پاکستان در بنبست استراتژیک؛ اتحاد ناهمگون طالبان و اسرائیل علیه اسلامآباد؟
خبرگزاری دید: مقایسه طالبان با اسرائیل توسط وزیر دفاع پاکستان، تنها یک هشدار دیپلماتیک نیست، بلکه تلاشی است برای تحریک جریانهای جهادی و اسلامگرا علیه طالبان.

اظهارات تازه وزیر دفاع پاکستان، خواجه آصف، گویای استیصال اسلامآباد از تغییرات ژئوپلتیک در جنوب آسیاست؛ جایی که طالبان، متحد دیرین پاکستان، حالا در حال نزدیکشدن به دشمن منطقهای اسلامآباد، یعنی هند است. آصف در سخنانی جنجالی گفت که در جریان عملیات نظامی هند علیه پاکستان، تنها دو طرف از دهلی نو حمایت کردند: اسرائیل و طالبان.
او افزود، اسلامآباد اکنون با دستان خودش، قدرتی را بالا کشیده که نهتنها همراهش نیست، بلکه رو در روی آن ایستاده است.
این اظهارات آشکارا نشانه نگرانی فزاینده پاکستان از افزایش نفوذ هند در افغانستان است. زمانی که طالبان در میانه دهه ۱۹۹۰ میلادی ظهور کرد، اسلامآباد نخستین کشوری بود که این گروه را به رسمیت شناخت و از آن حمایت لجستیکی و سیاسی کرد، اما امروز، ورق برگشته و روابط طالبان و پاکستان به سردی گراییده است. گزارشهایی از امتناع رهبری طالبان برای سفر به اسلامآباد و مذاکرات معلق دو طرف نشان میدهد که دیگر خبری از آن اتحاد استراتژیک گذشته نیست.
در مقابل، هند که سابقهای طولانی در مخالفت با طالبان داشت، بهتدریج در حال ساختن روابطی جدید با این گروه است. سفرهای پنهانی مقامات طالبان و تمایل آنها به توسعه روابط با دهلی نو، گویای تحولی بنیادین در موازنه قدرت منطقهای است. این دگرگونی، پاکستان را در موقعیت دشواری قرار داده که نه میتواند گذشتهاش را انکار کند و نه آیندهاش را به درستی پیشبینی کند.
از این منظر، مقایسه طالبان با اسرائیل توسط وزیر دفاع پاکستان، تنها یک هشدار دیپلماتیک نیست، بلکه تلاشی است برای تحریک جریانهای جهادی و اسلامگرا علیه طالبان. آصف با قراردادن نام این گروه در کنار اسرائیل، دشمن تاریخی جریانها و جنبشهای اسلامی، عملاً طالبان را به خیانت متهم کرده و زمینه را برای برانگیختن حساسیتهای گروههایی چون داعش فراهم کرده است؛ گروههایی که دشمنی ایدئولوژیک با طالبان دارند.
پاکستان اکنون خود را در موقعیتی میبیند که متحدان سابقش، بهویژه طالبان، نهتنها از آن فاصله گرفتهاند، بلکه به سوی رقبای سنتیاش گرایش پیدا کردهاند. این انزوا، با تشدید درگیریهای مرزی، بحران مهاجرت، و فشارهای بینالمللی علیه پاکستان بهعنوان کشوری حامی تروریزم، همزمان شده است. در چنین فضایی، اسلامآباد ممکن است به ابزارهایی چون تحریک گروههای نیابتی یا بازی با کارت افراطگرایی برای اعمال فشار روی طالبان متوسل شود.
با توجه به موقعیت شکننده حکومت طالبان؛ از اختلافات داخلی گرفته تا چالش مشروعیت و فشارهای خارجی، این تاکتیکها میتواند تهدیدی جدی برای ثبات در افغانستان باشد.
در نهایت، این تحولات، افغانستان را به میدان رقابتهای نیابتی جدید میان هند، پاکستان و بازیگران فرامنطقهای بدل کرده است؛ رقابتی که آینده آن، همچنان مبهم و پرتنش است.
نویسنده: زکریا موسوی – خبرگزاری دید