خبرگزاری دید: جنرال مارشال عاصم منیر، فرمانده ارتش پاکستان، اخیراً برای دومین بار در کمتر از دو ماه به ایالات متحده سفر کرده است. اولین سفر وی در جون ۲۰۲۵ بود که در آن با دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا در کاخ سفید دیدار کرد و سفر دوم او دو روز پیش (۱۰ آگست) انجام شد و در آن، ضمن گفتگو با مقامات ارشد سیاسی و نظامی آمریکا، در مراسم خداحافظی فرمانده پیشین فرماندهی مرکزی ایالات متحده (CENTCOM) نیز شرکت کرد.
این سفرهای پیدرپی نشاندهنده تلاشهای مستمر ارتش پاکستان برای تقویت روابط با واشنگتن و تأکید بر نقش محوری خود در سیاست خارجی و امنیت ملی این کشور است.
سفرهای مکرر جنرال مارشال عاصم منیر، فرمانده ارتش پاکستان، به ایالات متحده را میتوان یکی از نشانههای برجسته این روند دانست. این سفرها فراتر از جنبههای نظامی، حامل پیامهای سیاسی مهمی هستند که هم بر مناسبات قدرت داخلی تأثیر میگذارند و هم بر معادلات منطقهای و روابط اسلامآباد با واشنگتن سایه میاندازند.
از این منظر، سفرهای مکرر جنرال مارشال عاصم منیر، فرمانده ارتش پاکستان، به ایالات متحده را میتوان در چارچوب راهبردی چندلایه تحلیل کرد که هدف اصلی آن، هم تقویت جایگاه ارتش در ساختار قدرت داخلی و هم تثبیت پیوندهای امنیتی و سیاسی با واشنگتن است. این روند، علاوه بر بازتابدهی به سنت دیرینه نقشآفرینی ارتش در سیاست پاکستان، نشانهای از مدیریت فعال ارتش در عرصه دیپلماسی قدرت نیز محسوب میشود.
- جایگاه تاریخی ارتش در سیاست پاکستان
ارتش پاکستان از زمان تأسیس این کشور، همواره یکی از ستونهای اصلی قدرت بوده و در مقاطع مختلف، از طریق کودتا، حکومت نظامی یا نفوذ غیرمستقیم، مسیر سیاست داخلی پاکستان را شکل داده است. در چنین ساختاری، سفرهای خارجی فرمانده ارتش، بهویژه به مراکز قدرت جهانی مانند آمریکا، نه صرفاً رویدادی نظامی، بلکه ابزار مهم دیپلماسی سیاسی به شمار میرود. - اهداف کلان سفرهای عاصم منیر به آمریکا
- تضمین حمایت امنیتی و اقتصادی: در شرایطی که پاکستان با بحران اقتصادی و چالشهای امنیتی متعددی روبرو است، ارتش به دنبال جلب کمکهای مالی، تسلیحاتی و آموزشی از سوی آمریکا است
- مدیریت پرونده افغانستان و هند: آمریکا همچنان ذینفع مهم در تحولات افغانستان و جنوب آسیا است و ارتش پاکستان میخواهد با نقشآفرینی فعال، بر معادلات منطقهای اثر بگذارد.
- تثبیت ارتش بهعنوان شریک اصلی واشنگتن: سفرهای پیدرپی، پیام روشنی دارد که ارتش ـ نه دولت غیرنظامی ـ بازیگر کلیدی در تضمین منافع مشترک با آمریکا است.
- پیامدهای داخلی
چنین رویکردی میتواند دو پیامد عمده داشته باشد:- تقویت بیش از پیش نفوذ ارتش در سیاست: ارتباط مستقیم با قدرتهای خارجی، وزن ارتش را در تعاملات داخلی افزایش میدهد و به نوعی دولت غیرنظامی را به حاشیه میراند.
- تأثیر بر موازنه قدرت در آینده: عاصم منیر ممکن است این شبکه روابط خارجی را بهعنوان پشتوانهای برای نقشآفرینی سیاسی خود پس از بازنشستگی یا حتی در قالب یک بازیگر رسمی قدرت حفظ کند.
- سناریوهای آینده
اگر روند فعلی به همین صورت ادامه یابد، ارتش میتواند در کوتاهمدت جایگاه برتر خود را در سیاست داخلی تثبیت کند. با این حال، تداوم این الگو احتمالاً باعث تشدید شکاف میان نهاد نظامی و احزاب سیاسی و تضعیف نهادهای مدنی پاکستان خواهد شد. از منظر منافع ملی، خطر آن است که وابستگی بیش از حد به حمایت خارجی، سیاست خارجی و امنیتی پاکستان را در چارچوبی محدود و وابسته نگه دارد.
نتیجهگیری
سفرهای پیدرپی عاصم منیر به آمریکا نه صرفاً یک اقدام دیپلماتیک، بلکه بخشی از راهبرد کلان ارتش برای تثبیت نقش خود در رأس هرم قدرت پاکستان است. این رویکرد، اگرچه میتواند در کوتاهمدت دستاوردهای امنیتی و اقتصادی داشته باشد، اما در بلندمدت خطر تقویت بیش از حد ارتش و تضعیف فرآیندهای دموکراتیک را به همراه خواهد داشت.
نویسنده: سید رضا موسوی – خبرگزاری دید