نگرانی‌های فزاینده پاکستان از تسلیحات پیشرفته امریکایی که پس از خروج نیروهای ایالات متحده در سال ۲۰۲۱ در افغانستان رها شدند، ابعاد تازه‌ای به چالش‌های امنیتی منطقه افزوده است.
در این میان، اسلام‌آباد معتقد است این تجهیزات نظامی که اکنون در اختیار گروه‌های شورشی و تروریستی قرار گرفته، تهدیدی جدی برای ثبات و امنیت پاکستان و منطقه به شمار می‌رود.
غنیمت یا تهدید؟
بر اساس گزارش وزارت دفاع امریکا در سال ۲۰۲۲، حدود ۷ میلیارد دالر تجهیزات نظامی، شامل هواپیما، نفربرهای نظامی، سلاح‌ها و تجهیزات دید در شب، پس از خروج نیروهای امریکایی در افغانستان باقی ماند. این تجهیزات به دست طالبان افتاد و به عنوان «غنائم جنگی» مورد استفاده قرار گرفت. در حالی که طالبان این تسلیحات را بخشی از دستاوردهای خود در جنگ علیه امریکا می‌دانند، پاکستان نگران است که این تجهیزات در اختیار گروه‌هایی مانند تحریک طالبان پاکستان (TTP) و ارتش آزادی‌بخش بلوچستان (BLA) قرار گرفته و امنیت منطقه را به خطر اندازد.
تهدیدات داخلی و فرامرزی
پاکستان سال‌ها است که با تهدیدات داخلی و فرامرزی متعددی روبرو است. مقامات پاکستانی مدعی‌اند که تسلیحات امریکایی جامانده در افغانستان، توانایی گروه‌های شورشی را به طور قابل توجهی افزایش داده و آنها را قادر ساخته تا حملات مرگبارتری را علیه نیروهای نظامی و غیرنظامیان انجام دهند.
هفته گذشته، پاکستان در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد خواستار اقدام فوری برای بازگرداندن این تسلیحات شد و هشدار داد که گروه‌های مسلح این تجهیزات را علیه نیروهای نظامی و غیرنظامیان استفاده می‌کنند. این درخواست نشان‌دهنده نگرانی عمیق پاکستان از تاثیر این تسلیحات بر امنیت ملی خود است.
راهکار پاکستان برای مقابله با تهدیدات
پاکستان برای مقابله با این تهدیدات، تلاش‌های دیپلماتیک گسترده‌ای را آغاز کرده است. در گفتگوی تلفونی میان معاون نخست‌وزیر پاکستان و وزیر امور خارجه امریکا، این موضوع به همراه تلاش‌های ضد تروریستی اسلام‌آباد، مورد بحث قرار گرفته است. اسلام‌آباد با استفاده از اهرم دیپلماسی بین‌المللی، در تلاش است خود را در خط مقدم با تروریزم نشان دهد و برای جلب حمایت بین‌المللی و همکاری با کشورهای قدرتمند، مظلوم‌نمایی کرده و جبهه نیرومندی برای مهار ناامنی‌های تروریستی فزاینده در داخل قلمرو خود ایجاد کند.
طرف امریکایی نیز از نقش پاکستان در مقابله با تروریزم و بازداشت اعضای داعش قدردانی کرده و خواستار همکاری بیشتر در این زمینه شده است. روز گذشته (۲۴ حمل) هیأت کانگرس امریکا در ملاقات با رهبری ملکی و نظامی پاکستان، از استقامت و ظرفیت راهبردی پاکستان و نیروهای مسلح این کشور به خاطر نقش حیاتی در مبارزه با تروریزم ستایش کرد. این تعامل نشان می‌دهد که ایالات متحده نیز نقش پاکستان در حفظ ثبات منطقه اهمیت بالایی می‌دهد و به دنبال همکاری‌های بیشتر در زمینه مبارزه با تروریزم است.
با این حال، از این حقیقت هم نمی‌توان چشم پوشید که امریکا به عنوان مدعی رهبری مبارزه جهانی با تروریزم، همواره از نقش پاکستان در تولید و توسعه تروریزم، چشم‌پوشی کرده است. این دوگانه متضاد در مواجهه امریکا با تروریزم و حامیان آن، بیش از هر چیز دیگری تردیدها در مورد صادقانه بودن امر مبارزه با تروریزم و ریشه‌کنی این غده سرطانی را چندبرابر می‌کند.
چشم‌انداز آینده چیست؟
از نظر اسلام‌آباد، تسلیحات امریکایی جامانده در افغانستان، به یک چالش امنیتی جدی برای پاکستان و منطقه تبدیل شده است. پاکستان با بزرگ‌نمایی همین موضوع، سعی می‌کند آن را به فرصتی برای تقویت همکاری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای با خود در زمینه مبارزه با تروریزم و نیز دامی برای دستیابی به امتیازات مالی هنگفت از رهگذر آنچه مبارزه با تروریزم می‌نامد، تبدیل کند.
تردیدی نیست که پاکستان با تکیه بر دیپلماسی فعال، همکاری با کشورهای همسایه و قدرت‌های جهانی و تقویت توانایی‌های نظامی خود، می‌تواند به طور موثرتری با تهدیدات تروریستی مقابله کند و امنیت خود و منطقه را تضمین کند، اما در بیست سال گذشته هدف‌گذاری اسلام‌آباد در امر مبارزه با ترویزم، مبتنی بر فربه‌سازی این پدیده برای باج‌گیری فزاینده از قدرت‌های بین‌المللی بوده است.
تلاش این رژیم برای بازگرداندن تسلیحات جامانده در افغانستان و جلوگیری از دسترسی گروه‌های معارض خود به این تجهیزات، از جمله اولویت‌های اصلی آن است تا به این ترتیب، هم جریان‌هایی مسلحی همچون تی‌تی‌پی یا تحریک طالبان پاکستان و ارتش آزادی‌بخش و نظایر آن را مهار و مدیریت کند و هم از قدرت‌گیری طالبان مسلط بر افغانستان جلوگیری کند.
نویسنده: سید زکریا موسوی – خبرگزاری دید