تنش‌های هند و پاکستان در کشمیر و نقش مخرب سیاست‌های اسلام‌آباد
خبرگزاری دید: سیاست‌های بحران‌آفرین پاکستان، به‌ویژه حمایت تاریخی این کشور از گروه‌های شبه‌نظامی در کشمیر، ریشه اصلی این تنش‌ها به حساب می‌آید. اسلام‌آباد سال‌هاست که از تروریزم به‌عنوان ابزاری برای پیشبرد منافع ژئوپلیتیک خود بهره می‌برد.
تنش‌های فزاینده میان هند و پاکستان بار دیگر منطقه کشمیر را به آستانه یک بحران تمام‌عیار کشانده است. ادعای اخیر اسلام‌آباد مبنی بر احتمال اقدام نظامی هند ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده، که روز گذشته ( چهارشنبه، ۱۰ ثور) توسط عطاالله ترار، وزیر اطلاعات پاکستان، در شبکه اجتماعی ایکس مطرح شده، نشان می‌دهد که آتش این مناقشه بیش از پیش شعله‌ورتر شده است.
این ادعا در پی حمله مرگبار هفته گذشته در منطقه گردشگری پهلگام کشمیر رخ می‌دهد؛ جایی که افراد مسلح با کشتار ۲۶ گردشگر، موجی از خشم را در هند برانگیختند. هند، این حمله را به گروه‌های مورد حمایت پاکستان نسبت داده، اتهامی که اسلام‌آباد آن را رد کرده و خواستار تحقیقات بی‌طرفانه شده است. با این حال، سابقه طولانی حمایت ضمنی پاکستان از گروه‌های شبه‌نظامی، تردیدهای جدی را درباره صداقت این موضع‌گیری ایجاد می‌کند.
کشمیر، به‌عنوان یکی از حساس‌ترین نقاط مناقشه جهانی، دهه‌هاست که محل نزاع میان دو قدرت هسته‌ای هند و پاکستان است. سه جنگ تمام‌عیار و درگیری‌های مرزی بی‌شمار، این منطقه را به بشکه باروتی تبدیل کرده که هر جرقه‌ای می‌تواند آن را شعله‌ور سازد.
سخنان تند نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، مبنی بر تعقیب عاملان حمله «تا دورترین نقاط زمین»، یادآور حملات هوایی سال ۲۰۱۹ هند به خاک پاکستان است. ادامه تبادل آتش در خط کنترل برای ششمین شب متوالی، نشان‌دهنده عمق بحران کنونی است که می‌تواند پیامدهایی ویرانگر برای آسیای جنوبی و حتی فراتر از آن به دنبال داشته باشد.
سیاست‌های بحران‌آفرین پاکستان، به‌ویژه حمایت تاریخی این کشور از گروه‌های شبه‌نظامی در کشمیر، ریشه اصلی این تنش‌ها به حساب می‌آید. اسلام‌آباد سال‌هاست که از تروریزم به‌عنوان ابزاری برای پیشبرد منافع ژئوپلیتیک خود بهره می‌برد؛ رویکردی که نه‌تنها روابط با هند را به لبه پرتگاه کشانده، بلکه امنیت داخلی خود پاکستان را نیز به مخاطره انداخته است.
شواهد نشان می‌دهند گروه‌های تندرو که زمانی با حمایت ضمنی پاکستان تقویت شدند، اکنون به تهدیدی علیه ثبات داخلی این کشور تبدیل شده‌اند و بی‌ثباتی را در مرزهایش تشدید کرده‌اند. این چرخه خشونت، جایگاه پاکستان را در جامعه جهانی تضعیف کرده و خطر انزوای دیپلماتیک و اقتصادی را برای آن افزایش داده است.
با وجود جدی بودن تنش‌ها، احتمال وقوع جنگ تمام‌عیار میان هند و پاکستان در حال حاضر اندک به نظر می‌رسد. هر دو کشور از پیامدهای فاجعه‌بار یک درگیری هسته‌ای آگاه‌اند و تجربه بحران‌های پیشین، مانند حمله ۲۰۱۹، نشان می‌دهد که درگیری‌ها اغلب به اقدامات محدود ختم می‌شوند.
از سوی هم، فشارهای بین‌المللی، به‌ویژه از سوی ایالات متحده و چین، نیز احتمالاً مانع از وقوع یک جنگ تمام‌عیار خواهد شد، زیرا هیچ‌یک از طرفین نمی‌خواهند با تبعات سنگین اقتصادی یا دیپلماتیک مواجه شوند. در عین حال، اظهارات تند رهبران هندی و پاکستانی و ادامه تبادل آتش، اما خطر محاسبات اشتباه را افزایش می‌دهد؛ خطری که می‌تواند به‌صورت غیرعمدی تنش را به سطحی غیرقابل‌کنترل افزایش دهد.
برخی کارشناسان سیاسی معتقدند که جنگ احتمالی میان این دو کشور نه‌تنها آسیای جنوبی را به ورطه ویرانی می‌کشاند، بلکه اقتصاد منطقه را با اختلالات گسترده در تجارت و سرمایه‌گذاری فلج خواهد کرد. افزون بر این، موج عظیم آوارگان و فجایع انسانی نیز می‌تواند کل منطقه را تحت تاثیر قرار دهد.
در این میان، به نظر می‌رسد مسئولیت اصلی تشدید بحران بر دوش سیاست‌های مخرب پاکستان است که با حمایت از گروه‌های افراطی، نه‌تنها هند، بلکه خود را نیز به سوی پرتگاه سوق داده است.
برای جلوگیری از فاجعه، اسلام‌آباد بایستی رویکرد خود را بازنگری کند و به جای دامن زدن به خشونت و بازی‌های خونین، به دنبال راه‌حل‌های دیپلماتیک باشد. در غیر این صورت، ادامه این بازی خطرناک با آتش، عواقبی جبران‌ناپذیر برای منطقه و فراتر از آن به دنبال خواهد داشت.
نویسنده: احمدرضا نویسا- خبرگزاری دید