس از پوشیده شدن زمین توسط برف و کم شدن میزان بارش باران، برای آبیاری درختان خود، یک یا دو مرتبه در ماه برنامه ریزی کنید.
- اگر مکان باغ شما در منطقه بادخیز قرار دارد ممکن است درختان به آب بیشتری نیاز داشته باشند.
- آبیاری بهتر است در اوایل روز انجام پذیرد تا درختان فرصت کافی را برای جذب داشته باشند.
- توجه نمایید خاک به مقدار کافی و عمق مناسب مرطوب باشد (ریشه برخی از درختان برابر ارتفاع خودشان است).
- از پاشیدن آب بر روی شاخ و برگ درختان جدا خودداری کنید.
- اضافه کردن یک لایه مالچ در فصل پاییز یکی از بهترین کارهایی است که می‌توان در مقابل یخ زدگی و برای حفظ رطوبت خاک انجام داد.
- درختان همیشه سبز در هوای زمستان به علت داشتن برگ‌های سوزنی آب بیشتری از دست می‌دهند، بنابراین تامین آب کافی برای این درختان در فصول سرد حیاتی است.
- عموما در فصل زمستان، در دوره خواب گیاه، عملیات اصلاح خاک های شور و خاک های رسی و سنگین نیز انجام می‌شود. در مناطق دارای خاک‌های شور، آبیاری در دوره خواب گیاه جهت شستشوی خاک توصیه می‌شود.
- درختان جوان و درختچه‌های تازه کاشته شده بیشتر در معرض سرمازدگی قرار دارند . اطمینان حاصل کنید که قبل از فصول سرما به مقدار کافی سیراب شده باشند.
- درختان جوان و درختچه‌های تازه کاشته شده را در زمستان، هنگامی که هیچ پوششی از برف بر روی زمین نیست هر چند هفته یکبار آبیاری نمایید.
فصل زمستان (خواب):
درخت سیب: ۳.۸-۷.۵ لیتر آب در هر درخت در ماه
درخت انگور: ۳.۸-۷.۵ لیتر آب در هر انگور در ماه
درختان چهارمغزه: ۳.۸-۷.۵ لیتر آب به هر درخت در ماه
درختان انار: ۳.۸-۷.۵ لیتر آب به هر درخت در ماه
درخت پسته: ۳.۸-۷.۵ لیتر آب در هر
