خبرگزاری دید: آموزش دختران در افغانستان یکی از چالش‌برانگیزترین مسائل حقوق بشری و توسعه‌ای در دوران حاکمیت حکومت سرپرست است. محدودیت‌های اعمال‌شده بر آموزش رسمی دختران، به‌ویژه در سطوح متوسطه و دانشگاهی، نگرانی‌های جدی بین‌المللی و داخلی به همراه داشته است.
در گزارش زیر، بر اساس داده‌های آماری گردآوری‌شده از دیدگاه‌های مختلف شرکت‌کننده در نظرسنجی خبرگزاری دید، به بررسی چهار رویکرد پیشنهادی برای رفع این چالش پرداخته می‌شود.
- فشار جامعه بین‌المللی و سازمان‌های حقوق بشری (۴۲٪)
بیشترین سهم در میان پاسخ‌دهندگان به این گزینه اختصاص یافته که بیان‌گر امید به نقش مؤثر نهادهای بین‌المللی در تغییر رفتار حکومت سرپرست است.
با وجود این، موفقیت این روش وابسته به تعاملات پیچیده دیپلماتیک و مقاومت ایدئولوژیک حکومت سرپرست است و نمی‌توان به صرف توسل به این شیوه، به کارآیی صددرصدی آن امیدوار بود. - گفتگوی مستقیم نخبگان محلی با حکومت سرپرست (۳۳٪)
یک‌سوم پاسخ‌دهندگان، راهکار مبتنی بر گفتگوی درون‌زا و محلی را مؤثرتر دانسته‌اند. این دیدگاه بر این اساس استوار است که نخبگان دینی، فرهنگی و اجتماعی دارای نفوذ در درون ساختارهای حکومت سرپرست می‌توانند تدریجاً نگرش‌های محدودگرایانه را تعدیل کنند.
مشروعیت داخلی برای تغییرات، اثرگذاری بلندمدت‌تری دارد تا فشار خارجی. - آموزش غیررسمی و آنلاین (۸٪)
اگرچه این راهکار سهم کم‌تری از پاسخ‌ها را به خود اختصاص داده، اما همچنان یکی از شیوه‌های عملی و انعطاف‌پذیر در شرایط سخت تلقی می‌شود.
تدریس‌های آنلاین، صنف‌های خانگی و آموزش‌های مجازی، امکان ادامه تحصیل برای برخی دختران را فراهم کرده‌اند، اما محدودیت‌های اینترنت، فقر زیرساختی و تهدیدهای امنیتی، دامنه و کیفیت این نوع آموزش را محدود کرده است. - تغییر تفکر ایدئولوژیک حکومت سرپرست (۱۷٪)
این گزینه به مسأله‌ای بنیادین‌تر می‌پردازد؛ یعنی تغییر در مبانی فکری که بر اساس آن آموزش دختران محدود شده است.
اگرچه این تغییر بسیار دشوار و زمان‌بر است، اما برخی معتقدند که با گذشت زمان، فشارهای داخلی و تجربه حکم‌رانی، ممکن است به بازنگری ایدئولوژیک منجر شود.
این مسیر نیازمند کار فرهنگی عمیق، ارتباطات دینی و تأویل‌های نوگرایانه از متون اسلامی است.
نتیجه‌گیری
بررسی داده‌ها نشان می‌دهد که جامعه افغانستان و تحلیل‌گران آن بیشترین امید را به ابزارهای فشار بین‌المللی و گفتگوهای درون‌زا برای بازگشایی مسیر آموزش دختران دارند. در عین حال، رویکردهای خلاقانه مانند آموزش غیر رسمی و تحولات فکری نیز نباید نادیده گرفته شوند.
رفع این بحران مستلزم ترکیبی از اقدامات داخلی و خارجی، صبوری راهبردی و حمایت جهانی پایدار است.