خبرگزاری دید: در صورت بروز جنگ میان ایران و امریکا، پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن می‌تواند به شدت بر افغانستان هم تاثیر بگذارد. یکی از پیامدهای اصلی، افزایش ناامنی و بی‌ثباتی در منطقه است.
در ماه‌های اخیر، تنش‌های میان ایران و امریکا بار دیگر به موضوعی داغ در محافل سیاسی و رسانه‌ای تبدیل شده است. با روی کار آمدن دولت جدید امریکا به رهبری دونالد ترامپ، گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال درگیری نظامی میان این دو کشور شدت گرفته است. اما این احتمال تا چه حد قوی و ممکن به نظر می‌رسد؟
برای پاسخ به این پرسش، باید عوامل مختلفی از جمله سیاست خارجی تندرو و تهاجمی دولت ترامپ، هم‌سویی آن با اهداف استعماری و رژیم صهیونیستی و پیامدهای چنین جنگی بر منطقه، به‌ویژه افغانستان، را بررسی کرد.
احتمال وقوع جنگ میان ایران و امریکا به عوامل متنوعی وابسته است. تحلیل‌گران معتقدند هزینه‌های بالای جنگ، چه از جنبه اقتصادی و چه از نظر انسانی، به همراه تلاش‌های دیپلماتیک جاری، از جمله میانجی‌گری کشورهایی مانند عمان، نشان می‌دهد که این احتمال هنوز قطعی نیست و می‌توان آن را در حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد تخمین زد. این عدم قطعیت به این معنی است که هر دو طرف ممکن است ترجیح دهند از رویارویی مستقیم پرهیز کنند، مگر این که خطای محاسباتی یا اقدامی تحریک‌آمیز از سوی آمریکا و متحد صهیونیستی آن صورت گیرد.
سیاست دولت ترامپ، که رویکردی تندرو و نامتعارف به مسائل بین‌المللی دارد، یکی از عوامل کلیدی در این معادله است. ترامپ، که پیش‌تر با خروج غیرمنتظره از برجام نشان داد از انجام اقدامات نامتعارف ابایی ندارد، در دوره جدید نیز ممکن است در راستای اهداف استعماری سنتی امریکا و هم‌سو با رژیم صهیونیستی عمل می‌کند.
این هم‌سویی، با حمایت بی‌قید و شرط از رژیم صهیونیستی، تشدید فشار بر ایران از طریق تحریم‌ها و تهدیدات نظامی، و تلاش برای تثبیت هژمونی امریکا در خاورمیانه، مشهود است. رژیم صهیونیستی، به‌عنوان متحد نزدیک امریکا، از افزایش تنش با ایران سود می‌برد و ممکن است با تحریک واشنگتن، زمینه‌ساز درگیری شود. این سیاست تندرو که ریشه در دکترین «فشار حداکثری» دارد، می‌تواند به‌عنوان کاتالیزوری برای جنگ عمل کند، هرچند موفقیت آن در برابر مقاومت ایران همچنان محل تردید است.
پیامدهای جنگ احتمالی بر افغانستان
در صورت بروز جنگ میان ایران و امریکا، پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن می‌تواند به شدت بر افغانستان هم تاثیر بگذارد. یکی از پیامدهای اصلی، افزایش ناامنی و بی‌ثباتی در منطقه است. با توجه به همسایگی افغانستان با ایران، درگیری‌ها می‌تواند به طور مستقیم بر وضعیت امنیتی کشور تاثیر بگذارد و احتمالاً موج جدیدی از مهاجرت به سمت افغانستان و کشورهای همسایه ایجاد کند. این وضعیت می‌تواند به افزایش فشار بر زیرساخت‌ها و خدمات عمومی افغانستان منجر شود و بحران‌های اجتماعی و اقتصادی را تشدید کند.
علاوه بر این، تنش‌های بین ایران و آمریکا می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر کمک‌های بین‌المللی به افغانستان داشته باشد. در شرایطی که کشورها به دلیل نگرانی از پیامدهای جنگ، حمایت‌های اقتصادی و انسانی خود از افغانستان را کاهش دهند، این امر می‌تواند به تشدید بحران‌های اجتماعی و اقتصادی در کشور منجر شود.
همچنین، ناامنی ناشی از جنگ ممکن است بر تجارت و حمل و نقل در افغانستان تاثیر منفی بگذارد. با افزایش تنش‌ها، ترانزیت میان دو کشور ممکن است تحت تاثیر قرار گیرند و این امر می‌تواند به افزایش هزینه‌های حمل و نقل و کاهش دسترسی به بازارهای جهانی منجر شود. این وضعیت می‌تواند به تشدید نارضایتی اجتماعی و سیاسی در افغانستان منجر شود و ثبات کشور را به خطر بیندازد.
در سطح منطقه‌ای، جنگ میان ایران و امریکا نه‌تنها ثبات کشورهای همسایه را به خطر می‌اندازد، بلکه می‌تواند به افزایش قیمت نفت، اختلال در تجارت جهانی، و تشدید تنش‌های منطقه‌ای منجر شود. برای افغانستان، این وضعیت به معنای گرفتار شدن در میان دو خط درگیری خواهد بود که هر یک از اهرم‌های خود برای تضعیف دیگری استفاده خواهند کرد.
به طور کلی، هرچند احتمال جنگ میان ایران و امریکا هنوز قطعی نیست، اما پیامدهای فاجعه‌بار آن برای منطقه و همین‌طور برای افغانستان غیرقابل انکار است و می‌تواند شرایط کشور را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.
نویسنده: احمدرضا نویسا-خبرگزاری دید