اجلاس شانگهای ۲۰۲۵؛ استراتژی ۱۰ ساله در سایه تشدید تقابل شرق و غرب

خبرگزاری دید: اجلاس شانگهای ۲۰۲۵در شرایطی برگزار شده که رقابت و رویارویی راهبردی میان قدرت‌های شرقی و غربی در سال‌های اخیر شدت یافته است.

بیست‌وپنجمین نشست سران سازمان همکاری شانگهای (SCO) از ۳۱ آگست تا ۱ سپتامبر ۲۰۲۵ در تیانجین چین برگزار می‌شود؛ نشستی که به گفته ناظران، از نظر سطح مشارکت و گستردگی دستور کار، بزرگ‌ترین اجلاس تاریخ این سازمان محسوب می‌شود.

محورهای اصلی اجلاس شامل تصویب استراتژی توسعه ۱۰ ساله تا سال ۲۰۳۵، صدور بیانیه تیانجین و بیانیه مشترک به مناسبت هشتادمین سالگرد پایان جنگ جهانی دوم، و تقویت همکاری امنیتی در حوزه‌هایی مانند مقابله با تروریزم، جرایم سازمان‌یافته، امنیت سایبری و مبارزه با مواد مخدر است.

تقابل شرق و غرب؛ بستر ژئوپلیتیک اجلاس
اجلاس شانگهای ۲۰۲۵در شرایطی برگزار شده که رقابت و رویارویی راهبردی میان قدرت‌های شرقی و غربی در سال‌های اخیر شدت یافته است. جنگ اوکراین، تحریم‌های گسترده غرب علیه روسیه، فشارهای اقتصادی و فناوری بر چین و گسترش ائتلاف‌های غربی در آسیا ـ اقیانوسیه، زمینه‌ای ایجاد کرده که بسیاری اجلاس شانگهای را پاسخ سیاسی و اقتصادی شرق به یکجانبه‌گرایی غرب ارزیابی می‌کنند.

به همین دلیل، سازمان همکاری شانگهای با محوریت چین و روسیه، در سال‌های اخیر بیش از گذشته تلاش کرده تا جایگزین‌هایی برای سازوکارهای تحت کنترل غرب ایجاد کند. این تلاش‌ها شامل توسعه همکاری‌های بانکی و مالی خارج از چارچوب دالر و سوئیفت، ایجاد مسیرهای تجاری جایگزین در قالب کریدورهای زمینی و دریایی، تقویت ائتلاف‌های انرژی و امنیتی میان اعضا بوده است.

نقش کشورها و پیامدهای ژئوپلیتیک
حضور روسیه در این اجلاس، فرصتی برای شکستن بخشی از حلقه انزوای تحریمی غرب فراهم می‌آورد. برای چین، میزبانی اجلاس به معنای نمایش توان رهبری در جهان چندقطبی و تقویت «روح شانگهای» است. هند، با وجود روابط اقتصادی گسترده با آمریکا، از این بستر برای تاکید بر استقلال راهبردی خود استفاده می‌کند.

در سوی مقابل، کشورهای غربی با دقت این تحولات را رصد می‌کنند؛ زیرا انسجام بیشتر میان اعضای شانگهای می‌تواند به تضعیف نفوذ نهادهای غرب‌محور در آسیا و اوراسیا منجر شود.

فرصت‌ها و چالش‌ها
فرصت‌های پیش‌ روی این سازمان شامل توسعه بازار مشترک، هم‌افزایی فناوری، همکاری در انرژی و ایجاد یک چارچوب امنیتی فراگیر است. با این حال، اختلافات مرزی، رقابت‌های اقتصادی و تضاد منافع داخلی اعضا همچنان مانع شکل‌گیری یک بلوک کاملاً یکپارچه شرقی می‌شود.

نویسنده: محسن موحد – خبرگزاری دید