حج؛ تجلی وحدت اسلامی و راه‌گشای امت واحده
خبرگزاری دید: در حج، همان‌گونه که ذکر خدا و اعلام برائت از مشرکان بخش جدایی‌ناپذیر مراسم‌اند، جلوگیری از هر نوع اختلاف و نزاع میان مسلمانان نیز ضرورت تام دارد.
حج، جلوه‌گاه وحدت مسلمانان است. خداوند متعال، همه مسلمانانی را که توانایی دارند، به مکانی معین و زمانی خاص فرا می‌خواند. آنان را به انجام اعمالی دعوت می‌کند که مظهر نظم، همزیستی و هماهنگی‌اند. این گردهمایی چندروزه، نخستین اثرش ایجاد احساس وحدت و عظمت در دل مؤمنان است. چنین حسی، به هر مسلمان قدرت می‌دهد حتی اگر تنها در کوهساری دورافتاده زندگی کند، احساس تنهایی نداشته باشد.
این احساس عظمت، شجاعت مقابله با سلطه جهانی سرمایه‌داری و ابزارهای فریب و تفرقه‌اش را در دل مسلمانان تقویت می‌کند. همین وحدت، دولت‌های اسلامی را از اتکا به قدرت‌های بیگانه بی‌نیاز می‌سازد و پیوندی مستحکم میان ملت‌ها و حاکمان مسلمان برقرار می‌سازد.
در پرتو این وحدت، نیرنگ استعمار کهنه و نو، یعنی دامن زدن به ملی‌گرایی افراطی، دیگر کارگر نمی‌افتد. قومیت‌های مختلف اسلامی همچون عرب، فارس، ترک، آفریقایی و آسیایی، نه‌تنها رقیب یکدیگر نیستند، بلکه بخش‌هایی از پیکره بزرگ امت اسلامی‌اند. این تنوع، پلی می‌شود برای تبادل ویژگی‌های مثبت و انتقال تجربه‌های ارزشمند میان ملت‌ها.
حج، با شعائر و مناسک خود، باید روح وحدت، الفت و عظمت را در دل مسلمانان سراسر جهان زنده کند؛ از اقوام گوناگون، امت واحدی بسازد و آنان را به وادی امن عبودیت خالصانه الهی رهنمون شود. همان‌گونه که خداوند در قرآن فرموده است: «إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّكُمْ فَاعْبُدُونِ» (انبیا: ۹۲)
ایجاد چنین امت واحده‌ای که تنها در برابر پروردگار سر فرود می‌آورد، آرمان بزرگ اسلام است. نیل به همه کمالات فردی و اجتماعی مسلمانان نیز در گرو همین وحدت است. عبادات اسلامی، هرکدام در جهت تحقق این هدف طراحی شده‌اند و حج ابراهیمی و محمدی (ص) یکی از ارکان اصلی آن است.
در حج، همان‌گونه که ذکر خدا و اعلام برائت از مشرکان بخش جدایی‌ناپذیر مراسم‌اند، جلوگیری از هر نوع اختلاف و نزاع میان مسلمانان نیز ضرورت تام دارد. حتی گفتگوی تند میان دو مسلمان در حج ممنوع است: «فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي الْحَجِّ» (بقره: ۱۹۷)
در همان صحنه‌ای که مسلمانان از مشرکان برائت می‌جویند، دشمنی و اختلاف شان با برادران دینی خود نیز حرام شمرده شده است. این دوگانگی ظاهری، پیام روشن‌تری از وحدت و جماعت در حج به همراه دارد.
اسرار حج بسیار فراتر از این مختصر است. تأمل در این اسرار، افقی نو پیش روی حاجی می‌گشاید و او را به تلاش و پویایی بیشتر سوق می‌دهد. نخستین وظیفه هر حاجی، اندیشیدن در این مفاهیم و شناخت اهداف ژرف حج است.
سؤال مهمی که در این میان باید پرسید، این است که چرا برخی تلاش می‌کنند حج را از مفاهیم سیاسی و اجتماعی‌اش تهی کرده و آن را صرفاً یک عبادت فردی معرفی کنند؟ چرا کسانی که ظاهر دینی دارند، به‌جای روشنگری، با تبیین حقایق مخالفت می‌کنند؟ چرا دائماً از بلندگوها می‌شنویم که «سیاست را از حج دور نگه دارید»؟
مگر نه این است که اسلام آمده تا زندگی مادی و معنوی انسان را هدایت کند؟ و مگر سیاست از دیانت جدا است؟ این همان درد بزرگ دنیای اسلام است: زمانی که جهل و دنیاطلبی برخی، در خدمت اهداف شوم دشمنان اسلام قرار می‌گیرد و قلم‌ها و زبان‌هایی که باید مدافع دین باشند، به ابزار توطئه‌گران بدل می‌شوند.
امروز بیش از همیشه نیاز است که اندیشمندان، مردم را با این واقعیت‌ها آشنا کنند و مرز میان علمای دین‌دار راستین و دین‌فروشان مزدور را برای شان روشن سازند.
پرواضح است که در این میان، نقش علما و مراکز علمی جهان اسلام، رسانه‌های فراگیر همگانی و نهادهای برگزارکننده مناسک عبادی ـ سیاسی حج، از همه بیشتر و سنگین‌تر است.
نویسنده: راحل موسوی – خبرگزاری دید