لیدرهای مهاجرستیز و نقشحیاتی مهاجران در اقتصاد ایران
خبرگزاری دید: لیدرهای مهاجرستیز بهویژه برخی چهرههای رسانهای، با تأکید بر بازگرداندن کورکورانه مهاجران، نقش حیاتی این گروه در اقتصاد ایران را نادیده میگیرند.
بازگشت حدود یک میلیون مهاجر افغانستانی از ایران، که با هدف کاهش فشار بر منابع عمومی انجام شد، تبعات اقتصادی و اجتماعی گستردهای برای جامعه میزبان به دنبال داشته است. خروج نیروی کار مهاجر، که عمدتاً در بخشهای کلیدی مانند ساختوساز و کشاورزی به کمبود نیروی کار ارزان و ماهر در این کشور منجر شده است.
این امر هزینههای تولید را افزایش داده و بهرهوری صنایع را کاهش داده است، بهطوریکه کارفرمایان از اختلال در زنجیره تولید ابراز نگرانی میکنند. فقدان راهکارهای جایگزین از سوی سیاستگذاران، این چالش را تشدید کرده و اقتصاد محلی را در معرض خطر قرار داده است.
در این میان برخی لیدرهای مهاجرستیز بهویژه برخی چهرههای رسانهای، با تأکید بر بازگرداندن کورکورانه مهاجران، نقش حیاتی این گروه در اقتصاد ایران را نادیده میگیرند. این رویکرد، با مسموم کردن افکار عمومی علیه مهاجران، نهتنها به انزوای اجتماعی این گروه منجر شده، بلکه به تضعیف همبستگی اجتماعی در جامعه میزبان دامن زده است.
بدون ارائه برنامههای مشخص برای جبران خلأ نیروی انسانی، مانند آموزش نیروی کار داخلی یا سرمایهگذاری در فناوریهای مکانیزه، این سیاستها میتوانند به رکود اقتصادی در بخشهای وابسته به نیروی کار مهاجر منجر شوند.
واقعیت این است که مهاجرت پدیدهای چندوجهی است که ابعاد امنیتی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آن نیازمند تحلیلهای کارشناسی دقیق است. تصمیمگیریهای شتابزده و بدون پشتوانه علمی، مانند آنچه از سوی برخی چهرههای غیرمتخصص ترویج میشود، به هر دو جامعه مهاجر و میزبان آسیب میرساند.
اینگونه اقدامات، با ایجاد فضای منفی علیه مهاجران، زمینهساز تنشهای اجتماعی و بیثباتی اقتصادی میشوند. بهعنوان مثال، کاهش نیروی کار مهاجر میتواند رقابتپذیری اقتصاد ایران را در بازارهای جهانی تضعیف کند، در حالیکه منابع عمومی آزادشده از این عودتها ممکن است به دلیل کاهش تقاضا در بازارهای محلی، اثر مثبت محدودی داشته باشد.
برای رفع این چالشها، لازم است سیاستهای مهاجرتی بر مبنای تحلیلهای کارشناسی و با در نظر گرفتن منافع بلندمدت جامعه تدوین شوند. سرمایهگذاری در برنامههای آموزشی برای نیروی کار داخلی، توسعه فناوریهای جایگزین نیروی انسانی و ایجاد سیاستهای ادغام اجتماعی برای مهاجران میتواند به حفظ تعادل در بازار کار کمک کند.
بدون چنین راهکارهایی، بازگشت گسترده مهاجران نهتنها به اقتصاد ایران لطمه میزند، بلکه به تشدید شکافهای اجتماعی و کاهش همبستگی ملی منجر خواهد شد. لیدرهای مهاجرستیز باید پاسخگوی این پیامدها باشند و راهحلهای عملی برای جبران خسارات اقتصادی و اجتماعی ناشی از این سیاستها ارائه دهند.
به صورت کلی، مدیریت مهاجرت نیازمند رویکردی جامع و مبتنی بر همکاری بین نهادهای دولتی، کارشناسان و جامعه مدنی است. تصمیمگیریهای غیرکارشناسی و تحریکآمیز، نهتنها مشکلات موجود را حل نمیکند، بلکه با ایجاد فضای دوقطبی، به منافع ملی ایران آسیب میرساند. توجه به راهکارهای علمی و پایدار، کلید حفظ ثبات اقتصادی و اجتماعی در مواجهه با پدیده پیچیده مهاجرت است.
نویسنده: احمدرضا نویسا-خبرگزاری دید