خبرگزاری دید: بسیاری از کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای نسبت به تبعات امنیتی حاکمیت گروه طالبان بر افغانستان نگراناند. حضور پررنگ گروههای تروریستی در افغانستان و احتمال گسترش تهدیدات منطقهای، باعث شده که اعتماد به تعهد حکومت سرپرست طالبان برای مقابله با تروریزم کاهش یابد.
بیست و پنجمین نشست سران سازمان همکاری شانگهای، امروز دوشنبه ۱۰ سنبله، در شهر تیانجین چین برگزار شد؛ نشستی که یکی از محورهای مهم آن بحث پیرامون بحران افغانستان است، اما به رغم اهمیت این موضوع، حکومت سرپرست طالبان بار دیگر پشت درهای بسته باقی مانده و نتوانسته است کرسی افغانستان را در این سازمان منطقهای به دست آورد؛ مسألهای که بار دیگر ناکامی سیاست خارجی این گروه و تنگتر شدن حلقه انزوای بینالمللی آن را به نمایش میگذارد.
محورهای اصلی اجلاس شانگهای امسال شامل تقویت همکاریهای منطقهای، حرکت به سوی توسعه پایدار، مقابله با تهدیدات امنیتی مشترک و حمایت از نظم چندجانبه جهانی است. همچنین ابتکار «پنج خانه مشترک» چین (خانههای وحدت، صلح، توسعه، حسن همجواری و عدالت) در دستور کار قرار گرفته است. در کنار این دستور کارها، افغانستان همچنان موضوعی محوری است، اما فقدان نمایندهای از کشور در این اجلاس، نشان میدهد که حکومت سرپرست طالبان نتوانسته است اعتماد اعضا را جلب کنند.
بسیاری از کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای نسبت به تبعات امنیتی حاکمیت گروه طالبان بر افغانستان نگراناند. حضور پررنگ گروههای تروریستی در افغانستان و احتمال گسترش تهدیدات منطقهای، باعث شده که اعتماد به تعهد حکومتسرپرست طالبان برای مقابله با تروریزم کاهش یابد. نشست سهجانبه اخیر میان وزرای خارجه چین، پاکستان و حکومتسرپرست طالبان در کابل نیز بهطور کامل تحت تأثیر همین نگرانیها بود و نتوانست انتظارات کابل را برآورده کند.
با وجود روابط نزدیک برخی قدرتهای منطقهای با حکومتسرپرست طالبان، از جمله روسیه و چین، همچنان موانع بزرگی در مسیر مشروعیتبخشی به این گروه وجود دارد. مسکو هرچند حکومت سرپرست طالبان را به رسمیت شناخته است، اما همزمان نگرانی خود را از حضور دهها هزار جنگجوی گروههای تروریستی در افغانستان پنهان نمیکند. چین نیز در تعاملات اخیرش، بیش از آن که به رسمیت شناختن حکومتسرپرست طالبان فکر کند، بر امنیت منطقهای و کنترل تهدیدات مرزی تمرکز دارد.
برخی آگاهان معتقدند یکی از دلایل اصلی دعوت نشدن نماینده یا نمایندگانی از حکومتسرپرست طالبان در نشست شانگهای، فشارهای ایالات متحده و استفاده این کشور از شورای امنیت سازمان ملل برای محدودسازی سفرهای خارجی مقامات حکومت سرپرست است. نمونه بارز آن لغو سفر امیرخان متقی، وزیر خارجه حکومتسرپرست طالبان به اسلامآباد و عقبنشینی هند از درخواست مجوز برای سفر او به دهلی نو بود. این محدودیتها و ممنوعیتها نشان میدهد که حکومت طالبان در سطح جهانی همچنان با مخالفتهای جدی روبرو است.
با این حال، صرفاً فشارهای خارجی دلیل کنار گذاشته شدن حکومتسرپرست طالبان نیست. حتی کشورهایی که بیشترین سطح تعامل را با این گروه داشتهاند، امروز بهطور آشکار از ناکامی آن در مهار تروریزم و پاسخگویی به نگرانیهای امنیتی سخن میگویند. آنان معتقدند که حکومتسرپرست طالبان نهتنها اقدام مؤثری در زمینه مبارزه با گروههای تندرو انجام نداده است، بلکه برعکس، با بخشی از این جریانها روابط آشکار و پنهان دارد.
در مجموع، غیبت حکومتسرپرست طالبان در اجلاس شانگهای نشانه روشنی از تداوم انزوای این گروه در معادلات منطقهای بینالمللی است. این واقعیت نشان میدهد که تلاشهای حکومت طالبان برای بازپسگیری کرسی افغانستان در نهادهای منطقهای و بینالمللی، تاکنون ناکام مانده است و در صورت ادامه سیاستهای کنونی، حتی کشورهای همپیمان این گروه نیز ممکن است در تعاملات خود با آن بازنگری کنند.
این ناکامی تحقیرآمیز پیام روشنی دارد: بدون تغییر بنیادین در سیاستهای داخلی و خارجی حکومت سرپرست طالبان و بدون ارائه تضمینهای جدی برای مقابله با تروریزم، تأمین حقوق شهروندان افغانستان و تعهدات قابل راستیآزمایی حقوقبشری، بازگشت به صحنه مشروعیت بینالمللی برای این گروه دستنیافتنی خواهد بود.
نویسنده: محسن موحد – خبرگزاری دید