گام بلند بهسوی همگرایی منطقهای؛ سرمایهگذاری ۵۰۰ میلیون دالری قزاقستان در راهآهن ترانس _ افغان
خبرگزاری دید: قزاقستان در اقدامی راهبردی و با هدف تقویت اتصال منطقهای، از سرمایهگذاری ۵۰۰ میلیون دالری در پروژه راهآهن تورغندی ـ هرات خبر داد؛ طرحی که میتواند مسیر ترانزیتی جدیدی میان آسیای مرکزی و جنوبی ایجاد کند و افغانستان را به پل ارتباطی اوراسیا بدل سازد.
این تصمیم در جریان سفر وزیر امور خارجه قزاقستان به کابل در روزهای ۱۰ و ۱۱ جولای ۲۰۲۵ اعلام شد؛ سفری که بهگفته ناظران، نقطه عطفی در روابط کابل و آستانه محسوب میشود.
در این دیدار، تفاهمنامهای میان دو کشور به امضا رسید که ساخت خط ریلی تورغندی ـ هرات با مشارکت مالی قابل توجه قزاقستان را در بر میگیرد.
پروژه یادشده بخشی از ابتکار بزرگ «آسیای مرکزی به آسیای جنوبی» (CA2SA) است و در صورت اجرا، میتواند جایگاه افغانستان را بهعنوان یک شاهراه ترانزیتی در منطقه تثبیت کند.
در کنار زیرساخت ریلی، موضوعاتی همچون تعرفههای گمرکی، مدیریت مرزی و دیجیتالیسازی زنجیرههای تأمین نیز در مذاکرات دو طرف بررسی شد.
اگرچه قزاقستان همچنان موضع رسمی خود مبنی بر پیروی از تصمیمات سازمان ملل درباره وضعیت سیاسی افغانستان را حفظ کرده و حکومتسرپرست را بهرسمیت نمیشناسد، اما همزمان نشانههایی از تمایل برای ارتقای سطح روابط دیپلماتیک با کابل نیز دیده میشود. این رویکرد، بازتابی از تغییر نگاه کشورهای منطقه از نگرانیهای امنیتی به سوی توسعه اقتصادی و زیرساختی است.
تحلیلگران معتقدند پروژه راهآهن ترانسافغان میتواند موتور محرکهای برای اتصال منطقهای باشد. در حال حاضر، ترکمنستان و قزاقستان تمرکز خود را بر توسعه مسیر غربی یعنی هرات ـ قندهار ـ بندر گوادر گذاشتهاند، در حالی که ازبیکستان به مسیر شرقی، شامل مزارشریف ـ کابل ـ پیشاور، علاقهمند است.
این طرحها نهتنها میتوانند به ثبات اقتصادی افغانستان کمک کنند، بلکه منافع راهبردی کشورهای آسیای مرکزی را نیز تأمین خواهند کرد؛ از جمله دسترسی به آبهای گرم و تقویت پیوندهای تجاری با جنوب آسیا.
در مجموع، سرمایهگذاری قزاقستان در خطآهن ترانس _ افغان نماد روشن تحول در اولویتهای منطقهای است؛ تحولی از ملاحظات امنیتی بهسوی منافع اقتصادی و همکاریهای راهبردی. اگر این روند ادامه یابد، افغانستان میتواند بهجای یک بحران ژئوپلیتیک، به نقطه اتصال پایدار میان دو منطقه بزرگ آسیایی تبدیل شود.